«Беласток — беларускі горад»: ці прачнуцца нацыянальныя дэманы?

На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста на канале Свабода Premium адказвае былы часовы павераны Польшчы ў Беларусі, кіраўнік Цэнтру стратэгічнага аналізу Вітольд Юраш.

Юраш

• Калі шчыра, то ніякай рэакцыі няма ў Польшчы на сьвяткаваньне ў Беларусі даты 17 верасьня.
• Мала хто гэта заўважыў, людзі ня надта цікавяцца зьнешняй палітыкай.
• А словамі Аляксандра Лукашэнкі мала хто наагул цікавіцца, бо зразумела, што ён скажа.

Вітольд Юраш

• У 99.9% палякаў няма сумневаў, што мяжа паміж Польшчай і Беларусьсю знаходзіцца там, дзе яна ёсьць, і яна там і будзе знаходзіцца.
• Горадня — гэта беларускі горад, Берасьце — гэта беларускі горад, Навагрудак — гэта беларускі горад. Тут ніякіх пытаньняў няма.
• Да Другой сусьветнай вайны Горадня і Берасьце былі польскімі гарадамі, можна прыгадваць часы ВКЛ.
• Але гэта ня мае ніякага значэньня для таго, што ёсьць, і што будзе.
• Рабіць сьвята менавіта 17 верасьня — гэта правакатыўна і крыўдна.
• 17 верасьня — гэта дзень нападу на Польшчу СССР, які тады быў саюзьнікам гітлераўскай Нямеччыны.

• Не выпадае казаць пра «вызваленьне» Заходняй Беларусі.
• Разам з Чырвонай арміяй ішлі аддзелы НКВД, якія забівалі людзей.
• Але мы ня надта зьвяртаем на гэта ўвагу.
• Мы прызвычаіліся да таго, што такі стыль сучаснай беларускай прапаганды.

• Я вельмі шмат выступаў за дыялёг з рэжымам Лукашэнкі.
• Але цяпер палітыка беларускіх уладаў і іх прапаганда такія, што нават я не выступаю за кампраміс з рэжымам у Менску, бо ня бачу ніякіх надзеяў на паразуменьне.
• Наўрад ці можна ўзбудзіць польскія нацыянальныя жарсьці.
• Уладзімір Пуцін значна мацнейшы за Лукашэнку і ён спрабаваў нацкаваць польскіх нацыяналістаў на Ўкраіну. У яго гэта атрымалася толькі часткова.

• Пры ўсёй павазе да Аляксандра Рыгоравіча заўважу, што ён не такі моцны, як Уладзімір Уладзіміравіч. І ён гэта ведае.
• Мы, палякі, адэкватныя.
• Калі Беларусь стане дэмакратычнай краінай, то будуць гістарычныя сюжэты, па якіх меркаваньні беларусаў і палякаў будуць разыходзіцца.

• Трэба ўлічваць адчувальнасьць суседа. Павага да суседа не азначае, што мы павінныя думаць так, як сусед. Але мы павінныя ўлічваць, як ён думае.
• І гэтага бракуе ў выказваньнях Лукашэнкі, калі ён кажа, што Беласток і Вільня — гэта беларускія гарады.
• Дыпляматычная нота ў адказ на «Беласток — беларускі горад» — гэта максымум, чаго можна чакаць.
• Наконт таго, што Лукашэнка плюнуў палякам у душу — у нас такая ўнутраная палітычная барацьба, што ўсё плююць на ўсіх і мала хто на гэта зьвяртае ўвагу.

• Больш небясьпечна тое, што адбываецца на мяжы.
• Лукашэнка гуляе тую ж гульню, якую ў свой час гуляў прэзыдэнт Турэччыны Эрдаган — пасылае мігрантаў у Эўропу і ўзамен патрабуе палітычных саступак.
• Я мяркую, што апрача іншага Лукашэнка такім чынам проста помсьціць.
• Мы бачым, як гэта адбываецца ў Беларусі — ён помсьціць апазыцыянэрам у Беларусі, мігранцкім крызісам ён помсьціць Польшчы.

• Доўгія гады Лукашэнка ўсё ж ведаў меру.
• Большасьць польскіх экспэртаў заўсёды лічылі, што Лукашэнка — чалавек Масквы, стаўленік Масквы, марыянэтка Масквы.
• Я мяркую, што гэта ня так, для Лукашэнкі Беларусь важная, ён успрымае яе, як сваё тварэньне.
• Я нязгодны з думкай, што ён цалкам залежыць ад Масквы. Гэтая залежнасьць узмацняецца, але я ня думаю, што ён псыхалягічна залежыць ад Расеі.

• Мы гаворым, што ў сучаснай Беларусі замала сувэрэнітэту.
• Але я казаў, што альтэрнатывай зьяўляецца тое, што яго наагул ня будзе.
• У траўні летась я напісаў, што калі пасьля прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі будуць масавыя выступы, то ўсё скончыцца гэтак жа, як і ў 2010 годзе.
• Мяне многія папракалі, што я нічога не разумею, што сытуацыя кардынальна памянялася.

• Яна сапраўды памянялася ў тым сэнсе, што на вуліцы выйшлі не 40-60 тысячаў чалавек, як у 2010 годзе, а 400 тысячаў.
• Але ў выніку сілавікі здолелі здушыць гэтую рэвалюцыю.
• І вынікам стала звужэньне беларускага сувэрэнітэту.
• Няма доказаў таго, што міграцыйны крызіс робіцца з падачы Масквы.
• Зразумела, Масква падтрымлівае Беларусь, хаця і выстаўляе рахункі.

• Калі расейскія войскі будуць разьмешчаныя ў Беларусі, гэта найперш будзе пагражаць найперш Украіне і толькі ў другую чаргу — Польшчы і Літве.
• Польскія экспэрты, якія займаюцца Беларусьсю, кажуць, што беларускае войска — гэта і так частка расейскага.
• І таму, паводле іх, для Польшчы ўсё роўна, будзе першая гвардзейская армія РФ на мяжы з Польшчай ці пад Смаленскам.
• А вайсковыя экспэрты лічаць інакш, яны мяркуюць, што з гледзішча бясьпекі Польшчы мае прынцыповае значэньне, дзе знаходзяцца войскі РФ.

• Перадыслякацыя расейскіх войскаў празь Беларусь на польскую мяжу — гэта 4-5 дзён.
• За гэты час можна перакінуць прынамсі амэрыканскія самалёты праз акіян, за гэты час можна прывесьці польскую армію ў баявую гатоўнасьць.
• І я больш давяраю вайсковым экспэртам, чым палітолягам, якія займаюцца вызваленьнем Беларусі ад Лукашэнкі ўжо чвэрць стагодзьдзя.
• Большасьць амэрыканскіх падразьдзяленьняў у Польшчы не знаходзяцца каля мяжы зь Беларусьсю.

• Яны знаходзяцца на Захадзе Польшчы, бо амэрыканцы ня хочуць, каб у выпадку вайны іх сілы патрапілі пад першы ўдар расейскіх войскаў.
• У выпадку вайны першыя некалькі дзён у Захаду будуць праблемы з авіяцыяй.
• Расея нарошчвае свой вайсковы патэнцыял у Калінінградзкай вобласьці, нарошчвае свой патэнцыял у Беларусі, яна напала на Ўкраіну.
• Калі нешта кажа, што NATO пагражае Расеі, а не Расея пагражае сваім суседзям — гэта хлусьня.

• І няма іншага спосабу адказваць на гэты выклік Масквы, акрамя як нарошчваць свой вайсковы патэнцыял.
• Зараз адбываецца «нуклерызыцыя» мовы Крамля, яны ўсё часьцей гавораць аб магчымасьці ўжываньня тактычнай ядзернай зброі.
• У савецкія часы гэтага не было. Магчыма, савецкія генэралы яшчэ памяталі Другую сусьветную вайну.

Што было раней

• 17 верасьня Аляксандар Лукашэнка, выступаючы на форуме «Сымбаль адзінства», заявіў: «У адносінах з усімі мы імкнемся да міру і сяброўства. Мы ніколі не квапіліся на чужы каравай ці кавалак зямлі. Нам свайго хапае. Мы нават не нагадваем ім, што Беласток і Беласточчына – гэта беларускія землі. І Вільня – гэта таксама беларускі горад і землі вакол. Мы ж пра гэта не гаворым»
• Польшча ня будзе прымаць прашэньні аб прытулку ў парушальнікаў мяжы і забароніць ім уезд у Шэнген. 17 верасьня за такія папраўкі ў закон прагаласавала большасьць дэпутатаў Сэйму.
• Матэвуш Маравецкі, кіраўнік польскага ўраду, заявіў 20 верасьня, што масавым наплывам мігрантаў, якія спрабуюць зь Беларусі нелегальна перасекчы мяжу Польшчы, кіруюць зь Менску і Масквы.