У Беларусі на пачатак году налічвалася звыш 2,5 тысячы фэрмэрскіх гаспадарак. Летась іх створана было амаль дзьве сотні — у паўтара разы больш, чым распалася. Аднак стаўленьне ўладаў да гэтай катэгорыі вясковых працаўнікоў істотна не зьмянілася, нягледзячы на ўрадавыя пастановы пра падтрымку фэрмэрскіх гаспадарак. Пра гэта, у прыватнасьці, ішла гаворка 4 красавіка на гадавым сходзе Гомельскай абласной асацыяцыі фэрмэраў. Рэпартаж з Гомеля.
За мінулы год колькасьць фэрмэрскіх гаспадарак на Гомельшчыне вырасла больш як на паўсотні, і цяпер іх у рэгіёне 474.
Хаця ў карыстаньні фэрмэраў усяго паўтара адсотка ворыўнай зямлі, тым ня менш, яны вырошчваюць 16 адсоткаў бульбы, 33 адсоткі гародніны. Некаторыя фэрмэры займаюцца жывёлагадоўляй, авечкагадоўляй, садавіной і ягадамі, вясковым турызмам.
Фэрмэр Уладзімер Канцавы з Добрускага раёну заявіў, што дэкляраваны ўладамі продаж сельгастэхнікі фэрмэрскім гаспадаркам у лізінг стаў сапраўдным блуканьнем па пакутах. Пасярэднік у гэтай праве — кампанія «Прамагралізінг» — патрабуе ажно 14 розных дакумэнтаў, перш чым прадаць трактар:
«Нас, фэрмэраў, адсунулі ад сыстэмы „Белаграсэрвіс“. Чыноўнікі знайшлі такое выйсьце — зрабілі для нас асобны „прамсэрвіс“. Там стаўка большая — сем з паловай працэнтаў, тэрмін лізінгу — толькі 5 гадоў. Першапачатковы ўнёсак — 15 і больш адсоткаў. І чатырнаццаць найменьняў дакумэнтаў трэба. Гэта абсурд! Для фэрмэраў наагул павінна быць простая сыстэма».
Мікалай Вінянкоў зь вёскі Літвінавічы Кармянскага раёну апавёў, што мясцовыя калгасы завінаваціліся яму за плюшчэньне кукурузы ды іншыя сельскагаспадарчыя паслугі, аказаныя летась, каля 500 мільёнаў рублёў.
Прасіў у райвыканкаме 20 гектараў зямлі — таксама не далі. Фэрмэр вымушаны арэндаваць зямлю ў Клінцоўскім раёне Бранскай вобласьці Расеі:
«Мне не даюць зямлі. Я ў Расеі ўзяў у арэнду — дамовіўся з тамтэйшым фэрмэрам. У іх тэхнікі не хапае, а зямлі — хапае. Я ўзяў зямлю ў арэнду і расейскім фэрмэрам сею. Калі я еду, альбо камбайн мой ідзе ці трактар, то іхні мэр з Клінцоў сустракае. Людзі радыя: бярыце зямлю, працуйце! А ў Кармянскім раёне я не магу нават нейкіх 20 гектараў у арэнду ўзяць».
На «зямельны голад» жаліцца і фэрмэр Дзьмітры Яблонскі з Мазырскага раёну:
«Дзяржаве трэба зрабіць так, каб нам ня ставілі кійкі ў колы. Наша гаспадарка ўжо трэці год зьвяртаецца ў выканкамы наконт зямлі. У нас ёсьць толькі 16 гектараў, а мы ўвайшлі ў рэспубліканскую праграму па авечкагадоўлі. Нам сёлета мусяць прывезьці па гэтай праграме 400 галоў пародзістых авечак. А як іх пасьвіць на 16 гектарах? Мы ўжо пяць ці шэсьць разоў пісалі лісты — у райвыканкам, старшыні аблвыканкаму Дворніку. З Гомеля пішуць: зьвяртайцеся па месцы жыхарства. А з Мазырскага выканкама прыйшоў адказ надзвычай сьмешны: зямлі для фэрмэраў у Мазырскім раёне няма».
Гомельскія фэрмэры лічаць, што зямлю фэрмэрам трэба аддаваць ва ўласнасьць, — і тады вырашацца многія іншыя пытаньні. У прыватнасьці, будаўніцтва сядзібы на тэрыторыі сваёй гаспадаркі. А ня так, як цяпер: фэрмэр жыве за дзесяткі кілямэтраў ад зямлі, на якой гаспадарыць.
Як бы падсумоўвае размову фэрмэр з Рагачоўскага раёну:
«Як не зьвярталі асаблівай увагі на нас, так і цяпер не зьвяртаюць. Ёсьць такі інстытут у Беларусі як фэрмэрства — ну і добра. Я як фэрмэр адбыўся, і мне асаблівая ўвага не патрэбная. Мне б крыху ўвагі ў параўнаньні з калгасамі — у забесьпячэньні мінэральнымі ўгнаеньнямі, іншымі рэсурсамі. Сёлета ў нас ні на што не далі крэдытаў, нават на паліва. У нас, у Рагачоўскім раёне, не далі нічога на сёлетнюю пасяўную».
Мінсельгасхарч у сваіх справаздачах адзначае, што фэрмэрскія гаспадаркі ў рэспубліцы дынамічна разьвіваюцца. Тым часам, за пэрыяд станаўленьня фэрмэрства ў краіне было створана 6995 гаспадарак; зь іх па розных прычынах спынілі сваё існаваньне 4464 фэрмэрскія гаспадаркі, альбо 64 адсоткі. Лічбы гавораць самі за сябе.
За мінулы год колькасьць фэрмэрскіх гаспадарак на Гомельшчыне вырасла больш як на паўсотні, і цяпер іх у рэгіёне 474.
Хаця ў карыстаньні фэрмэраў усяго паўтара адсотка ворыўнай зямлі, тым ня менш, яны вырошчваюць 16 адсоткаў бульбы, 33 адсоткі гародніны. Некаторыя фэрмэры займаюцца жывёлагадоўляй, авечкагадоўляй, садавіной і ягадамі, вясковым турызмам.
Фэрмэр Уладзімер Канцавы з Добрускага раёну заявіў, што дэкляраваны ўладамі продаж сельгастэхнікі фэрмэрскім гаспадаркам у лізінг стаў сапраўдным блуканьнем па пакутах. Пасярэднік у гэтай праве — кампанія «Прамагралізінг» — патрабуе ажно 14 розных дакумэнтаў, перш чым прадаць трактар:
«Нас, фэрмэраў, адсунулі ад сыстэмы „Белаграсэрвіс“. Чыноўнікі знайшлі такое выйсьце — зрабілі для нас асобны „прамсэрвіс“. Там стаўка большая — сем з паловай працэнтаў, тэрмін лізінгу — толькі 5 гадоў. Першапачатковы ўнёсак — 15 і больш адсоткаў. І чатырнаццаць найменьняў дакумэнтаў трэба. Гэта абсурд! Для фэрмэраў наагул павінна быць простая сыстэма».
Сход фэрмэраў у Гомелі
Мікалай Вінянкоў зь вёскі Літвінавічы Кармянскага раёну апавёў, што мясцовыя калгасы завінаваціліся яму за плюшчэньне кукурузы ды іншыя сельскагаспадарчыя паслугі, аказаныя летась, каля 500 мільёнаў рублёў.
Прасіў у райвыканкаме 20 гектараў зямлі — таксама не далі. Фэрмэр вымушаны арэндаваць зямлю ў Клінцоўскім раёне Бранскай вобласьці Расеі:
«Мне не даюць зямлі. Я ў Расеі ўзяў у арэнду — дамовіўся з тамтэйшым фэрмэрам. У іх тэхнікі не хапае, а зямлі — хапае. Я ўзяў зямлю ў арэнду і расейскім фэрмэрам сею. Калі я еду, альбо камбайн мой ідзе ці трактар, то іхні мэр з Клінцоў сустракае. Людзі радыя: бярыце зямлю, працуйце! А ў Кармянскім раёне я не магу нават нейкіх 20 гектараў у арэнду ўзяць».
Калі я еду, альбо камбайн мой ідзе ці трактар, то іхні мэр з Клінцоў сустракае. А ў Кармянскім раёне я не магу нават нейкіх 20 гектараў у арэнду ўзяць
На «зямельны голад» жаліцца і фэрмэр Дзьмітры Яблонскі з Мазырскага раёну:
«Дзяржаве трэба зрабіць так, каб нам ня ставілі кійкі ў колы. Наша гаспадарка ўжо трэці год зьвяртаецца ў выканкамы наконт зямлі. У нас ёсьць толькі 16 гектараў, а мы ўвайшлі ў рэспубліканскую праграму па авечкагадоўлі. Нам сёлета мусяць прывезьці па гэтай праграме 400 галоў пародзістых авечак. А як іх пасьвіць на 16 гектарах? Мы ўжо пяць ці шэсьць разоў пісалі лісты — у райвыканкам, старшыні аблвыканкаму Дворніку. З Гомеля пішуць: зьвяртайцеся па месцы жыхарства. А з Мазырскага выканкама прыйшоў адказ надзвычай сьмешны: зямлі для фэрмэраў у Мазырскім раёне няма».
Гомельскія фэрмэры лічаць, што зямлю фэрмэрам трэба аддаваць ва ўласнасьць, — і тады вырашацца многія іншыя пытаньні. У прыватнасьці, будаўніцтва сядзібы на тэрыторыі сваёй гаспадаркі. А ня так, як цяпер: фэрмэр жыве за дзесяткі кілямэтраў ад зямлі, на якой гаспадарыць.
Як бы падсумоўвае размову фэрмэр з Рагачоўскага раёну:
«Як не зьвярталі асаблівай увагі на нас, так і цяпер не зьвяртаюць. Ёсьць такі інстытут у Беларусі як фэрмэрства — ну і добра. Я як фэрмэр адбыўся, і мне асаблівая ўвага не патрэбная. Мне б крыху ўвагі ў параўнаньні з калгасамі — у забесьпячэньні мінэральнымі ўгнаеньнямі, іншымі рэсурсамі. Сёлета ў нас ні на што не далі крэдытаў, нават на паліва. У нас, у Рагачоўскім раёне, не далі нічога на сёлетнюю пасяўную».
Мінсельгасхарч у сваіх справаздачах адзначае, што фэрмэрскія гаспадаркі ў рэспубліцы дынамічна разьвіваюцца. Тым часам, за пэрыяд станаўленьня фэрмэрства ў краіне было створана 6995 гаспадарак; зь іх па розных прычынах спынілі сваё існаваньне 4464 фэрмэрскія гаспадаркі, альбо 64 адсоткі. Лічбы гавораць самі за сябе.