На Магілёўшчыне ад маразоў загінулі 15 чалавек. Шасьцёра зь іх — за апошнія тры дні. Узімку 2013 году замерзлых было дваццаць. Між тым, моцныя маразы яшчэ наперадзе. У групе рызыкі найперш — людзі бяз сталага месца жыхарства. Колькі іх у рэгіёне, невядома.
Герой аднаго зь сюжэтаў Свабоды бомж Юры можа памерці ад марозу ў любы момант. Доўгі час сямідзесяціпяцігадовы бадзяга жыў у цеплатрасе. Неўзабаве пасьля публікацыі на гэту тэму ўваход у ягоны прытулак заварылі жалезнымі трубамі. Новую схованку ён знайшоў у вадасьцёку.
«Я ня ведаю, чаму яны заварылі. Каторы раз ужо заварваюць. Я там быў. Яны прыехалі, кажуць: „Давай вылазь — будзем заварваць“. Я кажу: „Заварвайце — гэта ваша праца“. Цяпер трэба адчыняць другі бункер. Там пліта, праўда, тоўстая. Патрэбны ломік».
Карэспандэнт: «Дык як вы тут начуеце? Маразы ж лютыя. Зьмерзьнеце?»
Юры: «Дык я накрываюся — дый нічога нібыта. Толькі вось ногі мерзнуць. У мяне шуба тут. Абы толькі ногі ня мерзьлі. Я звыкся ўжо. Ня першы ж год сплю тут узімку. Хутка зіма пройдзе. Яшчэ два-тры месяцы. А ўлетку тут, наадварот, духата. Не прадыхнуць».
Пажыткі старога раскіданыя вакол лаза ў вадасьцёк. Тут і ягоная кавенька. Са схованкі стары выбіраецца, толькі каб паесьці. На дзяржаўную дапамогу Юры Іванавіч не спадзяецца — больш на спагаду ад людзей:
«У сталовую хаджу — там хоць гарбаты дадуць. Людзі выносяць мне хлеба, тое і другое. Я тут не галодны. Мядзьведзь нікуды ня ходзіць усю зіму і нічога ня есьць. Сьпіць у берлагу́. І я як мядзьведзь. Самае кепскае, калі курыць няма чаго. Бутэлечку ўзяў віна, я яе адразу ня п’ю, патроху. Тады хоць сьпіцца лепей. Пара мне ўжо замярзаць. Мне ўжо надакучыла ўсё. Пара падыхаць».
Яшчэ адзін бомж, Павал, таксама быў героем сюжэту на Радыё Свабода. За прамінулы год ягоны лёс на добрае не павярнуў. Ён жабруе ля царквы. Улетку, кажа, быў у Расеі на заробках — абяцалі добрыя грошы. Меркаваў набыць дом у вёсцы.
«У Расеі мне прапанавалі жыць у вагончыку і працаваць. Тры месяцы працаваў нармальна. 12 сьнежня сарваўся — і галавой уніз. Два пазванкі і руку зламаў. Нас там чалавек пяцьдзясят магілёўскіх працавала. І яны прывезьлі мяне. Там у Расеі за лячэньне гаспадар ня будзе плаціць», — кажа пра здарэньне Павал.
Увесь загіпсаваны, азызлы ад сьцюжы суразмоўца не зьдзіўляецца, пачуўшы лічбу памерлых ад марозу. Кажа, што і сам можа апынуцца сярод іх. Спадзяецца на тую ж людзкую спагаду:
«Іду ў апорны пункт. Саджуся. Міліцыянэры не выганяюць. Бачаць, што замярзаю. Нават іншым разам і паесьці дадуць. Міласьціну прасіць сорамна, але ў мяне іншага выйсьця няма. Патроху на хлеб назьбіраю. Падвалаў жа цяпер ніякіх. І ў пад’езд не зайсьці. Усё зачынена. У лютым, кажуць, да сарака марозу можа быць. Я ня ведаю, як я выжыву. Ніхто ня можа дапамагчы — ні царква, ні дзяржава».
Павал не хавае, што алькаголь — адзіны сродак, які дазваляе сагрэцца. Пагроза сьмерці яго не палохае.
Як паведамілі спэцыялісты ў абласным упраўленьні аховы здароўя, сярод пятнаццаці памерлых ад марозу — пакуль толькі адзін бадзяга, асобы яшчэ дваіх не ўстаноўленыя. Астатнія дванаццаць мелі жытло, а памерлі на вуліцы ад пераахаладжэньня нападпітку.
Колькі памерла ад маразоў па ўсёй Беларусі — высьветліць не ўдалося. Але зь вялікай доляй пэўнасьці можна казаць, што лік замерзлых да сьмерці па краіне ідзе на дзясяткі.
«Я ня ведаю, чаму яны заварылі. Каторы раз ужо заварваюць. Я там быў. Яны прыехалі, кажуць: „Давай вылазь — будзем заварваць“. Я кажу: „Заварвайце — гэта ваша праца“. Цяпер трэба адчыняць другі бункер. Там пліта, праўда, тоўстая. Патрэбны ломік».
Карэспандэнт: «Дык як вы тут начуеце? Маразы ж лютыя. Зьмерзьнеце?»
Юры: «Дык я накрываюся — дый нічога нібыта. Толькі вось ногі мерзнуць. У мяне шуба тут. Абы толькі ногі ня мерзьлі. Я звыкся ўжо. Ня першы ж год сплю тут узімку. Хутка зіма пройдзе. Яшчэ два-тры месяцы. А ўлетку тут, наадварот, духата. Не прадыхнуць».
Пажыткі старога раскіданыя вакол лаза ў вадасьцёк. Тут і ягоная кавенька. Са схованкі стары выбіраецца, толькі каб паесьці. На дзяржаўную дапамогу Юры Іванавіч не спадзяецца — больш на спагаду ад людзей:
«У сталовую хаджу — там хоць гарбаты дадуць. Людзі выносяць мне хлеба, тое і другое. Я тут не галодны. Мядзьведзь нікуды ня ходзіць усю зіму і нічога ня есьць. Сьпіць у берлагу́. І я як мядзьведзь. Самае кепскае, калі курыць няма чаго. Бутэлечку ўзяў віна, я яе адразу ня п’ю, патроху. Тады хоць сьпіцца лепей. Пара мне ўжо замярзаць. Мне ўжо надакучыла ўсё. Пара падыхаць».
Бомж Юры ў сваім ранейшым «цёплым прытулку»
Цяпер ён завараны трубамі
Лаз у вадасьцёк — новае жытло Юрыя Іванавіча
Сам жыхар вадасьцёку — у глыбіні
Навокал таго месца, дзе ратуецца ад марозу Юры Іванавіч, усе люкі ў цеплатрасу завараныя
Яшчэ адзін бомж, Павал, таксама быў героем сюжэту на Радыё Свабода. За прамінулы год ягоны лёс на добрае не павярнуў. Ён жабруе ля царквы. Улетку, кажа, быў у Расеі на заробках — абяцалі добрыя грошы. Меркаваў набыць дом у вёсцы.
«У Расеі мне прапанавалі жыць у вагончыку і працаваць. Тры месяцы працаваў нармальна. 12 сьнежня сарваўся — і галавой уніз. Два пазванкі і руку зламаў. Нас там чалавек пяцьдзясят магілёўскіх працавала. І яны прывезьлі мяне. Там у Расеі за лячэньне гаспадар ня будзе плаціць», — кажа пра здарэньне Павал.
Увесь загіпсаваны, азызлы ад сьцюжы суразмоўца не зьдзіўляецца, пачуўшы лічбу памерлых ад марозу. Кажа, што і сам можа апынуцца сярод іх. Спадзяецца на тую ж людзкую спагаду:
«Іду ў апорны пункт. Саджуся. Міліцыянэры не выганяюць. Бачаць, што замярзаю. Нават іншым разам і паесьці дадуць. Міласьціну прасіць сорамна, але ў мяне іншага выйсьця няма. Патроху на хлеб назьбіраю. Падвалаў жа цяпер ніякіх. І ў пад’езд не зайсьці. Усё зачынена. У лютым, кажуць, да сарака марозу можа быць. Я ня ведаю, як я выжыву. Ніхто ня можа дапамагчы — ні царква, ні дзяржава».
Павал не хавае, што алькаголь — адзіны сродак, які дазваляе сагрэцца. Пагроза сьмерці яго не палохае.
Як паведамілі спэцыялісты ў абласным упраўленьні аховы здароўя, сярод пятнаццаці памерлых ад марозу — пакуль толькі адзін бадзяга, асобы яшчэ дваіх не ўстаноўленыя. Астатнія дванаццаць мелі жытло, а памерлі на вуліцы ад пераахаладжэньня нападпітку.
Колькі памерла ад маразоў па ўсёй Беларусі — высьветліць не ўдалося. Але зь вялікай доляй пэўнасьці можна казаць, што лік замерзлых да сьмерці па краіне ідзе на дзясяткі.