Са студзеня 2015 году аднаўляе выхад беларускамоўны часопіс для дзяцей і падлеткаў «Бярозка». Празь недахоп фінансаваньня ў 2012 годзе выданьне «схавалася» пад вокладкай часопіса «Маладосьць», заняўшы апошнія яго старонкі.
Але такі фармат быў вельмі нязручны для чытачоў: каб чытаць аддадзеныя «Бярозцы» старонкі, яны мусілі падпісвацца на іншы часопіс — «Маладосьць». На думку рэдактара «Бярозкі» Генадзя Аўласенкі, «Бярозка» павінна быць асобным каляровым часопісам:
«Нібыта было два самастойныя часопісы пад адной вокладкай. Але зразумела, што для „Бярозкі“ гэта ня той варыянт, які патрэбны. Да таго ж — хто будзе выпісваць „Маладосьць“ для таго, каб пачытаць некалькі апошніх старонак „Бярозкі“? Мы цэлы год працавалі над тым, каб зьявілася магчымасьць аднавіць паўнавартасны выхад „Бярозкі“. І вось са студзеня 2015 году зноў будзе асобны часопіс».
Новая «Бярозка» стане выданьнем, якое дзеці ня толькі чытаюць, але і ствараюць:
«Мы ўвесь час друкуем дзіцячыя творы. І ў старой „Бярозцы“, і ў рубрыцы „Верасок“ супольнага з „Маладосьцю“ часопіса. Гэтая практыка пяройдзе і ў адноўленую „Бярозку“».
Генадзь Аўласенка назваў праблемы, якія стаяць перад рэдакцыяй беларускамоўнага дзіцячага выданьня: засільле рускамоўных часопісаў і электронныя прылады.
«Зразумела, што калі параўнаць сытуацыю цяпер і дзесяць гадоў таму, то цяпер дзеці больш прызвычаіліся да кампутараў і пляншэтаў, чым да кніг і часопісаў. Але разам з тым я лічу, што часопіс „Бярозка“ запатрабаваны сёньня ў Беларусі. Іншая праблема ў тым, што цяпер вельмі шмат расейскамоўных часопісаў, а беларускамоўнага няма. Атрымліваецца, што для маленькіх дзяцей ёсьць „Вясёлка“, але калі гэтыя беларускамоўныя дзеці падрастаюць, ім няма куды ісьці. Патрэбны часопіс, які б сустракаў дзяцей зь „Вясёлкі“ і даводзіў да „Маладосьці“».
Нягледзячы на тое, што цяпер фінансавыя цяжкасьці вырашаныя і часопіс можа выходзіць асобным выданьнем, «Бярозка» будзе моцна залежаць ад падпісчыкаў:
«Нам патрэбная падпіска. Мы зараз езьдзім па школах і бібліятэках Беларусі, працуем праз інтэрнэт і СМІ. Справа ў тым, што цяпер людзі ўжо мала ведаюць пра часопіс, бо ён быў схаваны ў „Маладосьці“. Таму трэба тлумачыць дзецям, бацькам, настаўнікам і бібліятэкарам, што будзе беларускамоўны часопіс. Мы ў жніўні нават выпусьцілі каляровы пілётны нумар, каб разаслаць яго па бібліятэках і аддзелах адукацыі. Наколькі ўдалай была наша праца, пакажа канец падпіскі. Мы вельмі спадзяёмся, што водгук будзе станоўчы».
Беларускі паэт Леанід Дранько-Майсюк у 1983 годзе надрукаваў у «Бярозцы» паэму «Кола» з уступным словам Міхася Стральцова. Літаратар лічыць, што часопіс «Бярозка» ня стане лішнім выданьнем у беларускім нацыянальным полі і дасьць творчы штуршок будучым паэтам і пісьменьнікам:
«Чым будзе больш беларускіх выданьняў, тым лепш. І часопіс „Бярозка“, які, дзякуй Богу, аднаўляецца, — гэта зусім ня лішняе выданьне ў нашым нацыянальным полі. Я проста радуюся, што часопіс „Бярозка“ аднаўляецца, і спадзяюся, што як некалі я друкаваўся ў той „Бярозцы“, у гэтай „Бярозцы“ будуць друкавацца тыя пісьменьнікі, чые творы патрэбныя нашай юнай публіцы».
Часопіс «Бярозка» выдаваўся са сьнежня 1924 году. Да верасьня 1929 году называўся «Беларускі піянэр», з кастрычніка 1929-га да красавіка 1941 году — «Іскры Ільіча». У вайну не выходзіў. З чэрвеня 1945 году стаў называцца «Бярозка».
Як ставіцца да аднаўленьня выхаду беларускамоўнага часопіса «Бярозка» Адам Глобус, лёс якога зьвязаны з гэтым папулярным раней выданьнем? Што трэба зрабіць для таго, каб часопіс меў вялікую аўдыторыю?
— Я за тое, каб у нашых школьнікаў было больш часопісаў. І тое, што ў Алеся Бадака і гэтых людзей, якія рабілі «Маладосьць», «Полымя», знайшліся сілы аднавіць гэты часопіс, — я за гэта вельмі рады. Адзінае, што пра зьмест цяжка казаць, які ён будзе. Ясна, што ён ня будзе такі, як рабіў Уладзімер Дубоўка ці Вячаслаў Адамчык. А такі, як Уладзімер Ягоўдзік рабіў, я думаю, што будзе. Можа, нават лепшы.
— Якая мэта павінна быць у гэтага часопіса, што ён павінен несьці?
— Ён павінен быць запатрабаваны школьнікамі. Раней гэта быў як піянэрскі часопіс. На сёньняшні дзень трэба браць шырэй, трэба арыентавацца на школьнікаў: умоўна кажучы — зь пятай па восьмую клясу. Гэта людзі, якія больш за ўсё чытаюць насамрэч. Гэта вельмі ўдзячная аўдыторыя, і калі ў яе трапіць, то ёсьць пэрспэктыва. А якія цяпер нашы школьнікі маюць часопісы? Я ня ведаю ніякіх. І ясна, калі на гэты рынак выйдзе часопіс для школьніка, які будзе выконваць там функцыю «Юнага натураліста», «Юнага тэхніка», «Юнага мастака», тады ён зойме сваю нішу. Тое, што школы абавяжуць падпісвацца, — таксама нармальна. Ня кожны школьнік мае сродкі, каб атрымаць часопіс. Тым больш што раней ці пазьней гэта ўсё роўна зьліецца ў электронныя вэрсіі. І нам трэба падрыхтаваць такія часопісы для школьніка, якія б былі ў электронных кніжках. Я не прыхільнік таленту Ліпскага, але ў яго заўсёды хапала імпэту, і «Вясёлка» выходзіла. І малодшыя школьнікі мелі гэтую «Вясёлку». А зь «Бярозкай» скончылася фінансаваньне, і ніхто ня мог дайсьці да гэтай дзяржавы і выпрасіць фінансаваньне. Цяпер вось выпрасілі.
— Спачатку «Бярозку» зачынілі, схавалі ў «Маладосьці» — нейкая непасьлядоўнасьць...
— Наадварот, пасьлядоўнасьць, каб захаваць часопіс ці газэту. Тую ж «Чырвонку» захоўваюць, яна і выходзіць у холдынгу «Звязда» ў нейкім такім скарочаным варыянце. Калі гэта можна зноў разгарнуць, зноў вырошчваць і знайшлі фінансаваньне — дык гэта добра, я лічу. А што, трэба было закрыць, як закрылі «Крыніцу», і выкінуць на сьметнік? Як Уладзімер Някляеў давёў часопіс, які выходзіў паўмільённым накладам, да дзьвюх тысяч? А потым выкінуў на сьметнік? Вось гэта варыянт?! Я лічу, што гэта не варыянт. У нас ёсьць адмоўныя прыклады. Выходзіў часопіс «Парус» мільённым накладам, а потым прыйшлі Гаўроны і зь імі іх каманда, і проста гэта стапталася ў нішто. Вось гэта кепскі варыянт. А тое, што нехта захоўваў, хаця б у такім скарочаным варыянце, — я за тое, каб захоўвалася. Кепска, калі, напрыклад, Аляксандар Фядута, будучы ў ЦК, забраў усю нашу паперу зь «Бярозкі» — вось гэта было кепска. Таму што мы ня ведалі, як падпісчыкам у вочы глядзець, калі проста абкрадаліся дзеці. Вось гэта была праблема. А тут жа ніхто дзяцей не падманваў. Таму я лічу, што гэта быў станоўчы варыянт. Нехта, хто не працаваў у часопісе і не працаваў зь дзяржаўным фінансаваньнем, можа лічыць інакш. Але тут варыянтаў ня многа.
— Цяпер пытаньне, як напоўніць гэты часопіс. Адам Глобус будзе пісаць для «Бярозкі»?
Калі б запрасілі, я б нават галоўным рэдактарам пагадзіўся пайсьці… Ведаю, як гэта робіцца, і здатны зрабіць паўмільённы наклад для часопіса
— Калі запросяць. Бо ў мяне апошні раз была вельмі канфліктная сытуацыя з «Маладосьцю». Па замове Анатоля Казлова я падрыхтаваў бацькавы лісты. Калі ён быў малады, жыў у Маскве, вучыўся ў Літінстытуце, ён кожны дзень пісаў мне і маці лісты. І па замове Анатоля Казлова я для «Маладосьці» падрыхтаваў цэлую падборку на 50 старонак гэтых лістоў. А мне сказалі, што гэта не цікава для сучаснай «Маладосьці». Таму я ня ведаю, у «Бярозку» мяне ніхто не запрашаў. Калі б запрасілі, я б нават галоўным рэдактарам пагадзіўся пайсьці. Тым больш што я працаваў намесьнікам галоўнага рэдактара ў часопісе «Бярозка». І ведаю, як гэта робіцца, і здатны зрабіць сапраўды паўмільённы наклад для часопіса. Гэта ня цяжка.
— А як гэта ня цяжка, як гэта зрабіць?
— Спачатку мне заплаціце, а потым я гэта зраблю. Я ўжо адзін раз зрабіў. Мяне папрасілі зрабіць канструкцыю холдынгу. А потым да мяне прыходзяць людзі зь дзяржаўных структур і кажуць: а чаго холдынг не працуе? Мы ж усё зрабілі, як ты сказаў. Я кажу: паслухайце, я зрабіў машыну, якая павінна езьдзіць. А яшчэ да машыны, каб яна хутка езьдзіла і перамагала, патрэбны Шумахер, А вы пасадзілі нейкага калдыра за стырно. Без Шумахера ня будзе нічога. Павінен быць яшчэ і адпаведны кіроўца. І таму, вядома, тут справа ня ў тым, што аднаўляюць саму машыну. Машына — добра, гэта толькі палова справы. Справа ў тым, хто зараз сядзе за стырно гэтай машыны. І ці ня ўедзе яна адразу ў дрэва. А выглядае на тое, што пасадзяць чалавека, які ня мае вопыту. Зрэшты, паглядзім. Машына — гэта добра, што яны зрабілі рэдакцыю, што аднавілі, што знайшлі фінансаваньне. Зараз паглядзім, каго прызначаць.
— Як вядома, рэдактар новай «Бярозкі» — Генадзь Аўласенка.
— Я ня ведаю такога. Я ня ведаю, што ён напісаў для дзяцей, чаму ён папулярны сярод школьнікаў. Ня ведаю, ці вывучаюць яго творчасьць у школе. Пры ўсім пры тым, калі ўзначальваў Васіль Вітка дзіцячы часопіс, то ўсе ведалі, што Вітку ў школе вывучаюць. Калі там некага іншага прызначалі на «Бярозку», таго ж Вячаслава Адамчыка, то ён быў у школьнай праграме. Як я, дарэчы, ёсьць яшчэ ў школьнай праграме. То бок шафёр — гэта аснова. Машына можа быць самая выдатная, Rolls-Royce, фінансаваньне і паліва ў яе ёсьць. Але не паедзе, бо асноўнае тут — галоўны рэдактар. Я сапраўды перажываю за свой часопіс. Мы столькі жыцьця паклалі на гэты часопіс. Мы зрабілі, і тады ў нас наклад быў 50 тысяч асобнікаў.
— Гэта такі падыход цяпер да дзіцячага часопіса, што дзіцячы — і, маўляў, яго можа рабіць кожны. Але павінен быць іншы падыход.
— Я таксама так лічу, што іншы, што аўтарытэтны павінен быць чалавек. Бо тая ж рэдактарка «Маладосьці» проста ня ведае беларускай літаратуры. Ня ведае традыцыі нашага часопіса «Маладосьць». А для яе ўсё зроблена — і падпіска ў школе, усё. Яна, можа, надзейная для ўлады, але гэтага мала, каб рабіць часопіс. Быць надзейным чалавекам — гэтага мала, каб зрабіць добры часопіс.
