Вашынгтонская каманда не камэнтавала перамоваў з прадстаўнікамі Кіева, але міністар абароны Ўкраіны Рустэм Умераў заявіў, што сустрэча была «канструктыўнай і зьмястоўнай».
«Дыскусія была прадуктыўнай і мэтанакіраванай — мы закранулі ключавыя моманты, у тым ліку энэргетыку», — напісаў Умераў у Facebook.
«Мэта прэзыдэнта Ўладзіміра Зяленскага — забясьпечыць справядлівы і трывалы мір для нашай краіны і нашага народу — і, адпаведна, для ўсёй Эўропы. Мы працуем над тым, каб зрабіць гэтую мэту рэальнасьцю».
Перамовы ў Эр-Рыядзе сталі важным этапам у намаганьнях ЗША спыніць агонь ва Ўкраіне. Раней паміж рознымі стадыямі двухбаковых перамоваў былі перапынкі на дзень і больш. Знаходжаньне ўсіх у адным месцы можа паскорыць справу, піша цэнтральная служба Свабоды.
Зараз у саудаўскай сталіцы заплянаваная сустрэча афіцыйных асобаў ЗША і Расеі. Расейскія дзяржаўныя СМІ паведамляюць, што маскоўская дэлегацыя прыбыла позна ўвечары 23 сакавіка. New York Times і Reuters з спасылкай на крыніцы паведамляюць, што пасьля амэрыканска-расейскіх перамоваў можа адбыцца яшчэ адна сустрэча прадстаўнікоў ЗША і Ўкраіны для абмеркаваньня магчымых пагадненьняў.
Аднак, нягледзячы на тое, што расейскія і ўкраінскія перамоўцы будуць у адной краіне, мала хто чакае сур’ёзнага прарыву.
У часе перамоваў Зяленскі заявіў у тэлевыступе, што «наша каманда працуе ў цалкам канструктыўным ключы». «Размова вельмі карысная — праца дэлегацыяў працягваецца».
«Але што б мы сёньня ні казалі нашым партнэрам, нам трэба дамагчыся ад Пуціна рэальнага загаду спыніць удары. Той, хто прывёў гэтую вайну, павінен яе забраць», — дадаў Зяленскі.
Тым ня менш афіцыйныя асобы ЗША выказвалі аптымізм напярэдадні саудаўскіх сустрэчаў.
«Я думаю, што ў панядзелак [23 сакавіка] вы ўбачыце ў Саудаўскай Арабіі нейкі рэальны прагрэс», — сказаў амэрыканскі прадстаўнік Стыў Уіткаф у інтэрвію Fox News 22 сакавіка.
«Максымальны вынік — гэта паўза. Але гэта пакуль невядома, бо перамовы могуць зацягнуцца на месяц-два», — сказаў украінскай службе Радыё Свабода палітоляг Сяргей Таран.
«Думаю, максымум, які можна ўявіць, гэта нейкія тэхнічныя дэталі спыненьня агню, і яны потым у выглядзе прапановаў вернуцца ў Кіеў, Маскву і Вашынгтон», — сказаў ён.
У Расеі прэс-сакратар Крамля Дзьмітрый Пяскоў зьняпраўджвае ўсякія надзеі на хуткае пагадненьне.
«Ня варта асабліва спадзявацца. Наперадзе вельмі сур’ёзная, грунтоўная праца. Давядзецца паглыбляцца ў дэталі», — сказаў ён у інтэрвію расейскай дзяржаўнай тэлевізіі 23 сакавіка. Паводле Пяскова, бакі яшчэ толькі ў самым пачатку гэтага шляху.
Расейскія і ўкраінскія дыпляматы не плянавалі непасрэднай сустрэчы. Замест гэтага чакаецца, што кожны зь іх сустрэнецца асобна з камандай перамоўцаў ЗША. Адзін амэрыканскі службовец назваў гэта «чаўночнай дыпламатыяй».
Некаторыя назіральнікі кажуць, што замірэньне могуць падпісаць паводле мадэлі, якая выкарыстоўвалася для перамоваў аб спыненьні агню ў Газе. Перамовы занялі месяцы, толькі потым бакі пагадзіліся падпісаць дакумэнт. Але тое пагадненьне, здаецца, досыць хутка развалілася.
Прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп найбольш настойваў на перамовах. Але ягоныя надзеі на хуткі прагрэс неаднаразова вярталіся да пачатковага пункту. Пуцін адхіліў узгоднены з Украінай плян 30-дзённага ўсеагульнага спыненьня агню. Замест гэтага пасьля тэлефоннай размовы з Пуціным Трамп сказаў, што расейцы пагадзіліся прыпыніць атакі на інфраструктуру.
Але Крэмль яшчэ больш звузіў фокус, заявіўшы, што ўгода тычыцца толькі энэргетычнай інфраструктуры, якую ягоныя войскі ўсё роўна атакавалі. Украіна спадзяецца праясьніць гэта ў Джыдзе, падаўшы сьпіс аб’ектаў, якія Расея павінна пагадзіцца не атакаваць.
Падобная блытаніна была і пасьля перамоваў Трампа зь Зяленскім. У той час як афіцыйныя асобы ЗША казалі пра новы плян — ЗША завалодвае ўкраінскімі атамнымі станцыямі ў якасьці формы гарантыі бясьпекі Ўкраіны, Зяленскі даў зразумець, што гэтыя станцыі ёсьць дзяржаўнай уласнасьцю, якая належыць усім украінцам.
Тым часам двухбаковая дамова аб рэдказямельных мінэралах Украіны зноў была амаль гатовая. Але дагэтуль няма яснасьці, калі дакумэнт — сам па сабе, відаць, больш зьвязаны з памкненьнямі, чым з дэталямі — будзе падпісаны.
Калі пераходзіць да новых перамоваў у Саудаўскай Арабіі, ёсьць яшчэ адна акалічнасьць. Уіткаф, пасланьнік ЗША, сказаў, што будзе прагрэс у «чарнаморскім спыненьні агню, на караблях паміж абедзьвюма краінамі».
Уіткаф таксама выказаў упэўненасьць, што «Пуцін хоча міру», але ў гэта ня вераць Украіна і эўрапейскія краіны.
З прасоўваньнем хісткага дыпляматычнага працэсу расейскія атакі ўзмацніліся. За дзень да перамоваў 5-гадовае дзіця і 11-месячнае немаўля загінулі пасьля атакі Расеі на жылыя дамы. Кіеў нанёс удары ў адказ.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум