Выбары ў Беларусі адбываюцца ва ўмовах палітычнага крызісу, шырокамаштабных рэпрэсій і, паводле міжнародных арганізацый, носяць несвабодны і недэмакратычны характар. У Беларусі не засталося афіцыйна зарэгістраваных апазыцыйных партый і незалежных грамадзкіх арганізацый.
Хіжняк: «Прапануем павысіць патэнцыял вайскоўцаў»
Забесьпячэньне «абароны дзяржавы і яе грамадзян ад унутраных і вонкавых пагрозаў», захаваньне «тэрытарыяльнай цэласнасьці і незалежнасьці» Беларусі назваў «найважнейшым прыярытэтам» старшыня Рэспубліканскай партыі працы і справядлівасьці (РПТС) Аляксандар Хіжняк, выступаючы 8 студзеня па радыё ў якасьці кандыдата ў прэзыдэнты.
«Прапануем падвысіць патэнцыял Узброеных сіл на аснове найноўшых тэхналёгій і ўзбраеньняў, уключаючы бесьпілётныя сыстэмы і сучасныя сыстэмы сувязі», — сказаў ён.
На думку кандыдата, у краіне трэба «ствараць новыя сучасныя прадпрыемствы на аснове беларускіх навуковых распрацовак», падтрымліваць актыўнасьць малога і сярэдняга бізнэсу ў «разьвіцьці канкурэнтных нацыянальных і рэгіянальных брэндаў», «разьвіваць сартаваньне і перапрацоўваньне адходаў».
У Беларусі, канстатаваў ён, існуе «разрыў у разьвіцьці» ўзроўню жыцьця і інфраструктуры гарадзкіх і сельскіх тэрыторый.
«Больш за 80% насельніцтва імкнецца жыць у гарадах», — сьцьвярджае лідэр РППС.
Гайдукевіч: «Мы супраць ідэі парлямэнцкай рэспублікі»
Іншы кандыдат, кіраўнік Лібэральна-дэмакратычнай партыі Беларусі (ЛДПБ) Алег Гайдукевіч выказаўся супраць зьмены дзяржаўнага ладу ў краіне.
«Мы супраць ідэі парлямэнцкай рэспублікі, якую прапануе адзін з кандыдатаў (Ганна Канапацкая. — „Позірк“), — заявіў ён. — Мы ўсё гэта праходзілі ў 1990-я гады».
Паводле яго, пры такой форме праўленьня ніводнага рашэньня «нельга будзе прыняць».
«Павінен быць лідэр, які адказвае, — лічыць Гайдукевіч. — Мы павінны быць абароненыя ад палітыканаў, якія ідуць на прэзыдэнцкія выбары, каб вырашаць свае асабістыя пытаньні».
Паводле Гайдукевіча, парлямэнцкія партыі павінны несьці адказнасьць:
«Я прапаную кожнай зь іх даручыць канкрэтны ўчастак працы — міністэрства, ведамства, можа быць, узначаліць раён ці горад. І паказаць, як партыя будзе ажыцьцяўляць сваю праграму, паказаць кадравы патэнцыял».
Варта адзначыць, што ніводзін з кандыдатаў у час збору подпісаў і ў час выступлаў на тэлевізіі і радыё не крытыкаваў Аляксандра Лукашэнку і не прапаноўваў выбраць прэзыдэнтам новага чалавека.
З 2001 году вынікі выбараў у Беларусі не прызнае міжнародная супольнасьць і незалежныя назіральнікі.
У 2020 годзе ўлады Беларусі накіравалі запрашэньне для назіральнікаў БДІПЧ АБСЭ на прэзыдэнцкія выбары са спазьненьнем. Арганізацыя адмовілася накіроўваць сваіх прадстаўнікоў. Тая кампанія скончылася масавымі затрыманьнямі, а супраць удзельнікаў пратэстаў ужылі зброю. Дзясяткі тысяч людзей трапілі за краты, сотні тысяч вымушаныя былі эміграваць.
У 2022 годзе ўлады ўвогуле не запрасілі місію БДІПЧ АБСЭ для назіраньня на так званым канстытуцыйным рэфэрэндуме 27 лютага.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны былі адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка адразу ж заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на 5 гадоў. Гэтыя выбары сталі сёмымі для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада пасьля гэтага выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Гэтыя выбары ў Беларусі пры Лукашэнку насілі, паводле міжнародных арганізацый, несвабодны і недэмакратычны характар. Выбарчая кампанія праходзіла ва ўмовах шырокамаштабных рэпрэсій і палітычнага крызісу, які цягнецца ад папярэдніх прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году. 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.
- Паводле ЦВК, яўка на выбарах склала 86,82%. Ужо ў ноч на 27 студзеня Цэнтральная выбарчая камісія заявіла, што за Лукашэнку прагаласавалі 86,82% выбарнікаў. 3 лютага ў ЦВК заявілі, што згодна з канчатковымі вынікамі Аляксандар Лукашэнка атрымаў 5 136 293 галасы (86,82%), Сяргей Сыранкоў — 189 740 галасоў, Алег Гайдукевіч — 119 272 галасы, Ганна Канапацкая — 109 760 галасоў, Аляксандар Хіжняк — 102 789 галасоў.
- У Эўрапарлямэнце 22 студзеня ўхвалілі рэзалюцыю, у якой заклікалі не прызнаваць прэзыдэнцкія выбары 26 студзеня і легітымнасьць Лукашэнкі. Праваабаронцы Libereco і «Вясны» назвалі выбары ў Беларусі «прапагандысцкім шоў», Міжнародны інстытут дэмакратыі і садзейнічаньня выбарам — «„самапрызначэньнем“ Лукашэнкі», а гендакладчык ПАРЭ па дэмакратычнай Беларусі Рышард Пэтру заявіў, што яны «стануць чарговай фікцыяй». У Amnesty International адзначылі ўзмацненьне палітычных рэпрэсій перад выбарамі.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не прызнала міжнародная супольнасьць, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі. Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца дагэтуль. У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў. У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў больш за 1,8 тысячы некамэрцыйных арганізацыяў. Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы.
Форум