Ужо сёньня: 100 гадоў таму нарадзіўся мовазнаўца Iван Лепешаў, дасьледнік фразэалягізмаў

Дата дня

23 кастрычніка 2024 году нарадзіўся беларускі мовазнаўца, доктар філялёгіі, прафэсар, аўтар больш як 500 навуковых і навучальных працаў (у тым ліку 40 кніг) Іван Лепешаў. Асноўнай тэматыкай ягоных навуковых дасьледаваньняў была фразэалёгія, мова мастацкай літаратуры і культура маўленьня.

Нарадзіўся Іван Лепешаў у вёсцы Іскозы Дубровенскага раёну. Удзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне, быў двойчы паранены і ўзнагароджаны за адвагу. Пасьля вайны скончыў Аршанскі настаўніцкі інстытут і працаваў настаўнікам. У 1949 годзе быў рэпрэсаваны і адпраўлены ў лягер ГУЛАГ, дзе працаваў рознарабочым да 1955 году. У 1963 годзе быў рэабілітаваны.

Пасьля рэабілітацыі Лепешаў вярнуўся да працы ў школе і выкладаньня. У 1971 годзе стаў выкладчыкам, а потым дацэнтам і прафэсарам у Горадзенскім унівэрсытэце. Яго галоўная праца — «Слоўнік фразэалягізмаў» — пацярпела ад цэнзуры, але засталася адной з найважнейшых прац у беларускай лінгвістыцы.

Нягледзячы на рэпрэсіі, Лепешаў прысьвяціў сваё жыцьцё вывучэньню і разьвіцьцю беларускай мовы.

Памёр у 2014 годзе.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА:

Іван Лепешаў: «Горай было толькі пры царызме»

Таксама ў гэты дзень

• 23 кастрычніка 1893 году Яўхім Карскі пасьпяхова абараніў сваю магістарскую дысэртацыю «Да гісторыі гукаў і формаў беларускай гаворкі» ў Кіеўскім унівэрсытэце. Гэта была першая ў гісторыі дысэртацыя, прысьвечаная беларускай мове.
• 23 кастрычніка 1924 году ў Менску пачаўся аўтобусны рух.
• 23 кастрычніка 1956 году ў Вугоршчыне выбухнула антыкамуністычнае паўстаньне, якое здушыла савецкая вайсковая інтэрвэнцыя.

• 1958 — савецкі расейскі пісьменьнік Барыс Пастэрнак атрымаў Нобэлеўскую прэмію за раман «Доктар Жывага», які стаў бэстсэлерам на Захадзе, але ня быў апублікаваны ў ягонай краіне.

У гэты дзень нарадзіліся

1816 — Арцём Вярыга-Дарэўскі, беларускі паэт, драматург, публіцыст і дасьледнік фальклёру, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.

1823 — беларускі і польскі асьветнік Адам Плуг.

1896 — расейскі і амэрыканскі лінгвіст і літаратуразнаўца Раман Якабсон.

1909 — Міхась Зуй, вайсковы і палітычны дзяяч, прэзыдэнт Беларускай Цэнтральнай Рады (1987–1995).

1968 — Ганна Севярынец, беларуская пісьменьніца, пэдагог.

У памяці

1937 — Уладзiмер Крыловiч, артыст, стваральнік беларускага прафэсійнага тэатру

1941 — у савецкім ГУЛАГу памёр Васіль Шашалевіч, беларускі драматург.

1981 — Якуб Міско, беларускі пісьменьнік і журналіст.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА:

«Мовазнаўцы» ў пагонах. Чым лацінка не дагадзіла Лукашэнку