Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Ваш зварот разгледжаны». Што адказваюць родным зьніклых палітвязьняў у адміністрацыях калёніяў


Беларусскія палітвязні Марыя Калеснікава, Максім Знак, Ігар Лосік, Сяргей Ціханоўскі, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч. Каляж
Беларусскія палітвязні Марыя Калеснікава, Максім Знак, Ігар Лосік, Сяргей Ціханоўскі, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч. Каляж

Ад Міколы Статкевіча няма вестак 300 дзён, ад Максіма Знака — 296, ад Марыі Калесьнікавай — 295, ад Ігара Лосіка — 290. У палітзьняволеных няма сувязі з вонкавым сьветам.

10 месяцаў безь лістоў ад вядомых палітвязьняў

Апошні ліст ад палітвязьня Міколы Статкевіча прыйшоў 9 лютага, ад Ігара Лосіка — 20 лютага. Амаль 10 месяцаў няма лістоў ад Віктара Бабарыкі, Сяргея Ціханоўскага, Максіма Знака, Марыі Калесьнікавай.

У так званым рэжыме «інкамунікада» (пазбаўленьня сувязі з вонкавым сьветам) многія вядомыя палітвязьні знаходзяцца зь лютага. Паводле дасьведчанай крыніцы, зь якой паразмаўляла Свабода, такое распараджэньне прыйшло з Дэпартамэнту выкананьня пакараньняў. У сакавіку Ігара Лосіка, Міколу Статкевіча і Максіма Знака пакаралі і зьмясьцілі ў памяшканьні камэрнага тыпу (ПКТ).

Паводле інфармацыі ў фэйсбуку сястры Марыі Калесьнікавай Тацяны Хоміч, Марыя таксама знаходзіцца ў адзіночцы ПКТ Гомельскай жаночай калёніі, там яе зьбіраюцца трымаць да канца году. У ліпені адразу некалькі крыніц, у тым ліку і сваякі Віктара Бабарыкі, і аб’яднаньне былых сілавікоў BelPol, паведамілі, што палітвязень зьмешчаны ў ПКТ. У кастрычніку стала вядома, што ў ПКТ зьмясьцілі Алеся Бяляцкага.

Згодна з заканадаўствам, нават калі чалавек зьмешчаны ў ПКТ, яму дазволеная перапіска без абмежаваньняў, але лістоў ад гэтых вязьняў няма.

Трымаць зьняволенага ў ПКТ можна максымум 6 месяцаў. Пасьля гэтага тэрміну яго павінны вярнуць у атрад да іншых вязьняў. Але інфармацыі пра вяртаньне палівязьняў у атрады няма, лісты сваякам ад іх дагэтуль не прыходзяць.

Сваякі працягваюць пісаць сваім родным, шлюць у калёніі і Дэпартамэнт выкананьня пакараньняў шматлікія скаргі, атрымліваючы стандартныя адказы: «Ваш зварот разгледжаны. У перапісцы асуджаны N. не абмяжоўваецца, адміністрацыя калёніі ліставаньню не перашкаджае».

Сваякі дамагаюцца і асабістага прыёму ў начальнікаў калёніяў, хоць трапіць на прыём неймаверна цяжка. Праз тэлефон запісацца практычна немагчыма, даводзіцца ехаць за сотні кілямэтраў і намагацца, каб запісалі, а потым ехаць яшчэ раз. Прыём доўжыцца максымум 5–7 хвілін. Дыялёг начальніка калёніі з сваяком вядомага палітвязьня выглядае прыкладна так:

— Асуджаны N. знаходзіцца ў нас.

— У ПКТ, у атрадзе? Дзе канкрэтна?

— У нас. Нічога больш я вам не скажу.

— Як у яго здароўе?

— Жыцьцю і здароўю нічога не пагражае.

— Можна перадаць хаця б сродкі гігіены?

— Нельга. Перадачы не дазволеныя.

— А чаму лістоў няма ўжо шмат месяцаў?

— У перапісцы асуджаны N. не абмежаваны.

— Чаму тады сваякі не атрымліваюць лістоў?

— Ня ведаю. Размова скончаная.

«Права ў Беларусі не працуе, у дзяржаве даўно не зважаюць і на міжнароднае права»

Юрыст Максім Палавінка прызнаецца, што ня ведае, як пераадолець гэты рэжым «інкамунікада». На яго думку, у Беларусі гэтыя пытаньні не вырашаюцца праўнымі мэтадамі.

«Пасьля таго, як у сакавіку затрымалі шасьцёх адвакатаў палітвязьняў, якія езьдзілі зь імі сустракацца ў калёніі, сувязі зь вязьнямі няма.

Праблема гэтая даўно выйшла зь юрыдычнай прасторы ў прастору такога нармальнага, тлустага таталітарызму, калі, з аднаго боку, законаў у месцах адбываньня пакараньняў не выконваюць, а з другога боку, прымаюць новыя драконаўскія законы, якімі хутка легалізуюць усе гэтыя практыкі. Пакуль гэтыя практыкі не легалізаваныя, трэба ціснуць на сыстэму, пісаць, скардзіцца — пакуль яшчэ ёсьць законы. А то неўзабаве і законаў ня будзе», — дае пэсымістычны прагноз Максім Палавінка.

Што рабіць, калі сваякі палітвязьняў у адчаі, калі няма пасьпяховых прыкладаў, калі відавочна, што сытуацыю няможна зьмяніць праўнымі мэтадамі? Максім Палавінка разважае так:

«У права ёсьць адна вельмі важная ўласьцівасьць — прадказальнасьць. Мы ведаем, што за гэтае дзеяньне будзе такое наступства, за іншае — іншы вынік. У Беларусі прадказальнасьці ў права сёньня няма ніякай. Законы не працуюць. Толькі адна прадказальнасьць засталася: што ўсё будзе дрэнна.

Аднак я раю працягваць пісаць скаргі ўва ўсе інстанцыі, а таксама працягваць пісаць лісты палітзьняволеным. Можна ствараць „архіў адказаў“. Некалі адзін чалавек трапна адказаў на пытаньне „Навошта ты скардзісься?“. „Я зьбіраю подпісы і прозьвішчы“, — адказаў гэты чалавек.

І пісаць лісты не дзеля таго, каб атрымаць адказ, а таму, што так трэба. Нават акт аб зьнішчэньні лістоў камусьці падкажа, што пра яго памятаюць», — кажа юрыст Максім Палавінка.

Міжнароднае заканадаўства пра рэжым «інкамунікада»

«Канвэнцыяй супраць катаваньняў і іншых жорсткіх, бесчалавечных ці прыніжальных для годнасьці відаў абыходжаньня і пакараньня» Арганізацыі Аб’яднаных Нацый прадугледжваецца магчымасьць трыманьня пад вартай у рэжыме «інкамунікада» (строгай ізаляцыі) на тэрмін да пяці дзён у якасьці выключнай меры ў выпадках асабліва сур’ёзных злачынстваў. Каб зьвярнуцца да падобнай працэдуры, неабходна атрымаць судовы ордэр на працягу 24 гадзін з моманту затрыманьня, а судзьдзю, які выдаў такі ордэр, належыць на пастаяннай аснове атрымліваць інфармацыю аб стане затрыманай асобы. Так права павінна працаваць у цывілізаваных краінах.

У беларускім заканадаўстве тэрміну «інкамунікада» няма, асуджаным дазваляецца атрымліваць і адпраўляць лісты і тэлеграмы без абмежаваньня колькасці.

  • У артыкуле 6 Крымінальна-выканаўчага кодэксу Рэспублікі Беларусь замацаваны асноўныя прынцыпы крымінальна-выканаўчага заканадаўства: «законнасьць, гуманізм, дэмакратызм, роўнасьць асуджаных перад законам, дыфэрэнцыяцыя і індывідуалізацыя выкананьня пакараньня і іншых мераў крымінальнай адказнасьці».
  • Артыкул 85 Крымінальна-выканаўчага кодэксу мае назоў «Перапіска асуджаных да пазбаўленьня волі, адпраўленьне і атрыманьне імі грашовых пераводаў». У ім замацавана права зьняволеных атрымліваць карэспандэнцыю.
  • «Асуджаным на пазбаўленьне волі дазваляецца атрымліваць і дасылаць лісты і тэлеграмы без абмежаваньня іх колькасьці».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG