Камітэт «Дзеці Чарнобыля» — грамадзкая арганізацыя, заснаваная беларускай дзіцячай лекаркай Тамарай Белавокай. Туды ўваходзілі вядомыя беларускія дактары, радыёлягі, фізыкі, якія садзейнічалі комплекснай рэабілітацыі сямей і дзяцей, пацярпелых ад чарнобыльскай катастрофы.
Дзейнічаў Камітэт пры падтрымцы дзіцячага Фонду ААН — ЮНІСЭФ і іншых міжнародных арганізацый, займаўся мэдыцынскай рэабілітацыяй, рэабілітацыяй асяродкаў пражываньня, кансультацыямі аб бясьпечным харчаваньні, пэдагаічнай рэабілітацыяй і іншымі кірункамі.
Заснавальніцай арганіазцыі была дзіцячая лекарка Тамара Белавокая, якую ведалі ў Беларусі і сьвеце, яна шмат сіл аддала абароне дзяцей ад наступстваў радыяцыйнага паражэньня, была адной зь першых, хто адкрыта пачаў гаварыць аб праблемах радыяцыйнага заражэньня і рэабілітацыі насельніцтва, асабліва дзяцей.
У склад Камітэту ўваходзілі доктар мэдыцынскіх навук прафэсар Лідзія Цягака, іншыя вядомыя ў краіне спэцыялісты. Беларускія навукоўцы, блізкія да камітэту «Дзеці Чарнобыля», у 1998 годзе атрымалі Дзяржаўную прэмію за цыкль прац «Чалавек і яго біякультурная адаптацыя».
Памерла заснавальніца Камітэту Тамара Белавокая ў 2011 годзе.
У чэрвені італьянскае выданьне Redattore sociale паведаміла, што на працягу трох апошніх гадоў не ажыцьцяўляюцца паездкі беларускіх дзяцей у гэтую краіну на аздараўленьне. Спачатку гэтаму перашкаджала пандэмія каранавірусу, а затым — спыненьне авіязносін паміж Беларусьсю і ЭЗ з прычыны санкцый. Раней дзеці зь Беларусі выяжджалі ў Італію падчас школьных канікул на працягу 30 гадоў.
Адзначалася, што сёлета італьянскія ўлады атрымалі дазвол на арганізацыю адпаведных рэйсаў кампаніяй «Белавія», аднак беларускі бок заблякаваў рэалізацыю праекту.
Паводле дадзеных праваабарончай арганізацыі Lawtrend, за пэрыяд пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і да канца жніўня 2023-га ў Беларусі зьліквідавана ня менш за 1407 некамэрцыйных арганізацый (НКА) — абʼяднаньняў, прафсаюзаў, фондаў, недзяржаўных устаноў і асацыяцый.
Ліквідацыя недзяржаўных арганізацый у Беларусі
У красавіку 2021 міністар замежных спраў Беларусі Ўладзімер Макей заявіў, што ў адказ на заходнія санкцыі ў Беларусі можа быць зьнішчана грамадзянская супольнасьць.
«Любое далейшае ўзмацненьне жорсткасьці санкцый прывядзе да таго, што грамадзянская супольнасьць, пра якую яны клапоцяцца, перастане існаваць. І гэта будзе, я лічу, абсалютна абгрунтавана ў дадзенай сытуацыі», — сказаў Макей.
22 ліпеня Аляксандар Лукашэнка заявіў пра зачыстку недзяржаўных арганізацый.
«Так і ўрад, і МЗС пабеглі за „дэмакратыяй“ і пастваралі ў нас (хай Макей ізноў ня прыме на свой рахунак, гэта і да яго яшчэ было, яму гэта ў спадчыну дасталася, трэба цяпер разграбаць), і мы атрымалі пад 2 тысячы на невялікую краіну НДА, НКА, бандытаў і замежных агентаў. Ну і што, дэмакратыю атрымалі?»
«Ідзе зачыстка. Вы думаеце, гэта проста? Там ужо тысячы людзей працуюць, нашых людзей, і ў асноўным з павернутымі, прамытымі за чужыя грошы мазгамі», — сказаў Лукашэнка.
30 ліпеня Лукашэнка заявіў, што «пад выглядам дабрачыннасьці некамэрцыйныя арганізацыі адпрацоўваюць чужую палітычную замову». Ён сказаў, што розных недзяржаўных фондаў, прыватных установаў, праваабарончых арганізацый у Беларусі было паўтары тысячы.
«У выніку праведзеных мерапрыемстваў выдзелена 185 дэструкцыйных структураў, якія нясуць патэнцыйную пагрозу нацыянальнай бясьпецы, у тым ліку прадстаўніцтва замежнай некамэрцыйнай арганізацыі, 71 рэспубліканскае і мясцовае грамадзкае аб’яднаньне, 113 установаў», — сказаў Лукашэнка на нарадзе з чыноўнікамі.
Зь сярэдзіны ліпеня адбываецца масавая ліквідацыя недзяржаўных арганізацыяў па ўсёй краіне. Пад пагрозай існаваньне дзясяткаў асьветніцкіх, праваабарончых, дабрачынных, спажывецкіх, дасьледчых і іншых арганізацыяў. Прадстаўнікоў установаў затрымліваюць, праводзяць у іх дома і ў офісах ператрусы, арыштоўваюць рахункі.
Па стане на канец 2021 году ўлады ліквідавалі як найменей 275 НДА, яшчэ шэраг — у працэсе ліквідацыі ці пад яе пагрозай.
Праз год пасьля пачатку масавага ціску, у ліпені 2022 году, стала вядома, што ўлады ліквідавалі або давялі да самаліквідацыі 857 недзяржаўных арганізацый. А маніторынг Lawtrend на канец 2022 году паказаў, што за два гады грамадзкі сэктар Беларусі пазбавіўся ня менш як 1102 некамэрцыйных арганізацый.
Адной з галоўных падзей стала ліквідацыя незалежных прафсаюзаў у краіне. Лідэрам арганізацый прысудзілі вялікія турэмныя тэрміны.
Сярод зьліквідаваных арганізацый
- • Human Constanta
- • Беларуская асацыяцыя журналістаў
- • Беларускі Хэльсынскі камітэт
- • Гродна Лайф Медыя
- • Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына»
- • Зьвяно
- • Имена
- • Мова нанова
- • Офіс па правах людзей з інваліднасьцю
- • ПЭН-цэнтар
- • Прававая ініцыятыва
- • Саюз беларускіх пісьменьнікаў
- • Тэрыторыя правоў
- • Цэнтар прававой трансфармацыі
- • Экадом
- Таварыства беларускай мовы
- Дзіцячыя госьпісы ў Горадні і Віцебску
- Беларускі прафсаюз работнікаў радыёэлектроннай прамысловасьці (РЭП)
- Свабодны прафсаюз Беларускі (СПБ)
- Беларускі незалежны прафсаюз (БНП)
- Беларускі кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў (БКДП)
2024 год. У апублікаваным 7 траўня аглядзе праваабарончай арганізацыі Lawtrend гаворыцца, што за пэрыяд пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і да канца красавіка 2024-га ўлады Беларусі зьліквідавалі ня менш за 1622 некамэрцыйныя арганізацыі. У працэсе прымусовай ліквідацыі знаходзілася ня менш за 1003 НКА, рашэньне аб самастойнай ліквідацыі прынялі сама меней 619.
