Яшчэ на пачатку сакавіка ўкраінскі ўрад паведаміў, што сем’і вайскоўцаў, якія загінулі ва Ўкраіне, маюць права на грашовую кампэнсацыю ў 15 мільёнаў грыўняў (больш за 380 тысяч даляраў). Існуе адпаведная пастанова аб гарантыі такіх выплатаў.
Тым ня менш у папраўцы, унесенай у пастанову 27 верасьня, было адзначана, што на кампэнсацыю ня маюць права «грамадзяне Расеі і Беларусі ды асобы, якія пастаянна жывуць на тэрыторыі гэтых краін».
Права на выплаты маюць бацькі, жонка, а таксама дзеці загінулага ваяра. Ад пачатку поўнамаштабнай вайны ва Ўкраіне загінулі шаснаццаць беларускіх добраахвотнікаў, якія ваявалі ў складзе палку Каліноўскага, групы «Пагоня», батальёну «Тэрор», а таксама ў частках Узброеных сілаў Украіны.
Свабода даведалася, ці дабіліся сваякі загінулых ад украінскай дзяржавы выплаты грашовай кампэнсацыі.
«Пакуль я атрымліваю заробак Васіля»
Удава Васіля Парфянкова Алена Гергель паведаміла Свабодзе, што яе муж па сёньня лічыцца зьніклым бязь вестак. Васіль разам зь яшчэ трыма беларусамі загінуў у канцы чэрвеня падчас баёў ля Лісічанску. Здымкі зь целам Васіля публікаваліся ў расейскіх прапагандысцкіх каналах. Украіна пакуль не дабілася ад Расеі выдачы цела Парфянкова і іншых беларусаў.
«Калі атрымаю пасьведчаньне аб сьмерці, тады змагу атрымаць выплату. На гэты момант, пакуль ён лічыцца зьніклым бязь вестак, я атрымліваю заробак Васіля. А таксама маю права падаваць на пэнсію для дзяцей па страце бацькі», — кажа Алена.
Жанчына кажа, што праблемаў ад таго, што Васіль быў грамадзянінам Беларусі, быць не павінна, бо ён быў афіцыйна на кантракце з УСУ.
«У нас іншая праблема — пакуль і самі ўкраінскія сем’і ня могуць нічога атрымаць. Бо бюракратыя, даводзіцца па сто разоў перарабляць дакумэнты, я ведаю ня менш за пяцьдзясят удоваў, якія з гэтым сутыкнуліся. Тры месяцы ідзе толькі на афармленьне дакумэнтаў, а яшчэ тры на іх апрацоўку».
«Афіцыйна не былі расьпісаныя»
Зьміцер «Ганс» Рубашэўскі загінуў у красавіку на ўсходзе Ўкраіны, ён ваяваў у складзе 24-й асобнай мэханізаванай брыгады імя князя Данілы Галіцкага. Ягоная ўдава ўкраінка Галіна Корчак расказала Свабодзе, што сутыкнулася з праблемамі.
«У нас са Зьмітром складана, — кажа Галіна. — На жаль, мы не былі афіцыйна расьпісаныя. Так адбылося, бо ў Зьмітра не было ўкраінскага пашпарта, а беларускі быў пратэрмінаваны. Дзіця запісаць на Дзіму мы таксама не змаглі. Цяпер праз суд ідзе працэс вызначэньня бацькоўства, пасьля гэтага дзіця афіцыйна ўступіць у спадчыну».
Аляксей «Тур» Скобля загінуў у сакавіку на ўскраіне Кіева. Ягоны ўчынак дзеля ўратаваньня жыцьцяў пабрацімаў быў высока ацэнены ўкраінскай уладай, Скобля пасьмяротна атрымаў званьне Героя Ўкраіны.
Як стала вядома Свабодзе ад сваякоў Аляксея, ні званьне Героя Ўкраіны, ні ўкраінскі пашпарт не дапамагаюць атрымаць выплаты.
«Усё вельмі цяжка з гэтым», — сказалі сваякі «Тура».
«Адмовы ні для кога з байцоў няма»
«Пакуль грошай ніхто не атрымаў. Мы падаём усе дакумэнты, патрэбныя для атрыманьня такой кампэнсацыі, але як будзе праходзіць гэтая працэдура, пакуль незразумела, — паведамілі Свабодзе ў прэс-службе палку Каліноўскага. — На сустрэчы з дэпутатамі Вярхоўнай Рады гэтае пытаньне намі было ўзьнятае, нам паабяцалі падаць у Раду праект зьменаў у закон, каб семʼям загінулых беларусаў кампэнсацыю выплачвалі».
Тым ня менш у палку Каліноўскага кажуць, што сам працэс выплатаў і так ня надта хуткі, для сем’яў усё можа расьцягнуцца ад году да трох, а пасьля паправак пра беларусаў усё можа яшчэ зацягнуцца.
«Будзем ствараць прэцэдэнты, бо ёсьць родзічы загінулых, якія не жывуць у Беларусі, але ж маюць беларускі пашпарт і нейкі статус у замежных краінах. Зь іншага боку, ёсьць выпадкі, дзе жонкі загінулых — грамадзянкі Ўкраіны, і яны таксама яшчэ не атрымалі кампэнсацыю. Гэтае пытаньне ўсё яшчэ ў працэсе разьвязаньня. Прамой афіцыйнай адмовы наконт нікога з байцоў мы яшчэ не атрымалі, таму сочым за дынамікай і будзем рэагаваць у кожным выпадку індывідуальна», — сказалі ў прэс-службе.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
