Міністэрства абароны Расеі абвясьціла, што дзяржава вырашыла аднавіць удзел у чарнаморскай збожжавай ініцыятыве. Рашэньне, прынятае ў Крамлі, пацьвярджае агенцтва ТАСС.
У афіцыйнай заяве Мінабароны Расеі гаворыцца, што пры ўдзеле ААН і Турэччыны Расея атрымала пісьмовае абяцаньне ад Украіны не выкарыстоўваць збожжавы калідор для вядзеньня баявых дзеяньняў.
Украіна таксама афіцыйна запэўніла, што марскі гуманітарны калідор будзе выкарыстоўвацца толькі ў адпаведнасьці з палажэньнямі чарнаморскай ініцыятывы.
Адначасова з гэтым прэзыдэнт Турцыі Рэджэп Эрдаган заявіў, што збожжавы калідор для вывазу харчоў з украінскіх партоў аднавіў працу да сярэдзіны дня серады 2 лістапада. Паводле яго слоў, аб тым, што гуманітарны калідор аднавіў працу, міністар абароны РФ Сяргей Шайгу паведаміў кіраўніку Мінабароны Турцыі Хулусі Акару.
Адмова Крамля выконваць дамову амаль не паўплывала на яе рэалізацыю. Па дадзеных Міністэрства інфраструктуры Ўкраіны, за два дні пасьля выхаду Расеі са збожжавай угоды па гуманітарным калідоры прайшлі 17 суднаў. Два зь іх накіраваліся ва ўкраінскія парты пад загрузку. За тры месяцы з моманту заключэньня пагадненьня 422 судны экспартавалі каля 10 мільёнаў тон сельскагаспадарчай прадукцыі.
Раней 1 лістапада прэзыдэнты Расеі і Турэччыны Ўладзімір Пуцін і Рэджэп Эрдаган правялі тэлефонныя перамовы. Расейскі бок сьцьвярджае, што падчас размовы Пуцін расказаў прэзыдэнту Турэччыны аб прычынах рашэньня прыпыніць збожжавую ўгоду. На думку расейскага прэзыдэнта, збожжавы калідор выкарыстоўваўся для атакі па Севастопалі ў анэксаваным Крыме, а ўкраінская сельгаспрадукцыя нібыта паступае не туды, куды меркавалася па ўмовах пагадненьня.
Пуцін сказаў Эрдагану, што Расея гатовая вярнуцца ва ўгоду пасьля расьсьледаваньня ўдару па севастопальскім порце і гарантый бясьпекі з боку Ўкраіны. Эрдаган, у сваю чаргу, па выніках размовы выказаў упэўненасьць, што ўгода можа быць адноўлена «пры дапамозе канструктыўнага падыходу».
Як разьвіваўся канфлікт
- 29 кастрычніка Расея прыпыніла свой удзел у пагадненьні аб вывазе з Украіны збожжа праз украінскія чарнаморскія парты. Гэтае рашэньне было прынята ў сувязі з атакай бесьпілётнікаў на караблі ў Севастопалі. Па вэрсіі Мінабароны Расеі, пад ударам апынуліся караблі, якія былі задзейнічаныя ў забесьпячэньні бясьпекі «збожжавага калідора». МЗС Расеі абвінаваціла ў атацы Ўкраіну, якой, паводле яго вэрсіі, дапамагалі брытанскія спэцыялісты. У Лёндане гэтыя сьцьвярджэньні зьняпраўдзілі, а ў Кіеве заявілі, што Масква толькі шукала нагоды, каб перастаць выконваць свае абавязаньні.
- На 31 кастрычніка ААН, Турэччына і Ўкраіна ўзгаднілі рух 16 суднаў па Чорным моры, дамоўленасьці былі дасягнутыя без удзелу Расеі. Бакі таксама дамовіліся аб правядзеньні інспэкцый на 40 суднах, якія выходзяць з партоў Украіны. У СКЦ дадалі, што расейскую дэлегацыю апавясьцілі пра гэтыя пляны.
- У гэты ж дзень Мінабароны Расеі паведаміла аб прыпыненьні руху па гуманітарным калідоры «да праясьненьня абставін украінскай атакі супраць караблёў у Севастопалі». У ведамстве дадалі, што рух суднаў па калідоры «зьяўляецца недапушчальным, бо Ўкраіна выкарыстоўвае яго для вядзеньня баявых дзеяньняў супраць Расеі».
- Збожжавая ўгода была заключана паміж Расеяй і Ўкраінай пры пасярэдніцтве ААН і Турэччыны 22 ліпеня. Першае судна з харчаваньнем выйшла з Адэсы 1 жніўня.
- Украіна — адзін з найбуйнейшых сусьветных экспартэраў збожжа. З прычыны расейскага ваеннага ўварваньня ў заблякаваных чарнаморскіх партах сабраліся мільёны тон харчаваньня. Кіеў абвінавачваў у гэтым Расею. Масква сьцьвярджала, што судны са збожжам ня могуць выйсьці з прычыны ўкраінскіх мін у акваторыі. ААН папярэджвала пра рызыку голаду — перш за ўсё ў бедных краінах Афрыкі і Азіі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
