Экспарт беларускіх нафтапрадуктаў у краіны ЭЗ немагчымы з прычыны накладзеных санкцый. Са студзеня па сакавік экспарт беларускіх мінэральных прадуктаў у ЭЗ скараціўся амаль удвая — з 113 мільёнаў эўра ў студзені да 53 мільёнаў у сакавіку.
У красавіку прэм’ер Беларусі Раман Галоўчанка прызнаў, што абодва НПЗ працуюць на «ўнутраны рынак».
«Маральная абстаноўка агідная»
Паводле інфармацыі Свабоды, наваполацкі «Нафтан» цяпер працуе на мінімальных загрузках. Самую прадуктыўную ўстаноўку для вытворчасьці бэнзіну «Рыформінг-4» плянуюць закансэрваваць.
«Заробкі застаюцца на аднолькавым узроўні, можна гаварыць пра кадравы голад, звальненьне з уласнай ініцыятывы праблематычнае, бо патрабуюць адпрацаваць да канца кантракту», — расказала Свабодзе крыніца, знаёмая з сытуацыяй на заводзе.
Іншыя крыніцы гавораць пра магчымую аптымізацыю ў будучыні і пра тое, што дасьведчаныя супрацоўнікі працягваюць звальняцца.
«Дырэктар праціскае палітыку аптымізацыі, рабочым увесь час кажуць, што будуць новыя скарачэньні. Маральная абстаноўка агідная, людзі разумеюць, што іх лічаць рабамі», — кажуць крыніцы.
Ці дапаможа Масква
11 чэрвеня стала вядома, што Расея пайшла на саступкі і дазволіла экспарт беларускіх нафтапрадуктаў праз свае парты, раней гэта было магчыма толькі ў Паўночна-заходнім рэгіёне Расеі.
На думку эканаміста Дзьмітрыя Крука, праз Расею Беларусь зможа знайсьці іншыя рынку збыту, але для гэтага патрэбен час.
«Праблему санкцый такі крок не здымае, але можна спрабаваць экспартаваць у іншыя краіны — гэта адзін з шляхоў. Таксама можна спрабаваць прадаваць нафтапрадукты ў Расеі, аднак цэны на рынку там яшчэ ніжэйшыя, чым у Беларусі, што вядзе да адмоўнай рэнтабэльнасьці. Але гэта выйсьце, каб нафтаапрацоўка працавала хоць нейкім чынам. З экспартам у трэція краіны знайсьці пакупніка рэальна пры сёньняшняй цэнавай каньюнктуры. Аднак хутка наладзіць лягістыку да партоў немагчыма. Да таго ж узьнікае пытаньне з расейскай партовай інфраструктурай», — кажа Дзьмітры Крук.
Яшчэ адно пытаньне, якое не ўрэгулявана паміж Беларусьсю і Расеяй, — гэта пытаньне зваротных акцызаў. Расея і Беларусь мусілі падпісаць дамову аб гарманізацыі спагнаньня ўскосных падаткаў.
«Тады б беларускія заводы атрымлівалі грошы за зваротныя акцызы з расейскага бюджэту. Гэта пытаньне выжываньня нафтаперапрацоўкі цяпер, кампэнсацыя за падатковы манэўр у Расеі, адна з крыніц, каб зьменшыць адмоўную рэнтабэльнасьць», — дадае Дзьмітры Крук.
Раней Беларусь прадавала ў Расею мінімальную колькасьць нафтапрадуктаў. Напрыклад, у 2020 годзе Беларусь прадала ў Расею нафтапрадуктаў на 150,7 мільёна даляраў пры агульным экспарце на 2,7 мільярда даляраў.
Санкцыі супраць Беларусі за падтрымку расейскай вайны ва Ўкраіне
Аляксандар Лукашэнка прызнаў, што зь Беларусі па ўкраінскай тэрыторыі стралялі ракетамі. Пры гэтым беларускіх вайскоўцаў на ўкраінскую тэрыторыю не адправілі.
Амбасадарка ЗША ў Беларусі Джулі Фішэр у інтэрвію Свабодзе заявіла, што «рэжым Лукашэнкі — саўдзельнік цяперашняга ўварваньня Расеі ва Ўкраіну, бо дазволіў Расеі зрабіць напад зь беларускай тэрыторыі».
26 лютага санкцыі супраць Расеі і Беларусі абвясьцілі Канада і Рада Эўразьвязу. У сьпіс трапілі 20 беларускіх чыноўнікаў і вайскоўцаў. 15 юрыдычных і 8 фізычных асобаў трапілі ў санкцыйны сьпіс ЗША.
28 лютага амбасадары краін Эўразьвязу ўвялі візавыя санкцыі ў дачыненьні 22 беларускіх высокапастаўленых асобаў.
Маладачанская фабрыка «МэбеЛайн» пайшла ў прастой, бо швэдзкая кампанія IKEA згарнула бізнэс у краіне. IKEA шчыльна супрацоўнічала яшчэ з цэлым шэрагам вытворцаў і фабрык, у тым ліку дзяржаўных. Сярод іх дзяржаўны «Менскі мэблевы цэнтар» з Маладэчна, магілёўскі вытворца тэкстылю «Магатэкс», менскі гадзіньнікавы завод «Луч» і іншыя.
У сакавіку Эўразьвяз забараніў экспартаваць прадукцыю дрэваапрацоўкі, вырабленую ў Беларусі ці экспартаваную зь яе. Міністэрства лясной гаспадаркі заявіла, што вымушана скіраваць прадукцыю з Эўропы ў Азію.
Празь цяжкасьці вядзеньня бізнэсу ў рэгіёне ня дзейнічаюць у краіне сэрвісы пошуку жытла на час падарожжаў і выправаў Booking.com і Airbnb.
Дацкая транпартна-лягістычная кампанія Maersk заявіла аб спыненьні перавозак грузаў у Беларусь 4 сакавіка. Пры сыход зь беларускага рынку паведамілі іншыя кампаніі падобнага профілю — DHL і FedEx.
5 сакавіка фінская кампанія OLVI паведаміла пра пачатак згортваньня свайго бізнэсу ў Беларусі, дзе кампаніі належыць «Лідзкае піва». 840 супрацоўнікаў заводу пакуль будуць атрымліваць заробак, спыненьне бізнэсу будзе паступовым.
6 сакавіка наклала санкцыі Рэспубліка Карэя. Там увялі меры экспартнага кантролю для Беларусі, мяркуючы, што яна «істотна спрыяе ўварваньню Расеі ва Ўкраіну».
8 сакавіка санкцыі ўвяла Японія. Актывы фізычных і юрыдычных асобаў, якія трапілі пад новыя абмежаваньні, замарожваюцца. Забараняюцца пастаўкі тавараў двайнога прызначэньня ў Беларусь і экспарт у адрас Міністэрства абароны Беларусі і «Інтэгралу».
Сусьветны банк спыніў усе праграмы ў Беларусі. Банк адзначыў, што ён не ўхваляў новых крэдытаў Беларусі з 2020 году.
Абмежаваньні закранулі спартовую галіну. Зборныя Беларусі розных узростаў адхілілі ад удзелу ў міжнародных турніраў у хакеі, гандболе і баскетболе. Беларускую зборную не дапусьцілі да Паралімпійскіх гульняў — 2022.
Рэйтынгавае агенцтва Fitch, зважаючы на санкцыі, панізіла доўгатэрміновы сувэрэнны крэдытны рэйтынг Беларусі да ССС, што азначае рэальную магчымасьць дэфолту.
Амэрыканская фінансавая кампанія American Express прыпыніла аказаньне паслуг у краіне. Па яе картках цяпер немагчымыя ніякія апэрацыі.
9 сакавіка Эўразьвяз ухваліў адключэньне ад SWIFT трох беларускіх банкаў. Гэта «Белаграпрамбанк», банк «Дабрабыт» і Банк разьвіцьця.
16 красавіка ўведзена поўная забарона на перасячэньне грузавым транспартам Беларусі і Расеі мяжы з ЭЗ. У рашэньні Эўразьвязу, якое апублікавана ў афіцыйным часопісе, сказана, што ЭЗ у адпаведнасьці з уведзенымі санкцыямі забараняе ўвоз і транзыт грузаў аўтатранспартам зь Беларусі і Расеі на тэрыторыю Эўразьвязу.
22 лістапада Канада пашырыла ранейшыя санкцыі. У сьпісы ўключылі дадаткова 22 беларускіх чыноўнікаў, а таксама 16 беларускіх кампаніяў, зьвязаных з ВПК, машынабудаваньнем, фінансавым сэктарам і чыгуначным транспартам. Сярод падсанкцыйных асобаў апынуліся адказныя за перавозкі расейскіх вайскоўцаў і тэхнікі, якая выкарыстоўвалася для ўварваньня ва Ўкраіну. У сьпісе кампаніяў, якія трапілі пад санкцыі, апынуліся беларускія Альфа-Банк і МТБанк. У красавіку 2023 у сьпіс дадалі яшчэ 9 беларускіх банкаў.
28 студзеня 2023 году прэзыдэнт Украіны ўвёў у дзеяньне рашэньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны аб санкцыях супраць 185 юрыдычных і фізычных асоб, якіх Расея выкарыстоўвае для перавозкі па чыгунцы асабовага складу і вайсковай тэхнікі. У сьпіс трапілі «Беларуськалій», Гомельскі хімічны завод, «Беларуская чыгунка», «Белінтэртранс», «Грузавая служба-Захад», «Лякафарба», «Белгазпрамбанк», «ПЛМ-Інавацыі», «Кронаспан ОСБ», «Беллесэкспарт», «Супрацоўніцтва Транс-Агра», «Рэал-Агент», «Прамагралізінг», «АСБЛізінг», «Транзыт-Аўта-2003», «Ізатэрмічная лягістыка», «Омск-Карбон Магілёў» і іншыя.
20 ліпеня Аўстралія ўнесла ў санкцыйныя сьпісы высокапастаўленых вайскоўцаў Беларусі.
