Што казаў Зяленскі пра Лукашэнку да вайны
Прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі сустракаўся з Аляксандрам Лукашэнкам толькі аднойчы. Іхная сустрэча адбылася ў кастрычніку 2019 году ў Жытоміры, і ўкраінскі прэзыдэнт быў ёю вельмі задаволены.
Сустрэчы папярэднічаў абмен так званымі «шпіёнамі» — беларускага грамадзяніна Юрыя Палітыку памянялі на ўкраінскага журналіста Паўла Шаройку. На самой сустрэчы Зяленскі і Лукашэнка неаднойчы згадвалі Расею і некалькі разоў падкрэсьлівалі, што не зьбіраюцца «сябраваць супраць Пуціна».
Лукашэнка абяцаў, што Ўкраіна ніколі ня мела праблемаў з тэрыторыяй Беларусі і зь Беларусьсю і ніколі іх ня будзе мець, а Зяленскі дзякаваў Лукашэнку за тое, што украінска-беларуская мяжа ва ўмовах расейскай агрэсіі застаецца «мяжой міру і супрацы» і за наданьне пляцоўкі для перамоваў аб Данбасе. На той сустрэчы Ўладзімір Зяленскі нават адзначыў «добрае пачуцьцё гумару» ў Лукашэнкі.
Праз два з паловай гады з тэрыторыі Беларусі пачалі ляцець расейскія ракеты, якія зьнішчаюць украінскія гарады і забіваюць цывільных жыхароў Украіны.
«Будзьце Беларусьсю, а не Расеяй»
Упершыню Ўладзімір Зяленскі зьвярнуўся да Беларусі і беларусаў на чацьвёрты дзень вайны. Ён пашкадаваў, што Беларусь на цяперашняй вайне не на адным баку з Украінай, і заклікаў адмовіцца ад саюзных дачыненьняў з Расеяй.
«Будзьце Беларусьсю, а не Расеяй. Гэты выбар вы робіце менавіта цяпер, менавіта сёньня. Цяпер шмат гавораць пра перамовы, якія маглі б пакласьці канец гэтай вайне. І называюць пляцоўкай вашу сталіцу. Пляцоўку, якую выбіралі ня мы, і насамрэч ня вы. І зараз зноў прапанова сустрэцца ў вас. Чатыры дні таму менавіта з вашай тэрыторыі пайшлі крылатыя ракеты, самалёты, верталёты, тэхніка. Білі па нашых дамах, білі па нашых жыцьцях. Кіеў атакавалі а 4-й раніцы. У кагосьці такое „пачуцьцё гумару“. Вы спалі, браты-беларусы. А мы з таго часу не засыналі», — сказаў Зяленскі.
Прэзыдэнт Украіны пажадаў беларусам зрабіць «правільны выбар» у палітыцы: «Зрабіце правільны выбар — я ўпэўнены, гэта галоўны выбар вашага вялікага народу». У адказ на гэты зварот Лукашэнка назваў Зяленскага «неадэкватным» і «напалеончыкам», але гэта не перашкодзіла яму ў той жа дзень патэлефанаваць Зяленскаму і прапанаваць правесьці перамовы з Расеяй на беларускай тэрыторыі.
«Я не хачу, каб войскі зь Беларусі ішлі ва Ўкраіну»
Пазьней Зяленскі паведаміў, што першая за апошнія два гады тэлефонная размова з Лукашэнкам была працяглай і прадметнай.
«Я яму дэталёва патлумачыў наконт немагчымасьці нашага сутыкненьня. Я не хачу, каб ракеты, самалёты, верталёты ляцелі ва Ўкраіну зь Беларусі. Я не хачу, каб ішлі войскі ва Ўкраіну зь Беларусі», — сказаў Зяленскі і дадаў, што Лукашэнка яго «пераканаў у гэтым».
Але абстрэлы зь беларускай тэрыторыі прадоўжыліся. Перамовы пасьля трох раўндаў перайшлі ў відэафармат, а наступныя перанесьлі ў Турэччыну.
«Расея, Украіна і Беларусь — тры канфліктныя бакі»
У інтэрвію расейскім СМІ Ўладзімір Зяленскі заявіў, што перамовы ў Менску выявіліся беспрадметнымі і, падобна, былі арганізаваныя для легітымізацыі Аляксандра Лукашэнкі.
«Расейскі бок адчувае сваю перамогу у тым, што гэтая сустрэча адбылася, што гэта дадае нейкую суб’ектнасьць Аляксандру Рыгоравічу Лукашэнку... Ды няхай сабе. Калі мы можам скончыць вайну, а Аляксандар Рыгоравіч ад гэтага будзе адчуваць, што ён зноў ў доме гаспадар, — ды няхай сабе. Мне, шчыра кажучы, усё адно. Гэта ўвогуле выбар беларусаў, а дакладна ня наш», — адзначыў Уладзімір Зяленскі.
У іншай частцы размовы з расейскімі журналістамі прэзыдэнт Украіны падкрэсьліў, што ня бачыць мэтазгоднасьці працягваць перамовы з Расеяй на тэрыторыі Беларусі, Украіны ці Расеі:
«Каб дамовіцца, яму (расейскаму прэзыдэнту. — РС) трэба сваімі нагамі выходзіць адтуль, дзе ён там ёсьць, і прыйсьці на сустрэчу да мяне ў любы пункт сьвету, апроч... Лічу беспрадметнаю сустрэчу ў Беларусі, Расеі, Украіне. І сустрэчы нашых дэлегацыяў гэта яшчэ раз падкрэсьлівае. Яны больш палітычныя, беспрадметныя. Гэта тры бакі канфлікту на сёньня, так ці інакш».
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
