Яна адмовілася выяжджаць з Кіева, нягледзячы на небясьпеку яго захопу, і дапамагае вайскоўцам тэрытарыяльнай абароны.
У інтэрвію «Настоящему времени» Рогаўцава назвала Пуціна ваенным злачынцам і заявіла, што не разумее, чаму расейцы «замбаваныя» і вырашылі, што ўкраінцы «ворагі, што мы нейкія зьвяры». «Я не магу зразумець, як гэта можна прыдумаць, а потым зьнішчаць людзей за свае прыдумкі. Гэта ня мае нічога агульнага з рэальнасьцю!» — падкрэсьліла яна.
— Раскажыце, калі ласка, чаму вы прынялі рашэньне не выкарыстоўваць расейскую мову ў публічнай прасторы.
— Гэта прынцыпова. Ведаеце, я з расейскамоўнай сям’і, я ўвогуле працавала ў расейскім тэатры, шмат працавала ў Расеі. Але калі над тваёй зямлёй, над тваёй сям’ёй лятаюць варожыя самалёты, і на твой народ ляцяць бомбы і «Грады», і побач з тваім домам руйнуюцца іншыя дамы, і там людзі сядзяць пад заваламі, — тады ня хочацца выкарыстоўваць мову людзей, якія вінаватыя ў тым, што адбываецца на тваёй зямлі.
— Вы цяпер знаходзіцеся ў бясьпецы?
— Я ў Кіеве, так што я як усе, са сваім народам. Я нікуды не паехала і не паеду ніколі, пакуль ня будзе міру і можна будзе кудысьці проста так паехаць адпачываць.
— Як ваш дзень у Кіеве праходзіць?
— У мяне ўсе на вайне, у тэрытарыяльнай абароне: і ўнук, і зяць. І дачка ў валянтэрскім цэнтры, які яна ўзначальвае. І я зь імі, са сваімі ваярамі, якія да мяне прыходзяць і паесьці, і памыцца, і проста абняцца. Я шмат каго ведаю, таму што з 2014 году я на вайне. Я ўсюды была, я ўсё бачыла і ведаю шмат — не таму, што я нешта дзесьці прачытала ці хтосьці мне нешта сказаў. А таму, што бачыла вайну.
І тое, што адбываецца цяпер... Ведаеце, калі б так здарылася, што забілі б маё дзіця, я б загрызла таго чалавека, які гэта зрабіў! Я б зубамі яго разарвала. А забіваюць нашых дзяцей! Вы разумееце, што ў нашых душах, што ў нашых сэрцах і што ў нашых галовах у сувязі з гэтым адбываецца? Як гэта ператрываць, як гэта зразумець?
Я 18-га [сакавіка] павінна была граць у спэктаклі ў Харкаве. А да гэтага я недзе месяц-паўтара грала ў Харкаве. А цяпер проста няма месца, дзе мне можна граць у Харкаве. А ўчора разбамбілі тэатар у Марыюпалі, дзе былі ўцекачы, і я там таксама вельмі шмат грала. І ў Сумах, гэта мая радзіма. І ў Чарнігаве — я Ўкраіну добра ведаю. Я пабывала ў многіх гарадах Украіны, амаль ва ўсіх, са спэктаклямі, з канцэртамі, з сустрэчамі. Таму я ведаю і людзей, і гэтыя гарады, і месцы. Гэта ўсё маё, гэта маё сэрца, мой сэнс жыцьця — быць на гэтай зямлі, любіць яе і абараняць да апошняга.
— Вы гралі, у прыватнасьці, у фільме «Адмірал» з расейскімі зоркамі Хабенскім, Баярскай, Бероевым, Бязрукавым і гэтак далей. Вы спрабавалі зь імі зьвязацца і данесьці да іх, што адбываецца ва Ўкраіне?
— Не, гэта немагчыма. Мне ніхто не ператэлефанаваў ні разу. Што б ты ні казаў, людзі ў Расеі, мне так здаецца, настолькі замбаваныя, што яны чамусьці вырашылі, што мы іхныя ворагі і што мы нейкія зьвяры, ці я нават ня ведаю што. Я не магу зразумець, што яны думаюць аб такіх простых, сумленных, шчырых, добрых людзях, як украінцы. Як гэта можна: нешта прыдумаць, а потым людзей зьнішчаць за свае прыдумкі? Гэта ня мае ніякай рэальнасьці, нічога агульнага з рэальнасьцю!
— Вы ж зь імі шмат размаўлялі, вы разумееце, у які момант гэта адбылося і чаму?
— Ведаеце, гэта гістарычна неяк так здарылася. Калі б не было Пуціна, можа, яно было б неяк па-іншаму. Але ёсьць гэтая варожасьць, тое, што яны крыху пагардліва глядзяць на наш народ, на нашу гісторыю, на нашы традыцыі. Можа быць, гэта, вядома, неяк бы сышло на нішто, ня вырасла б у такую непрыязнасьць, нянавісьць, якая цяпер проста відавочная ўсяму сьвету. Увесь сьвет бачыць гэтую несправядлівасьць — акрамя расейцаў. А яны яе ня бачаць! Яны чамусьці думаюць, што мы жадаем зрабіць ім нешта подлае.
Я ня ведаю, я не хачу нават фантазаваць у гэтым кірунку: што дрэннага мы зрабілі, каб нас так ненавідзець? Гэта ж даўно пачалося, яшчэ калі мы толькі адваявалі сваю незалежнасьць. Яшчэ тады на нашай сустрэчы з расейскімі акторамі адна акторка сказала: «Ну як там ваша незалежнасьць?» Вы ведаеце, гэтае стаўленьне «зьверху» мяне назаўжды пакрыўдзіла тады. Я тады выступіла з прамовай, ня крыўдзячы, а абараняючы нашу незалежнасьць, нашу свабоду, нашу волю. Калісьці Леся Украінка напісала: «Вольна ідзе хмарка па небе, павольна, і мы вольныя». А цяпер, калі наша неба несвабоднае, калі ляцяць самалёты і ляцяць з гэтага неба бомбы і «Грады», то вялікі сум прыходзіць. А акрамя суму яшчэ і гнеў зьяўляецца, калі забіваюць нашых дзяцей. Мы гатовы пасьля такога грызьці ворага.
— Што дапамагае вам захоўваць веру ў перамогу?
— Я ў 1945 годзе перажыла перамогу ў вайне. Я тады была маленькай, я 1937 году нараджэньня. І я ведаю, што такое перамога, якой крывёй яна даецца, якімі нечалавечымі намаганьнямі, але я ведаю, што такое перамога.
Я ведаю, што тая перамога была над такім ворагам, што перамога над ім здавалася немагчымай. І я веру, што і над гэтым, цяперашнім ворагам мы таксама атрымаем перамогу, таму што ў нас ёсьць дух чалавечы, жаданьне быць вольным чалавекам на сваёй зямлі. Мы ня вельмі багатыя былі ў апошні час пасьля развалу Саюзу. І калі мы адбудоўвалі сваю дзяржаву, нельга было сказаць, што гэта была краіна багатых людзей. Але нельга адабраць у нас тое, што ў нас было.
Што такое ўцекачы з Украіны, куды яны едуць? Што іх чакае? Яны выехалі безь нічога, кінулі ўсё, потам і крывёю адваяванае: гэтыя невялікія грошы, утульнасьць, месцы, дзе дзеці гулялі. І ўсяго гэтага больш няма, нічога няма ў людзей, увогуле нічога. Ёсьць толькі жах, і нават няма радасьці, што яны вырваліся, таму што яны думаюць: «А што далей? А як далей, калі ў цябе маленькія дзеткі і калі ты вырваўся з голаду і жаху, ад бомбаў?»
Маё сэрца рвецца за кожнага. Калі доўга жывеш на сьвеце — а я доўга жыву, мне 84 гады, я шмат бачыла, шмат ведаю, і людзей шмат ведаю. І тых, якіх я ня ведаю, я іх усё роўна ведаю, я іх люблю. І я веру ў тое, што гэты народ пераможа. Яго нельга скарыць. Колькі б ні хацелі заваяваць украінцаў — іх не зламаць. Іх крыху так можна прыглушыць, але яны ўсё роўна паўстаюць. І цяпер народ паўстаў як адзін, вы ж гэта бачыце.
І ўвесь сьвет бачыць гэтую несправядлівасьць, увесь сьвет бачыць, што адбываецца. Пуціна прызналі злачынцам: злачынец кіруе Расеяй, якая калісьці была вялікай, а цяпер — дзяржава-злачынца. І яшчэ пагражае міру ядзернай зброяй! Гэта не чалавек — людзі так ня могуць ні думаць, ні адчуваць, ні дзейнічаць. Гэта д’ябал.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
