Іх атакуюць заклікамі з Украіны: «Беларусы, прачніцеся, пратэстуйце!». Пра тое, як цяпер выжываюць неабыякавыя беларускі і што адбываецца з грамадзтвам, гэтыя дзьве споведзі.
Гісторыя псыхоляга: «Пэнсіянэры, якія былі „за мірнае неба“, цяпер ухваляюць вайну»
«Я працую псыхолягам. Цяпер мне цяжка захоўваюць бесстароннасьць у размовах з кліентамі. Над нашымі галовамі штодня лятаюць вайсковыя самалёты і верталёты. Першыя дні было страшна спаць. Хто жыве бліжэй да аэрапорта, тым яшчэ горш, там днём і ноччу гул страшны.
Мае кліенты скардзяцца на бессань, трывогу. Прычым яны трывожацца часам за дзіўныя рэчы. Напрыклад, што будзе неўраджай чарэшняў, бо верталёты ляталі нізка і пашкодзілі галіны дрэў.
Ідзе моцнае разьяднаньне паміж людзьмі, нават у межах адной сям’і, асабліва паміж маладым пакаленьнем і пэнсіянэрамі. Апошнія практычна не карыстаюцца інтэрнэтам. Глядзяць тэлевізію і ня маюць ніякіх фільтраў. Людзі пажылога веку прыходзяць да мяне і пачынаюць хваліць Пуціна і Лукашэнку. Кажуць, што яны малайцы. Ва Ўкраіне нацысты, і гэтак далей. Сваякі з Расеі тэлефануюць і нахвальваюць Пуціна. Кажуць, што я нічога не разумею, ён ратуе Ўкраіну. На гэтай глебе многія сваякі перасварыліся.
Кліентаў у мяне пабольшала, бо значна ўзрасла ступень трывожнасьці і стрэсу. Некаторыя ўжо перасталі глядзець навіны ўвогуле, бо псыхіка не вытрымлівае ўсяго гэтага. Новы выклік для людзей і новы рост трывожнасьці зьвязаныя зь невядомасьцю — ці ехаць зь Беларусі, ці застацца; ці ўвогуле тут ёсьць будучыня; як кінуць працу і дом. На гэтай глебе таксама ідзе разлад паміж блізкімі людзьмі».
«Як добра, што аднаўляецца Савецкі Саюз!»
«Пэнсіянэрка адна сказала так: „Як добра, што аднаўляецца Савецкі Саюз! Вы, маладыя, гэтага ня можаце зразумець, потым будзеце нам удзячныя, бо імпарту ня будзе, а значыць — пабудуюць новыя прадпрыемствы, усіх забясьпечаць працай і мы будзем квітнець!“. Яна гаварыла, што добра было б, каб адключылі інтэрнэт: „Тады б людзі пачалі больш ужывую размаўляць“.
Пэнсіянэркі раней гаварылі, што яны за мірнае неба. Цяпер, па сутнасьці, ухваляюць вайну. Шкадуюць Пуціна. Маўляў, ён такі бедны, на сабе столькі цягне, на яго ўсе нападаюць, яму даводзіцца апраўдвацца.
Мне здаецца, неўзабаве многія людзі проста зьедуць з глузду ад супрацьлеглай інфармацыі. Моладзь лепш валодае інфармацыяй і ў большасьці супраць вайны. Але і моладзь не аднолькавая. Некаторыя расказваюць дагэтуль, што за пратэсты ў Беларусі плацілі. Чаму людзі вераць у байкі, хлусьню? Чалавек стварае для сябе найбольш выгодны сцэнар — каб апраўдаць сябе ці дзеяньні іншых, напрыклад міліцыянтаў, якія білі людзей. Гэта такі ахоўны мэханізм».
«У мяне асабіста ідзе моцная пераацэнка каштоўнасьцяў»
«Праз вайну ў людзей цяпер няма пэўнасьці і будучыня іхная туманная. Таму яны страчваюць веру, ня ведаюць, як жыць далей. Але яны чапляюцца за старое, напрыклад хваляцца, што з нагоды сьвята пэнсію далі раней.
Асабіста ў мяне і ня толькі ідзе моцная пераацэнка каштоўнасьцяў. Што нічога няма больш важнага, чым жыцьцё. Жыцьцё вартае жыцьця і таго, каб яго пражываць тут і цяпер. Пакуль мы не зразумеем, што галоўнае — гэта любоў і дабрыня, нічога добрага ня будзе. У людзей яшчэ ёсьць шанс усьвядоміць сябе і сваё жыцьцё, зрабіць пераацэнку каштоўнасьцяў. Не ва ўладзе справа, па вялікім рахунку, а ў кожным чалавеку і ягоным выбары на карысьць дабра ці зла».
Гісторыя супрацоўніцы прыватнай фірмы: «Кіраўнік сказаў зрабіць харчовыя запасы на шэсьць месяцаў»
«Трывога цяпер ва ўсіх нас сур’ёзная. У Гомлі самалёты кружляюць, за Гомлем — танкі езьдзяць. Самалёты, якія, хутчэй за ўсё, нясуць сьмерць ва Ўкраіну. Па горадзе езьдзяць санітарныя расейскія аўтамабілі. Наш кіраўнік фірмы сказаў, што ідуць цяжкія часы, і параіў купіць харчоў недзе на шэсьць месяцаў, каб захаваць грошы. На некаторыя тавары ўжо назіраецца ажыятаж. Людзі пачынаюць скупляць прадукты. Голых паліц пакуль няма, але паніка ёсьць. У горадзе правяралі бомбасховішчы. Ды і мы задумваліся, дзе хавацца, калі што. Сядзім на „трывожным чамадане“ і думаем, ці ўжо час ехаць, ці не».
«Я перажываю моцна ад уласнага бясьсільля»
«У тым асяродку, дзе я жыву, працую, нармальныя людзі. Усе перажываюць за Ўкраіну. Ніхто нармальны не выказваўся за вайну. Калі выказваюцца за вайну, гэта сто працэнтаў тыя, хто глядзяць тэлевізар. Людзі пачынаюць шукаць апраўданьня вайне — „там нацысты, там бандэраўцы“. Адразу па гэтых прыкметах можна вылічыць, хто глядзіць тэлевізар. Там рацыянальнае мысьленьне адсутнічае зусім.
Калі я чую заклікі: „Беларусы, зрабіце што-небудзь, пратэстуйце!“ — я моцна перажываю ад свайго бясьсільля. Што я магу зрабіць? Што можа зрабіць наш народ, згвалтаваны ўладай у 2020-2021 гадах? Хіба цяпер спыніліся рэпрэсіі? Проста няма ніякай магчымасьці выказацца! Выйду я на плошчу зь сябрамі — нас, як коцікаў, перадушаць тут жа.
Нашы людзі цяпер шукаюць любой магчымасьці хоць неяк дапамагчы ўкраінцам. Вазілі на мяжу харчы для памежных украінскіх вёсак. А так што рабіць? Пад танк кінуцца ці самалёт спыніць? Сэрца разрываецца... Я ня згодная з гэтай сытуацыяй, але выйсьця ня бачу, застаецца толькі маліцца. Сваякі з Украіны тэлефануюць і сварацца: „Чаму вы на нас напалі?“.
Што ў нас наперадзе? Пакуль рэзкага скачка цэн я не заўважыла. Але думаю, што наперадзе будзе так, што нашы заробкі ператворацца ў нішто. Такое адчуваньне, што мы ўсе проста ляцім у прорву».
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
