Журналістка Ліза Карымі цяпер знаходзіцца ў Кабуле і назірае, як горад мяняецца на вачах. Яна расказала ў эфіры тэлеканалу «Настоящее время», што цяпер адбываецца на вуліцах гораду.
— Прайшлі першыя суткі пасьля таго, як талібы зайшлі ў Кабул. Якую галоўную вынснову цяпер можна зрабіць?
— Сёньня першы раз, як я выйшла з хаты, паглядзела. Зьмены вельмі рэзкія, я наагул была ў шоку. Горад цалкам зьмяніўся. Тое, што я бачыла два-тры дні таму тут, — такога больш ня было. Вядома ж, некаторыя крамы адчыніліся, людзей было вельмі шмат, але сярод гэтых людзей я ўбачыла вельмі мала жанчын. Сёньня раніцай я ўбачыла дзьвюх-трох жанчын — яны былі з мужчынамі, [таму што толькі так] яны маглі выходзіць з дому, я так думаю. Так што сытуацыя вельмі моцна зьмянілася. Нават я думаю, што гэта ня тыя людзі, якіх я тут бачыла два-тры дні таму.
Зьмяніўся і лад жыцьця людзей. Практычна за два дні такія зьмены — гэта шок для ўсіх. Людзі пачалі ўжо апранацца па-іншаму. Калі раней тут былі ў чэкпойнтах урадавыя войскі — цяпер тут стаяць талібы. Усе спалоханыя, усе баяцца. Іх твары — мне проста ня верыцца, што гэта мой народ.
— Вы раней казалі, што людзі баяліся выходзіць са сваіх дамоў, а цяпер вы кажаце, што было шмат людзей на вуліцах. Гэта значыць, перасталі баяцца? Ці гэта прыежджыя?
— Я ж вам сказала. Я гэтых людзей ня ведаю. Я тут вырасла, я тут жыву, але тых людзей, якіх я сёньня ўбачыла, я іх не магу пазнаць. Я ня ведаю, адкуль яны ўвогуле прыйшлі і хто яны. У асноўным гэта былі мужчыны. Сярод іх, як я вам сказала, жанчын не было. Так, людзей вельмі шмат. У аэрапорце паток людзей таксама вельмі прыкметны — у іх яшчэ ёсьць надзея вылецець з Афганістану. Але гэтыя людзі, якіх я ўбачыла, я ня думаю, што гэта тыя людзі, якія [тут жылі]. Альбо яны працавалі ва ўрадзе, альбо яны так моцна зьмяніліся, што я іх ужо не пазнаю. Альбо гэта ня тыя людзі.
— Вы кажаце пра тое, што людзі працягваюць прыяжджаць у аэрапорты. Ці ёсьць надзея яшчэ людзям вылецець з Кабулу, з Афганістану, або да гэтага часу іх унутр не пускаюць?
— Людзей усярэдзіну не пускаюць, усе людзі чакаюць каля аэрапорта. Я ўжо ня ведаю, колькі там унутры, я думаю, што ўнутры таксама ёсьць некаторыя людзі. Я ўпэўнена, што людзі, якія чакаюць каля аэрапорта, у іх няма ніякага дазволу ўвайсьці — у іх няма ніякай замежнай візы, я так думаю. А тыя, што засталіся ўнутры аэрапорта — гэта ўжо тыя, якія павінны іх перавозіць. Вы, напэўна, чулі навіну аб тым, што ўчора аэрапорт быў зачынены і ніякіх палётаў не было, а сёньня яны зноўку пачаліся. Плюс больш за 400 людзей змаглі пакінуць Афганістан, што і павялічыла надзею сярод народу і што павялічыла надзею тых людзей, якія знаходзяцца ўжо каля аэрапорта для таго, каб пакінуць Афганістан.
— Вы сказалі, што раней у тых месцах, дзе стаялі ўрадавыя войскі, зараз вы бачыце прадстаўнікоў талібаў. Як паводзяць сябе талібы: агрэсіўныя яны ці спакойныя, ветлівыя?
— Першы раз я ўбачыла ўсьмешку на твары талібаў. Гэта для мяне было нешта новае. Яны ўсьміхаліся, спынялі машыны, не глядзелі, хто ўнутры, проста спынялі — гэта чэкпойнт, — а пасьля гэтага ўсьміхаліся і давалі ім дазвол. І гэта каля аэрапорта. Ім давалі дазвол прайсьці гэтае месца.
І што яшчэ сёньня я заўважыла, што каля аэрапорта стаялі талібы і ў іх былі нож, палка — чым яны палохалі людзей. Для мяне гэта тая ж самая карціна, калі ва ўладзе яны былі мінулы раз. Гэтую самую карціну я ўбачыла на свае вочы. І яны, дарэчы, пабілі аднаго хлопчыка за тое, што талібы некалькі разоў сказаў яму: «Ня трэба стаяць каля дзьвярэй аэрапорта, прасоўвацца туды». Пасьля таго, як ён не пачуў і зноў пайшоў туды, гэты таліб ударыў яго палкай. Я не магу пазнаць свой горад — гэта нешта іншае.
— А вам што-небудзь вядома пра затрыманьні былых чыноўнікаў у Кабуле?
— Ёсьць толькі чуткі, але не аб затрыманьні былых чыноўнікаў, а пра тое, што яны шукаюць іх. Ёсьць такія чуткі, што пайшлі па дамах, пачалі шукаць. Вы, пэўна, ведаеце, што многія СМІ ўжо не працуюць, навін няма. А тыя СМІ, якія даюць навіны, таксама зь вялікім страхам. Ня ведаю, ці гавораць яны ўсю праўду ці не. Я не магу быць упэўненай у гэтым.
— Што ведаеце аб інфармацыі, якая зьявілася зусім нядаўна, пра факты марадэрства ў Кабуле?
— Не, такога няма. Пакуль я пра такое ня чула. Калі б такое адбылося, у нас ёсьць група журналістаў, якая пражывае па ўсім Кабуле, і я ня чула такога, каб нехта сказаў, што ўвайшлі ў яго дом, увайшлі ў краму і ўкралі нешта. Я нават магу сказаць нешта станоўчае, што, наадварот, цяпер людзі не баяцца таго, каб пакінуць сваю маёмасьць каля свайго дома. Я ўбачыла некаторых сваіх суседзяў, якія раней баяліся пакідаць свае ровары, і яны ўжо іх пакідаюць.
А мінулы раз, калі талібы былі ва ўладзе, чаму радаваўся народ, гэта таму, што не было крадзяжоў. Людзі не баяліся за сваю маёмасьць. І тое ж самае ў іх цяпер у памяці ёсьць. І яны так думаюць, што зараз будзе тое самае. Таму я думаю, што ўсё яшчэ такое пазытыўнае для іх існуе — для талібан.
