12 і 13 жніўня ў «ланцугах салідарнасьці» ў розных гарадах Беларусі стаяць пераважна жанчыны. На іх белае адзеньне, у руках — кветкі. Вось што кажуць удзельніцы мірных акцыяў.
«Мы ўсе Евы, і ўсе вядзьмаркі»
Журналістка Вольга Чакулаева:
— Калі апусьціць увесь трэш зь несумленнымі выбарамі і гэтак далей, проста ў нейкі няўлоўны момант стала ясна, што краіну могуць выратаваць толькі жанчыны. Мяккай жаночай сілай. Не вайной, не рэвалюцыяй — толькі эвалюцыяй. Мы проста ўмеем рабіць цуды. Таму што мы ўсе Евы, і ўсе вядзьмаркі.
«Мы выбралі „Калыханку“, бо гэта самы пяшчотны жанр»
Настасься Касьцюгова, якія працуе ў сфэры крэатыву і рэклямы, — адна з ініцыятарак акцыі, у часе якой жанчыны сьпявалі «Калыханку».
— Я не прыдумляла ўсе гэтыя акцыі, яны паўсталі стыхійна. Мы з Марынай Ментусовай прыдумалі толькі адну, з «Калыханкай», і так супала, што ў гэты дзень, калі мы хацелі выйсьці і прасьпяваць, жанчыны па ўсёй краіне сталі станавіцца ў ланцугі ў белым. Нас шмат, і ідэя жанчынам выйсьці і пазначыць мірныя намеры народу проста лунае ў паветры. Мы ўсе хочам паказаць і сваім людзям, і ўсяму сьвету, што ня хочам гвалту, ня хочам заслугоўваць права быць пачутымі праз кроў; мы не злачынцы, не хуліганы, не кіраваныя кімсьці беспрацоўныя маргіналы. Мы звычайныя людзі, розных прафэсіяў і поглядаў, але ў адным сыходзімся: падманваць нас нельга. Зьбіваць нас за тое, што мы ня згодныя з прэзыдэнтам, нельга. Ісьці вайной на мірных людзей нельга.
Што да акцыі з «Калыханкай», гэта таксама было вельмі стыхійна. Мы зь сяброўкай вырашылі, што хочам мірна выказацца, і мы абедзьве з творчых прафэсіяў. Мы хацелі сымбалічна пазначыць гэты страшны кантраст паміж мірнымі людзьмі і тымі зьверствамі, якія ў іх бок зьдзяйсьняюць супрацоўнікі правапарадку. Мы выбралі «Калыханку», бо гэта, напэўна, самы пяшчотны жанр, які выклікае цёплыя асацыяцыі. Мы замянілі толькі адно слова — «вачаняты адкрывай». Так мы хацелі сказаць, што хочам, каб рэжым гвалту і жорсткасьці да мірных людзях заснуў вечным сном, а людзі вакол прачнуліся.
Нельга проста заплюшчыць вочы на тое, што цяпер адбываецца, і забыць гэта. Нельга моўчкі пагадзіцца са злачынствамі супраць мірнага народу. Ужо была думка, што выйсьці прасьпяваць песенькі — гэта наіўна, што сілавікоў ня спыняць песьні. Але гэта ня спроба дыялёгу зь сілавікамі, з тымі, хто зьбівае мірных людзей, з кім немагчымы дыялёг, і нават, мабыць, небясьпечна чакаць ад іх разуменьня. Яны тут не для таго, каб нас разумець, а для таго, каб нас спыніць. У іх сьвеце мы злачынцы і тэрарысты. Але наша задача — паказаць усім астатнім, што гэта ня так. І, можа быць, тады нас стане больш.
«Гэта мусіць быць як мінімум прыгожа»
Журналістка Аліна Рудзіна:
— Да ўдзелу ў акцыі мяне асабіста прывёў цэлы ланцуг абставінаў. Я ўвогуле была бяз сувязі шмат гадзінаў, нічога ня ведала пра акцыю, ішла па Камароўцы і выпадкова сустрэла спачатку журналістаў, а потым сваіх каляжанак з кветкамі: Ірыну Сухій, Насту Бекіш, Асю Дарафееву — у белым. і Ірына кажа: пойдзем з намі, маўляў, а я: а якая канцэпцыя? А яна: добрая. Я падумала, што гэта мусіць быць як мінімум прыгожа, а потым ужо ўявіла маштаб. Так што спачатку было сьмешна, потым — вельмі натхняльна.
«Нават у „ланцугах“ страшна стаяць, але немагчыма трываць гэты гвалт супраць нас»
Даша Вісьнер:
— Мы з мужам акуратна ўдзельнічаем у вечаровых акцыях. Учора пасьля ўсяго кашмару папярэдніх дзён я зранку некалькі гадзінаў не магла перастаць плакаць, пайшла да гінэкалягіні, якая расказвала, што дзяжурыла ў лякарні ўвечары 9 жніўня, што ім прывозілі параненых ад стэлы і яны, гінэколягі, зашывалі людзям галовы; што яна ніколі ў жыцьці такога ня бачыла і больш бачыць ня хоча.
Гэта жудасьць, гэта вельмі страшна, гэта не ўкладаецца ў галаве, таму, пабачыўшы, што ў горадзе пачаліся «ланцугі салідарнасьці», я пайшла шукаць дзяўчат і знайшла іх каля «Дана Мола», сёньня — насупраць Акадэміі навук. Нават у «ланцугах» страшна стаяць, але немагчыма трываць гэты гвалт супраць нас, гэтае беззаконьне, забойствы і генацыд свайго народу. Ідэя «ланцугоў» прываблівае сваім мірным характарам (зрэшты, як і вечаровыя акцыі, бо нямірнымі іх робяць улады), а таксама магчымасьцю паказаць, што жанчыны разам, што мы не «авечкі» і не «небаракі», што мы грамадзянкі і палітычная сіла.
І я бачу, што гэтая салідарнасьць заразная: далучаюцца простыя мінакі, і ўчора, напрыклад, дзяўчаты ў форме «ZARA HOME» папрасілі пачакаць іх, каб яны змаглі далучыцца. Мы, беларусы, не павінны трываць тое, што з намі робяць, мы павінны выходзіць, павінны яднацца, страйкаваць на працы, байкатаваць дзяржаўныя прадпрыемствы. Мы павінны даць адпор фальсыфікацыям, злачынствам, гвалту і нянавісьці да людзей.
«Ганаруся беларускамі!»
Арт-мэнэджарка Ганна Лакцёнава:
— Я прыйшла на белую акцыю, бо выступаю за негвалтоўныя перамены. Катаваньні і зьдзекі са сваіх грамадзянаў(ак) недапушчальныя. Акцыя была натхняльнай і выдатнай!
Ганаруся беларускамі!
«Трэба хаця б нешта рабіць»
Ганна Шыянок, супрацоўніца IT-кампаніі:
— А што застаецца, калі ўсіх мужчын перасаджалі? На аўтазакі кідацца? Дома сядзець немагчыма, думаць нават немагчыма. Які страх адбываецца ў краіне, жанчын б’юць. Дзяцей, чые крыкі чуваць з ізалятараў. Як жыць у такой краіне? Трэба хаця б нешта рабіць.
«Магчыма, гэты шанец застаўся толькі ў жанчын»
Эколяг Ірына Сухій:
— Трэба як мага хутчэй спыніць беззаконьне, якое робіцца ў краіне. Ужо ня проста фальсыфікуюць выбары, а бʼюць, калечаць і забіваюць нас, нашых мужчын, нашых дзяцей. І, магчыма, гэты шанец застаўся толькі ў нас, у жанчын. Здаецца, і статыстычна нас больш у краіне, чым мужчын, то трэба гэта выкарыстоўваць, спыніць гвалт і аднавіць справядлівасьць.
Прэзыдэнцкія выбары — 2020 у Беларусі. Што важна ведаць
- Шостыя ў гісторыі сувэрэннай Беларусі выбары прэзыдэнта прызначаныя на нядзелю, 9 жніўня 2020 году.
- 65-гадовы Аляксандар Лукашэнка кіруе дзяржавай 25 гадоў. Ніводныя прэзыдэнцкія выбары (2001, 2006, 2010, 2015), апроч першых (1994 год), не прызналі свабоднымі і справядлівымі на міжнародным узроўні.
- Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына адхіліла прапановы праваабаронцаў аб дыстанцыйных прэзыдэнцкіх выбарах у час эпідэміі COVID-19, бо «часу для прыняцьця гэтых захадаў ужо няма». Лукашэнка ня бачыў падставаў пераносіць выбары праз пандэмію.
- ЦВК зарэгістраваў 15 ініцыятыўных груп з 55 заявак.
- Аўтару YouTube-канала «Страна для жизни» Сяргею Ціханоўскаму Цэнтральная выбарчая камісія адмовіла ў рэгістрацыі ініцыятыўнай групы, бо ён адбываў 15 сутак арышту і ня мог асабіста падаць дакумэнты. Тады сваю ініцыятыўную групу ў ЦВК заявіла жонка блогера Сьвятлана Ціханоўская.
- 29 траўня на перадвыбарчым пікеце жонкі затрымалі Ціханоўскага і яшчэ 9 чалавек. Лукашэнка казаў пра акалічнасьці затрыманьня за 4 гадзіны да таго, як яно адбылося.
- 11 чэрвеня ў «Белгазпрамбанку» і шэрагу іншых кампаній прайшлі ператрусы. У Камітэце дзяржкантролю заявілі, што завялі крымінальныя справы аб легалізацыі сродкаў, атрыманых злачынным шляхам, і аб ухіленьні ад сплаты падаткаў у асабліва буйным памеры. Старшыня КДК Іван Тэртэль сьцьвярджаў, што да гэтых спраў мае дачыненьне патэнцыйны кандыдат у прэзыдэнты Віктар Бабарыка. Роўна за 4 гадзіны да заявы Дзяржкантролю Аляксандар Лукашэнка расказаў пра акалічнасьці «справы „Белгазпрамбанку“».
- 18 чэрвеня Віктара Бабарыку і яго сына, кіраўніка ініцыятыўнай групы Эдуарда Бабарыку затрымалі.
- 14 ліпеня ЦВК зарэгістраваў кандыдатамі ў прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнку, Сьвятлану Ціханоўскую, Ганну Канапацкую, Андрэя Дзьмітрыева і Сяргея Чэрачня. Не зарэгістравалі Віктара Бабарыку і Валера Цапкалу.
- Ад пачатку выбарчай кампаніі праваабаронцы налічылі больш за 1300 затрыманых: удзельнікі «ланцугоў салідарнасьці», сябры ініцыятыўных груп, актывісты, палітыкі, блогеры, журналісты і проста мінакі на вуліцы. Сотні чалавек пакаралі адміністрацыйнымі арыштамі і аштрафавалі.
