Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Самыя сьмяротныя пандэміі ў гісторыі


Пітэр Брэйгель Старэйшы, «Трыюмф сьмерці» (1562)
Пітэр Брэйгель Старэйшы, «Трыюмф сьмерці» (1562)

Чалавецтва на працягу сваёй гісторыі зьведала шмат пандэміяў, якія ахоплівалі значную частка зямнога шару, часам забіраючы жыцьці мільёнаў людзей. Прапануем пералік пандэміяў, якія былі самымі сьмяротнымі​ ў гісторыі.

Антанінава чума (165 год н.э.)

Колькасьць загінулых: 5 мільёнаў

Пандэмія ахапіла Малую Азію, Эгіпет, Грэцыю і Італію. Мяркуецца, што насамрэч гэта была воспа ці адзёр. У Рым хваробу прынесьлі салдаты, якія вярталіся з Мэсапатаміі.

Юстыніянава чума (541–542)

Колькасьць загінулых: 25 мільёнаў

Юстыніянава чума — пандэмія бубоннай чумы. Ад яе загінула чвэрць насельніцтва Ўсходняга Міжземнамор’я. У разгар пандэміі ў Канстантынопалі — сталіцы Ўсходняй Рымскай імпэрыі — штодзень памірала па 5000 чалавек, што прывяло да гібелі 40% насельніцтва гораду.

«Чорная сьмерць» (1346–1353)

Колькасьць загінулых: 75-200 мільёнаў

Пандэмія чумы распаўсюдзілася па Эўропе, Афрыцы і Азіі. Як мяркуецца, яна зарадзілася ў Азіі. Чума распаўсюджвалася на іншыя кантынэнты праз блох на пацуках, якія часта жылі на борце гандлёвых караблёў.

Трэцьця пандэмія халеры (1852–1860)

Колькасць загінулых: 1 мільён

Самая сьмяротная зь сямі пандэміяў халеры. Узьнікла ў Індыі, распаўсюдзіўшыся ад дэльты ракі Ганг, на Азію, Эўропу, Паўночную Амэрыку і Афрыку. Брытанскі лекар Джон Сноў адсочваў выпадкі халеры і ў рэшце рэшт ідэнтыфікаваў забруджаную ваду як сродак перадачы хваробы. У год, калі ён гэта высьветліў, у Вялікабрытаніі ад пандэміі памерлі 23 тысячы чалавек.

Пандэмія «расейскага» грыпу (1889–1890)

Колькасьць загінулых: 1 мільён

Першыя выпадкі назіраліся ў траўні 1889 году ў трох асобных і аддаленых месцах: у расейскай Сярэдняй Азіі, у Канадзе і ў Грэнляндыі.

Пандэмія грыпу («гішпанка») (1918–1920)

Колькасць загінулых: 20−50 мільёнаў

У выніку гэтай пандэміі заразілася больш за траціну насельніцтва сьвету, памерлі ад хваробы 20-50 мільёнаў чалавек. Асаблівасьцю «гішпанкі» было тое, што ад яе найбольш паміралі маладыя дужыя людзі, яна была менш небясьпечная для дзяцей і старых.

Пандэмія «азіяцкага» грыпу (1956–1958)

Колькасьць загінулых: 2 мільёны

Пандэмія зарадзіўся ў Кітаі. Найбольш пацярпелі Кітай і ЗША. У ЗША ад пандэміі загінулі 70 тысячаў чалавек.

Пандэмія «ганконгскага» грыпу (1968)

Колькасьць загінулых: 1 мільён

Зь першага зарэгістраванага выпадку ў Ганконгу цягам трох месяцаў хвароба распаўсюдзілася на Філіпіны, Індыю, Аўстралію, Эўропу і ЗША. Хаця пандэмія 1968 году мела параўнальна нізкі ўзровень сьмяротнасьці (0.5%), яна прывяла да гібелі больш чым мільёна чалавек, у тым ліку 500 000 жыхароў Ганконгу, прыблізна 15% яго насельніцтва ў той час.

Пандэмія ВІЧ / СНІДу (на самым піку, 2005–2012)

Колькасьць загінулых: 36 мільёнаў

Упершыню ідэнтыфікаваная ў Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга ў 1976 годзе. У цяперашні час з ВІЧ жыве ад 31 да 35 мільёнаў чалавек, пераважная большасьць — у Афрыцы на поўдзень ад Сахары, дзе 5% насельніцтва інфікаваныя.

Што трэба ведаць пра новы каранавірус COVID-19

  • Невядомы раней вірус выявілі ў кітайскім горадзе Ўхань у сьнежні 2019 году.
  • Афіцыйнай назвай хваробы ад новага каранавірусу з Кітаю стала COVID-19 (coronavirus disease).
  • Сусьветная арганізацыя здароўя рэкамэндуе трымацца далей ад людзей, якія чхаюць і кашляюць, добра мыць рукі, ня есьці дрэнна апрацаванае (недасмажанае або недаваранае) мяса, абмежаваць сацыяльныя кантакты.
  • Сусьветная арганізацыя здароўя абвясьціла распаўсюд каранавіруснай інфэкцыі COVID-19 у сьвеце пандэміяй.

  • Праявы каранавірусу падобныя да іншых вострых вірусных захворваньняў. Ён суправаджаецца павышанай тэмпэратурай, ліхаманкай і цяжкасьцямі дыханьня, у хворага могуць зьяўляцца кашаль, млявасьць, пагаршэньне агульнага стану; можа выклікаць бранхіт і пнэўманію.
  • Каранавірусы — сямейства з больш як 30 вірусаў, якія былі ўпершыню выдзеленыя ў 1965 годзе. Паражаюць людзей, свойскіх жывёлаў, сьвіней, буйную рагатую жывёлу, птушак і здольныя правакаваць пашкоджаньне дыхальнай сыстэмы, страўнікава-кішачнага тракту, нэрвовай сыстэмы. Вядома, што інфэкцыя перадаецца ад чалавека да чалавека. Сярод сымптомаў — гарачка, кашаль і цяжкае дыханьне. Паколькі гэтыя сымптомы падобныя да многіх іншых рэсьпіратарных захворваньняў, неабходны дадатковы скрынінг. ​

Найважнейшыя пытаньні і адказы пра каранавірус

Беларускія мэдыкі, якія загінулі падчас пандэміі COVID-19. СЬПІС ПАМЯЦІ

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG