Сьцісла:
- Такія мапы ў публічнай штодзённай прасторы недарэчныя
- Многія краіны маглі б дэманстраваць суседзям падобныя мапы
- Гэта першы крок на небясьпечным шляху, ён неабавязкова выклікае наступныя, але пачынаецца менавіта з гэтага
Гісторыя з электрычкай, упрыгожанай мапай з межамі міжваеннай Польшчы — ня першая і, напэўна, не апошняя такога кшталту. Былі падобныя гісторыі і ў Беларусі, калі фірма «Лідзкае піва» выпусьціла лінейку піва з мапай БНР, на якіх у складзе беларускай рэспублікі — часткі тэрыторыі сучасных Польшчы, Расеі, Украіны, Літвы.
Гэтак і на мапе на польскіх цягніках: у складзе Рэчы Паспалітай — землі, якія сёньня беларускія, украінскія, літоўскія.
Вялікай бяды ў гэтых польскіх «гістарычных» цягніках напэўна і няма. Ня варта ўпадаць у гістэрыку, уздымаць вэрхал, маўляў, ай-ай-ай, польскія паны ашчэрылі іклы на беларускую зямлю, імпэрыялізм, падрыхтоўка агрэсіі і гэтак далей. Гэта недарэчна. Але і мапы тыя на вагонах — недарэчныя, прынамсі, некарэктныя.
Тлумачэньне тут заўсёды аднолькавае: а што такога, гэта ж нашая гісторыя, вы не падумайце чаго, ніякіх тэрытарыяльных прэтэнзіяў ні да каго з суседзяў няма, на іх ніхто і не намякае.
Магчыма, гэтае тлумачэньне суб’ектыўна і шчырае. Але месца такім мапам — у школьных падручніках, у навуковых публікацыях, у музэях. Там яны ня тое што могуць быць — мусяць быць.
А вось у публічнай штодзённай прасторы...
Ну ўявім сабе цягнічок, які езьдзіць па Нямеччыне з мапай, на якой Нямеччына ўключае Эльзас. Ці брытанскі аўтобус з мапай, дзе старая добрая імпэрыя прадстаўленая такой, якой яна была — зь Ірляндыяй і Індыяй. Ці мапка, скажам, у маскоўскім мэтро з выявай межаў Расейскай імпэрыі, дзе ў імпэрыю ўваходзіць, прынамсі, і Варшава.
І з такімі ж «наіўнымі» тлумачэньнямі, «на блакітным воку»: а што такога, гэта ж нашая слаўная гісторыя, мы ж нічога такога ня мелі на ўвазе.
Але якой была б рэакцыя французаў, ірляндцаў, індусаў, палякаў на такія наглядныя гістарычныя напаміны? Дык кепскай была б ва ўсіх гэтых выпадках. Яна была б такой ня толькі адносна Расеі, якая зусім нядаўна, у Крыме, паказала, до чаго часам можа прыводзіць такая гістарычная настальгія. Аднак абурэньне выклікала б падобная «наглядная агітацыя» і з боку Нямеччыны, і з боку Вялікабрытаніі і з боку любой іншай краіны.
Чаму? Таму што гэта першы крок на вельмі кепскім і небясьпечным шляху. Ён неабавязкова вымагае ўсіх наступных. Але пачынаецца з гэтага. І спараджае сымэтрычныя адказы: на вашую мапу ў нас свая, дзе вашыя цяперашнія землі — гістарычна нашыя.
Дык вось ня варта гэтага рабіць гэты крок. Ня варта рабіць нікому — ні беларусам, ні палякам у прыватнасьці. Ня трэба будзіць дэманаў.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
