Аляксандар Лукашэнка 11 чэрвеня прызначыў новых міністраў аховы здароўя і ўнутраных спраў, новага намесьніка сакратара Савету бясьпекі замест арыштаванага, а таксама шэраг іншых чыноўнікаў.
Лёс папярэдняга міністра здароўя Валера Малашкі няпэўны.
«У мяне складаецца ўражаньне, што Міністэрства не зусім эфэктыўна кіруецца самім міністрам, — перадае словы Аляксандра Лукашэнкі ягоная прэс-служба. — Чалавек ён добры, талковы, вельмі добры спэцыяліст, дасьведчаны, працаваў намесьнікам старшыні аблвыканкаму, досьведу ў яго дастаткова.
Але бывае так, што не яго гэтая праца. Добры лекар, быццам бы на іншых ролях добра сябе зарэкамэндаваў. Ну, а тут неяк не зарыентаваўся. Мы знойдзем яму годную працу».
У чым менавіта «не зарыентаваўся» Малашка, які прабыў міністрам аховы здароўя два з паловай гады, а да таго — адзін месяц міністрам працы?
«Справа мэдыкаў»
«Справа мэдыкаў». Што важна ведаць
Што здарылася. У чэрвені 2018 году стала вядома пра масавыя затрыманьні ў мэдыцынскай галіне. У дачыненьні да 37 службовых асобаў былі ужытыя розныя меры стрыманьня за злачынствы, прадугледжаныя трыма артыкуламі Крымінальнага кодэксу
- 430 («Атрыманьне хабару»),
- 431 («Даваньне хабару»)
- 243 («Ухіленьне ад выплаты сумаў падаткаў і збораў»)
Усяго ў «справе мэдыкаў» фігуруюць звыш 90 чалавек. Усе яны, як сьцьвярджаюць у КДБ, неаднаразова атрымлівалі незаконныя грашовыя ўзнагароды за садзейнічаньне ў пастаўцы мэдабсталяваньня і мэдыцынскіх прэпаратаў па завышаных цэнах. Усім прыцягнутым да крымінальнай адказнасьці, за выключэньнем апошніх затрыманых, выстаўленыя абвінавачаньні паводле названых крымінальных артыкулаў.
- 11 чэрвеня 2018 году стала вядома пра затрыманьне дырэктара Цэнтру экспэртыз аховы здароўя Аляксандра Сталярова, а таксама ягонага намесьніка (за стварэньне для «сваіх пастаўшчыкоў» прывабных умоў паставак імпартнага мэдычнага абсталяваньня ў дзяржаўныя шпіталі і паліклінікі).
- 18 чэрвеня «Ежедневник» паведаміў пра «масавыя затрыманьні ў структурах Мінздароўя» — больш за 10 чалавек — у межах апэрацыі аб пастаўках у беларускія мэдычныя ўстановы абсталяваньня па завышаных цэнах, паводле відавочна ашуканскіх схемаў. Сярод затрыманых аказаўся кіраўнік мэдыцынскай службы Міністэрства абароны Аляксей Яськоў.
- 19 чэрвеня МУС паведаміла пра затрыманьне галоўнага патолягаанатама Мінздароўя, кіраўніка гарадзкога клінічнага патолягаанатамічнага цэнтру Аркадзя Пучкова (за хабар цягам 10 год на суму каля 200 тысяч даляраў).
- 25 чэрвеня старшыня КДБ Валер Вакульчык паведаміў, што затрыманыя і ўзятыя пад варту 33 службовыя асобы, а ўсяго трапіла пад увагу больш за 50 чалавек. Фактычна ўсе яны віну прызналі і супрацоўнічаюць са сьледзтвам.
- Паводле намесьніка генпракурора Беларусі Аляксея Стука, сфэра аховы здароўя лідзіруе па колькасьці карупцыйных злачынцаў: 114 за пяць месяцаў 2018 году.
- 21 ліпеня быў звольнены затрыманы раней намесьнік міністра аховы здароўя Ігар Ласіцкі. Курыраваў пытаньні звароту мэдычных вырабаў у Беларусі і ліцэнзаваньня, за спрыяльнае вырашэньне пытаньняў, паводле КДБ, браў хабар «ад 2500 да 10 тысяч даляраў».
- 21 жніўня агучаны першы вырак у справе мэдыкаў-карупцыянэраў: былы намесьнік галоўнага лекара па тэхніцы Менскай абласной дзіцячай клінічнай бальніцы Аркадзь Патапаў асуджаны да 6 гадоў пазбаўленьня волі ў калёніі ўзмоцненага рэжыму за карупцыйныя злачынствы.
- 11 верасьня Аляксандар Лукашэнка заявіў, што па «справе мэдыкаў» распачатыя 95 крымінальных спраў, дзе фігуруюць «дзясяткі мільёнаў даляраў», амаль 100 чалавек трапілі пад сьледзтва.
- 30 студзеня 2019 году стала вядома Камітэт дзяржаўнай бясьпекі вядзе папярэдняе сьледзтва па 4 крымінальных справах, у межах якіх 93 чалавекі маюць працэсуальныя статусы абвінавачаных і падазраваных: 30 службовых асобаў сыстэмы аховы здароўя і 63 асобы — уласьнікі (заснавальнікі), кіраўнікі і працаўнікі камэрцыйных структураў. У гэты час ужо ішоў шэраг судоў па карупцыйных справах у мэдыцыне.
«Ідзі і грабі». Былы высокапастаўлены чыноўнік Мінздароўя камэнтуе «справу мэдыкаў»
Спрэчныя закупкі вакцыны «Эўпэнта»
Скандал з карэйскай вакцынай у Беларусі. Што важна ведаць
- 13 жніўня ў Ганцавіцкім раёне двухмесячны хлопчык памёр пасьля прышчэпкі. 14 жніўня дзяўчынка такога ж узросту трапіла ў рэанімацыю пасьля плянавай прышчэпкі. Пазьней стала вядома, што ў траўні пасьля прышчэпкі «Эўпэнты» памерла чатырохмесячная дзяўчынка.
- Вакцыны бароняць ад шматлікіх вірусаў. Пра некаторыя інфэкцыйныя хваробы забыліся толькі таму, што ёсьць прышчэпкі. Калі перастаць прышчапляцца, інфэкцыі досыць хутка вяртаюцца.
- Аднак у мэдыцыне зрэдку, кажуць спэцыялісты, здараюцца такія трагедыі, як у Ганцавічах, калі мае месца індывідуальная рэакцыя, не зьвязаная зь якасьцю прэпарату.
- На пэрыяд расьсьледаваньня выкарыстаньне ў Беларусі імунабіялягічных сродкаў «Эўпэнта» той сэрыі, прышчэпкі зь якой былі ўведзеныя пацярпелым дзецям, прыпынілі. Карэйскую вакцыну «Эўпэнта» Мінздароўя закупіла замест расейскай АКДС у 2017 годзе.
- Часопіс «Ежедневник» апублікаваў расьсьледаваньне ў дзьвюх частках, у якім сьцьвярджае, што вакцына незарэгістраваная ў Беларусі і не праходзіла праверак у краіне. Цэнтар экспэртызаў і выпрабаваньняў у ахове здароўя пацьвердзіў гэта Свабодзе.
- З нагоды публікацыяў «Ежедневника» Мінздароўя зьвярнулася ў пракуратуру. Сьледчы камітэт тым часам правярае парадак закупкі, якасьць і сэртыфікацыю вакцыны, як таго ў пэтыцыі патрабавалі дзьве тысячы беларусаў.
- 10% лекавых сродкаў трапляюць у Беларусь без рэгістрацыі.
- Мінздароўя палічыла дастатковым тое, што вакцына прайшла праверку якасьці Ўсясьветнай арганізацыяй здароўя. Аднак, згодна зь беларускім заканадаўствам, гэтага не дастаткова для выкарыстаньня яе ў краіне ў штатаных сытуацыях. 29 жніўня Мінздароўя патлумачыла выкарыстаньне вакцыны «надзвычайнай сытуацыяй».
- Пасьля трагедыі ў Ганцавіцкім раёне і скандал з вакцынай сям’я зь Менску расказала пра сьмерць дачкі, якой таксама ўвялі карэйскую вакцыну «Эўпэнта».
- Усё гэта адбываецца на тле карупцыйнай «справы лекараў», у якой падазраванымі ў хабарах на сотні тысячаў даляраў праходзяць кіраўнікі шматлікіх мэдычных установаў Беларусі і чыноўнікі Міндзароўя.
Успышка адру, але не эпідэмія
У Беларусі бывалі гады, калі адзёр не рэгістраваўся наагул, часьцей за ўсё рэгістраваўся ў адзінкавых выпадках. Але за 2018 год зарэгістравалі больш як дзьве сотні захворваньняў на адзёр, за першыя пяць месяцаў 2019 году — ужо 128. Пры гэтым эпідэмію не абвяшчаюць.
Але ў суседзяў Беларусі сытуацыя з адром горшая. Агулам па краінах Эўразьвязу за мінулы год зафіксавалі больш як 20 тысячаў выпадкаў захворваньня на адзёр, у тым ліку 35 — сьмяротных. А найгорш — ва Ўкраіне, дзе за мінулы год на адзёр перахварэлі 54 тысячы чалавек, за першыя пяць месяцаў 2019 году зафіксавана больш за 50 тысячаў захворваньняў на адзёр.
Адзёр — адна з самых заразных вірусных інфэкцый. Перадача ідзе ад хворага паветрана-кропельным шляхам. Сымптомы — высокая тэмпэратура, кашаль, боль у горле, сып і запаленьне сьлізістай абалонкі вачэй. Найбольш небясьпечны адзёр для дзяцей — у іх самы высокі шанец памерці. Адзіны спосаб абароны ў гэтым выпадку — вакцынацыя.
Спрэчка пра «дармаедаў», маўчаньне пра школьніц
Міністры працы і аховы здароўя ў лютым 2018 году завочна паспрачаліся, ці будуць «дармаеды» плаціць за паслугі ў памеры 100%. Шэраг чыноўнікаў казалі, што «не занятыя ў эканоміцы» мусяць цалкам аплачваць мэдычныя паслугі, хоць бясплатнае лекаваньне ў дзяржаўных клініках гарантуе Канстытуцыя. У тым, што бясплатную мэдыцыну захаваюць нават «дармаедам», пераконваў сам Малашка. Ён дадаў, што ў сельскай мясцовасьці аказаньне платнай дапамогі наагул павінна быць зьведзена да мінімуму.
Іншая спрэчка чыноўнікаў, зьвязаная з мэдыцынай, адбывалася практычна без удзелу Мінздароўя. Начальнік аддзелу па супрацьдзеяньні гандлю людзьмі УУС Менаблвыканкаму Яўген Дубаневіч заявіў у лютым 2019 году, што мэдыкі нібыта будуць перадаваць міліцыі інфармацыю пра полавыя сувязі дзяўчат да 16 гадоў.
Гэта выклікала шырокае абмеркаваньне, некаторыя бацькі хваляваліся за сваіх дзяцей і іхны псыхічны стан пасьля «гінэкалягічных даносаў». Мінздароўя не спрачалася, толькі апісвала дзейныя інструкцыі. Кропку паставіў віцэ-прэмʼер Ігар Петрышэнка: як і раней, праваахоўнікам будуць паведамляць толькі пра цяжарнасьць або прыкметы згвалтаваньня маладзейшых за 16, але не пра сам факт полавага жыцьця.
