Бацькі першых у Баранавічах вучняў, якія будуць вучыцца па-беларуску, падзяліліся са Свабодай досьведам і парадамі, як дамагчыся адукацыі на беларускай мове.
У Баранавічах упершыню за шмат гадоў зьявіцца беларускамоўная кляса — у гімназіі № 4 будуць навучацца па-беларуску 10 першаклясьнікаў.
Адна з ініцыятарак арганізацыі беларускамоўнай клясы ў Баранавічах Тацяна Малашчанка кажа, што ня першы раз дамагаецца беларускамоўнай адукацыі для сваіх дзяцей. Першы раз не атрымалася. Сёлета яна зь іншымі бацькамі была больш настойлівай і выніку ў першую беларускамоўную клясу пойдзе яе малодшая дачка Багуслава.
Тацяна пачала ліставацца зь дзяржаўнымі органамі аб стварэньні беларускай клясы больш за год таму. Напачатку, кажа яна, чыноўнікі адказвалі, што пра адкрыцьцё клясы зарана казаць. Некаторыя кіраўнікі установаў даводзілі, што ў іх няма памяшканьняў для арганізацыі беларускамоўных клясаў.
Першае: сабраць групу аднадумцаў і падаць заявы
12 чэрвеня некалькі бацькоў прыйшлі ў гімназію № 4, якая знаходзіцца ў цэнтры Баранавічаў, ды напісалі заявы на навучаньне па-беларуску. Іх сабралася дзесяць.
Маці будучай першаклясьніцы Тацяна Малашчанка кажа, што чыноўнікі адукацыі не чакалі, што будзе столькі ахвотных вучыцца па-беларуску.
«Яны, пэўна, думалі, што прыйдзе толькі тры чалавекі. У выніку нас сабралася 10, а магчыма, будзе нават 11», — кажа Тацяна.
Як яна расказала, некаторыя людзі далучыліся да іх дзякуючы абвесткам у незалежнай прэсе, іншых ведалі раней, але ў выніку ўсе яны ўпарта настойвалі на беларускай адукацыі і адкідалі прапановы на расейскамоўнае навучаньне.
«Надакучыла прасіць. Таму ў гэтым лісьце мы патрабавалі, каб выканалі права нашых дзяцей вучыцца па-беларуску», — кажа Тацяна Малашчанка.
Другое: ціснуць на чыноўнікаў
Пасьля бясплённых паходаў па кабінэтах бацькі будучых першаклясьнікаў 16 ліпеня напісалі калектыўны ліст на імя міністра адукацыі Беларусі Ігара Карпенкі. У ім выклалі сваю гісторыю перамоў з чыноўнікамі, працытавалі іх адказы, паведамілі, што дырэктар гімназіі настойваў, каб бацькі перапісалі заявы на расейскамоўную адукацыю.
Ліст да міністра атрымаўся эмацыйным.
«Няўжо для 10 маленькіх беларусікаў, бацькі якіх адважыліся заявіць пра свой нацыянальны гонар і годнасьць, у раённым цэнтры зноў ня могуць знайсьці месца?!
У той момант, калі першыя асобы краіны выказваюцца ў падтрымку беларускай мовы, выхаваньня нацыі, прадстаўнікі адукацыі на мясцовым і абласным узроўні зусім не спрабуюць знайсьці выйсьце з вышэйзгаданай сытуацыі, бо ніводнай установы зь беларускай мовай у горадзе Баранавічы няма!
Гэтым самым нас падштурхоўваюць да выкарыстаньня іншых спосабаў змаганьня, якія дазволяць прыцягнуць увагу беларускай і міжнароднай супольнасьці да нашай праблемы», — напісалі баранавіцкія бацькі міністру адукацыі.
Міністэрства перанакіравала зварот у Берасьцейскае абласное ўпраўленьне адукацыі, адкуль ужо 30 ліпеня прыйшоў адказ, што ў 2018/2019 навучальным годзе беларускамоўная кляса адкрыецца ў гімназіі № 4 гораду Баранавічы. Там, дзе і хацелі бацькі. Аналягічны адказ потым прыйшоў і з Баранавіцкага гарвыканкаму.
Трэцяе: не паддавацца на ўгаворы перапісаць заявы
Маці яшчэ адной будучай першаклясьніцы, Арыны, Аксана Мікіцюк кажа, што ў школе яе спрабавалі адгаварыць падаваць заяву на беларускамоўнае навучаньне.
«Я падавала, напэўна, трэцяй заяву на беларускае навучаньне. І прагучала, што як можна набраць беларускую клясу, калі тут так шмат расейскіх дзяцей. Такое ўражаньне, што мы ўціскаем нечыя правы, а нашыя дзеці не маюць права па-беларуску вучыцца», — кажа Аксана.
Муж Аксаны ўкраінец. Сям’я 12 гадоў жыла ў Кіеве, між сабой карыстаюцца і ўкраінскай мовай, і расейскай, але бацькі прынялі ўзважанае рашэньне, што, жывучы ў Беларусі, дзіця мусіць авалодаць і беларускай мовай.
«Калі я жыла ва Ўкраіне, то вывучыла ўкраінскую мову, таму што разумею: чалавек мусіць ведаць мову той зямлі, дзе жыве», — кажа Аксана.
Аксана шкадуе, што ня ўсе разумеюць важнасьць адукацыі на роднай мове; асабліва крыўдна, што часам і сваякі зьдзіўляюцца рашэньню аддаць дзіця ў беларускую клясу.
«Але мы занялі такую пазыцыю — вучыцца па-беларуску», — кажа Аксана Мікіцюк.
Чацьвёртае: настойваць на перавагах беларускамоўнай адукацыі
Муж Вольгі — нікарагуанец, таму ў жыхаркі Баранавічаў незвычайнае для Беларусі прозьвішча. У сям’і Кордаба-Ўайт у першую клясу ідзе дачка Кірыяна.
«З бацькам дачка размаўляе па-ангельску, са мной — па-расейску. Але я хачу, каб беларускую мову яна ведала абавязкова. Гэта ня проста выпадковае, а прынцыповае рашэньне», — кажа Вольга.
Сама Вольга Кордаба-Ўайт па адукацыі — настаўніца беларускай мовы, яна тлумачыць, што ў беларускамоўнай адукацыі яе прываблівае і тое, што кляса будзе невялікая і дзецям будуць удзяляць больш увагі.
«Найбольшыя складанасьці ў стварэньні беларускай клясы былі, напэўна, праз тое, што мы хочам, каб яна была ў гімназіі ў цэнтры гораду. Хаця асабіста я пагадзілася б вазіць дачку і далей, каб толькі навучаньне было па-беларуску», — кажа Вольга.
У сям’і Ўрублеўскіх тры сыны, у беларускую клясу ідзе старэйшы, Глеб. Яго маці Лізавета сама скончыла беларускую клясу.
«Я сама, калі вучылася ў беларускай школе, яшчэ не разумела, што гэта за скарб — родная мова. Цяпер жа вельмі прыемна размаўляць па-беларуску. Калі прыяжджаюць у госьці расейцы, то просяць нас пагаварыць па-беларуску, для іх гэта такія цікавыя ўражаньні», — кажа Лізавета.
Урублеўская кажа, што трэба рашуча адкідаць аргумэнт пра тое, што пасьля беларускамоўнай школы будзе цяжка вучыцца ў расейскамоўным унівэрсытэце.
«Пасьля беларускай школы я скончыла ўнівэрсытэт, і для мяне тут зусім ня было ніякай праблемы. Мне нават гэта дапамагала — у вывучэньні польскай мовы, напрыклад», — кажа спадарыня.
Лізавета кажа, што шчасьлівая ад таго, што ўдалося дабіцца адкрыцьця беларускай клясы ў Баранавічах. Цяпер яна часам зьбіраецца разам зь іншымі бацькамі і дзецьмі, каб бавіць час ды бліжэй пазнаёміцца да школы.
