Выпадкаў вострай алергічнай рэакцыі на ўвядзеньне антыбіётыку цэфтрыяксону, разьведзенага абязбольвальным лідакаінам, у студзені было ня тры, як сьцьвярджае віцэ-прэм’ер, былы міністар аховы здароўя Васіль Жарко, а больш. І забаранілі выкарыстоўваць прэпараты не пасьля першай жа алергічнай рэакцыі, а пазьней.
«Тры выпадкі анафіляктычнага шоку за такі кароткі прамежак часу — сытуацыя нестандартная, але ня трэба запалохваць насельніцтва», — сказаў Жарко 25 студзеня. Ён меў на ўвазе адзін сьмяротны выпадак у Маладэчанскім раёне і дзьве алергічныя рэакцыі ў дзяцей — у Барысаве і Ганцавічах. Свабода даведалася яшчэ прынамсі пра два выпадкі.
Адзін здарыўся 5 студзеня ў пятым клінічным шпіталі Менску — за два тыдні да таго, як пачаўся розгалас у СМІ. Напярэдадні, 4 студзеня, жанчыне зрабілі плянавую апэрацыю мэтадам ляпараскапіі. Раней ніколі ніякай алергічнай рэакцыі на лекі ў яе не было, што было пазначана ў картцы. Раніцай пасьля апэрацыі жанчыне ўжо ў палаце паставілі кропельніцу з цэфтрыяксонам. Вось як яна кажа пра свае далейшыя адчуваньні:
«Спачатку стала цяжка дыхаць. Першае адчуваньне — быццам бы ў галаве нешта раздуваецца. Дыхаць носам стала зусім немагчыма, пачала дыхаць праз рот. Не магла расплюшчыць вочы. Напружыліся ўсе цягліцы. Потым пачала ванітаваць. Я, здаецца, сама вырвала іголку кропельніцы, бо зразумела, што ў мяне пачнецца анафіляктычны шок — я ведаю сымптомы, здавала ня так даўно складаны залік, як аказваць першую мэдычную дапамогу. Мая суседка па палаце спалохалася, выклікала мэдсястру. Калі я ачуняла, убачыла твары перапалоханых лекараў. Мне адразу зрабілі нейкі ўкол. Мая палатная лекарка вельмі зьдзівілася, казала, што гэты прэпарат — цэфтрыяксон — мне калолі напярэдадні падчас апэрацыі. Выходзіць, што мой арганізм так рэзка нэгатыўна адрэагаваў на другое ўвядзеньне прэпарату. Пару тыдняў мне было цяжка дыхаць. Гэта, паўтаруся, здарылася 5 студзеня. А Міністэрства аховы здароўя кажа пра тры выпадкі. Іх ня тры, а дакладна больш. Я ведаю яшчэ пра адзін, які здарыўся ў Берасьці, жанчыну ледзьве адкачалі пасьля гэтага ж антыбіётыку».
Праўда, пацярпелую жанчыну мэдыкі адразу ж папярэдзілі, каб яна запомніла назву лекаў, якія ёй катэгарычна забароненыя.
Міністэрства аховы здароўя схамянулася толькі пасьля сьмяротнага выпадку: жанчына ў Маладэчанскім раёне памерла пасьля ўколу антыбіётыка, ампулу якога прынесла з сабой. 20 студзеня намесьнік міністра аховы здароўя Вячаслаў Шыла падпісаў ліст «Аб прыпыненьні рэалізацыі і мэдычнага выкарыстаньня лекавых сродкаў», дзе названыя два прэпараты — цэфтрыяксон и лідакаін. У лісьце сказана, што захады робяцца ў сувязі з «адзінкавым выпадкам цяжкай непажаданай рэакцыі» ў пацыенткі пры сумесным прымяненьні наступных лекавых сродкаў:
«Цэфтрыяксон (парашок для прыгатаваньня раствору для іньекцыяў 1 грам у фляконах, сэрыя 210215), і лідакаіну гідрахлярыд (раствор для іньекцыяў 10 мг/мл у ампулах 5 мл, сэрыя 650910). Абодва прэпараты вырабляюцца на Барысаўскім заводзе мэдпрэпаратаў».
Паводле былога міністра аховы здароўя Васіля Жарко, летась у Беларусі было зафіксавана 25 выпадкаў алергічнай рэакцыі на цэфтрыяксон — прэпарат у асноўным расейскай і польскай вытворчасьці. Сёлета алергію выклікаў антыбіётык беларускай вытворчасьці.
Першы намесьнік міністра аховы здароўя Дзьмітры Піневіч сказаў, што за мінулы год у Беларусі было зафіксавана 254 выпадкі алергічнай рэакцыі на лекавыя прэпараты.
«У год у сьвеце фіксуецца ад аднаго да трох выпадкаў на 10 тысяч чалавек алергіі на лекі. Гэтыя праблемы былі заўсёды», — дадаў чыноўнік.
На любы антыбіётык, нават вытворчасьці вядучых замежных фармакалягічных кампаніяў, можа быць алергічная рэакцыя
Радыё Свабода на ўмовах ананімнасьці папрасіла пракамэнтаваць сытуацыю афіцыйнага прадстаўніка ўсясьветна вядомай эўрапейскай фармацэўтычнай кампаніі:
«На любы антыбіётык, нават вытворчасьці вядучых замежных фармакалягічных кампаніяў, можа быць алергічная рэакцыя.
Усе проціпаказаньні і пабочныя дзеяньні падрабязна расьпісаныя ў інструкцыі да выкарыстаньня прэпарату. Калі рэакцыя здараецца ў адным выпадку на 100 тысяч, гэта лічыцца вельмі рэдкім выпадкам і не зьяўляецца паказаньнем, каб лекі забаранілі».
На пытаньне Свабоды, ці нармальна, што Міністэрства аховы здароўя забараніла выкарыстоўваць толькі пэўныя партыі цэфтрыяксону і лідакаіну, а ня гэтыя прэпараты ў цэлым, фармаколяг адказала так:
— Што да маёй практыкі, то палітыка фармацэўтычных кампаніяў што да забароны пэўных лекаў пасьля сур’ёзных наступстваў тычыцца сапраўды асобных партыяў. Магчыма, былі выпадкі, калі заводы спынялі наагул вытворчасьць пэўных лекаў да высьвятленьня акалічнасьцяў. Але і замежныя лекі, і айчынныя пастаўляюцца і ў аптэкі, і ў лячэбныя ўстановы партыямі. Наконт канкрэтных партыяў я нічога не магу сказаць. Магчыма, сапраўды выпадкова трапіліся людзі, у якіх такая рэакцыя менавіта на гэтыя лекі. Магчыма, проста так супала, так званы „закон парных выпадкаў“. Але, магчыма, справа сапраўды ў заводзе.
— А ці можа алергічная рэакцыя наступіць пры другім выкарыстаньні лекаў, як сьцьвярджае жанчына, якая ледзьве не перажыла анафіляктычны шок у 5-м клінічным шпіталі?
— Звычайна так і бывае — алергічная рэакцыя пачынаецца пры другім выпадку ўвядзеньня лекаў. Першы раз адбываецца так званая сэнсыбілізацыя, а на другі раз — сур’ёзная рэакцыя. Гэта такія асаблівасьці імуннай сыстэмы. Жыцьцёва небясьпечная рэакцыя можа разьвіцца ў імгненьне пасьля першага ўвядзеньня, але часьцей алергія разьвіваецца менавіта пасьля другога ўжываньня.
— Наколькі можна давяраць лекам беларускай вытворчасьці? Бо часьцяком айчынныя заводы выпускаюць не арыгінальныя прэпараты, а так званыя «джэнэрыкі».
— Што да беларускіх лекаў, рынак пастаянна расьце, вытворцаў шмат. Ёсьць сапраўды годныя альтэрнатыўныя лекі, бо шмат беларускіх кампаніяў пераходзяць на сумесную вытворчасьць, закупляюць вельмі якасныя нятанныя рэчывы для вытворчасьці лекаў, некаторыя наагул толькі фасуюць лекі, якія вырабляюцца на заводах вядомых эўрапейскіх кампаніяў ці кампаніяў, якія працуюць паводле міжнародных сэртыфікатаў GMP (Good Manufacturing Practice for Medicinal Products). Але ёсьць заводы, якія на складніках эканомяць, купляюць самыя танныя кітайскія складнікі. Чаму імпартныя прэпараты дарагія? Таму што замежныя кампаніі шмат грошай укладаюць у клінічныя дасьледаваньні, дасьледаваньні бясьпечнасьці, эфэктыўнасьці прэпаратаў.
Чыноўнікі зь Міністэрства аховы здароўя запэўніваюць, што рэалізацыя цэфтрыяксону ў Беларусі цалкам прыпыненая, цяпер гэты антыбіётык правяраюць. Першы намесьнік міністра Дзьмітры Піневіч дадаў, што доля прымяненьня цэфтрыяксону ў Беларусі складала 35–40%.
У 9-м клінічным шпіталі Радыё Свабода пацьвердзілі, што цэфтрыяксон цяпер сапраўды не выкарыстоўваюць. Замест яго колюць антыбіётык трыксацэф вытворчасьці лагойскага заводу «ТрайплФарм», і разводзяць яго не лідакаінам, а дыстыляванай вадой.
