Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Гід па малдаўскім пратэсьце: што робяць людзі, якія зрынаюць прэзыдэнта


Намёты, кухня, песьні і сьцяг — спатрэбіліся ўсяго тры дні, каб наладзіць перад Домам ураду ў Кішынёве зручны і трывалы пратэст. Што ўнутры намётавага лягера? Радыё Свабода склала вычарпальны гід па малдаўскай «Плошчы».

Намёты

Намёты цяпер цягнуцца ўздоўж Дома ўраду некалькімі роўнымі шэрагамі. Яны лёгкія, турыстычныя, бо верасень тут адносна цёплы — уначы можа быць градусаў 12, а ўдзень усе 25.

Кожны намёт павінен мець свой нумар і быць зарэгістраваны ў штабе. Наглядная агітацыя — на ўпадабаньне ягоных жыхароў. Часта на намётах толькі нумар і шыльда з назвай мясьціны, адкуль прыехалі пратэстоўцы. На час пратэсту намёт цалкам замяняе дом.

Паўз плошчу праходзіць і самая буйная вуліца сталіцы — праспэкт імя Штэфана Чэл Марэ шы Сфінт (Стэфана Вялікага і Сьвятога — легендарнага кіраўніка Малдаўскага княства). На праезную частку, дзе рух вельмі ажыўлены, намётавы гарадок не выходзіць. Месца яшчэ для мноства намётаў павінна хапіць і безь перакрываньня вуліцы.

Новыя шэрагі намётаў, імгненна ўсталяваныя ў сераду ўвечары. Пенапляст – для цяпла. Яго таксама даставілі арганізавана
Новыя шэрагі намётаў, імгненна ўсталяваныя ў сераду ўвечары. Пенапляст – для цяпла. Яго таксама даставілі арганізавана
Коўдру вешаюць зьверху дзеля цяпла, а ўвечары ў яе загортваюцца, калі застаюцца на вуліцы
Коўдру вешаюць зьверху дзеля цяпла, а ўвечары ў яе загортваюцца, калі застаюцца на вуліцы

Дом ураду

Дом ураду ахоўваюць паліцыянты, якія стаяць праз кожныя мэтраў 5–7. Падыходзіць да самога будынку нельга, хоць службоўцы свабодна праходзяць і выходзяць. Яшчэ некалькі паліцыянтаў стаяць зь іншага боку намётавага лягера і на адваротным баку праспэкта, дзе заўжды зьбіраецца шмат ахвотных паназіраць. З абодвух канцоў лягера дзяжураць паліцэйскія машыны. Паліцыя аніяк ня ўмешваецца ў дзеяньні пратэстоўцаў і трымаецца воддаль. У паліцыі адмысловая форма, у якой малады і прывабны паліцэйскі выглядае як герой знакамітага комікса «Жалезны чалавек».

Пратэстоўцы чакаюць, што прадстаўнікі ўлады выйдуць да іх пагаварыць, але ніхто не выходзіць.

Паліцыя ахоўвае Дом ураду
Паліцыя ахоўвае Дом ураду
Перад Домам ураду стаіць памятны знак ахвярам савецкай акупацыі і таталітарнага камуністычнага рэжыму
Перад Домам ураду стаіць памятны знак ахвярам савецкай акупацыі і таталітарнага камуністычнага рэжыму

Сцэна-трыбуна і гукаўзмацняльная апаратура

Важны элемэнт жыцьця, вакол якога гуртуецца ўвесь лягер. На сцэну выходзяць кіраўнікі пратэсту — лідэры аб’яднаньня «Грамадзянская плятформа DA» (Годнасьць і праўда). Іх саміх ці не дзясятак чалавек, таму падчас мітынгу яны ўтвараюць на сцэне невялічкі натоўп.

За сцэнай ёсьць пульт для гукаапэратара, а вакол — даволі магутныя ўзмацняльнікі. Тут выступаюць музыкі, якія хочуць падтрымаць пратэстоўцаў, стыхійныя прамоўцы і падрыхтаваныя сьпікеры. Усім гэтым кіруе вядоўца. Праз плязму людзі па вечарах глядзяць навіны і камэнтуюць іх воплескамі ці сьмехам, калі, напрыклад, у тэлевізары зьяўляецца хтосьці са зьненавіджаных асобаў — прэзыдэнт Цімафці або кіраўнік Лібэрал-дэмакратычнай партыі Філат.

Мясцовае самакіраваньне

Месьціцца пад асобным тэнтам і вырашае ўсе арганізацыйныя пытаньні. Тут вядуць улік, ведаюць, колькі чалавек у кожным намёце, сочаць за парадкам і стараюцца не дапускаць правакацыяў. «Мы прыйшлі сюды, каб адстаяць свой гонар і годнасьць і забраць тое, што „яны“ ў нас скралі», — кажа хлапец, якога завуць Сяргеем. На фота ён зьлева. У сераду ўдзень, калі мы размаўлялі, было зарэгістравана 226 намётаў, але ўжо ўвечары да іх дадаліся яшчэ дзясяткі.

Сэлебрыці

У лягер прыходзяць самі. Напрыклад, вельмі вядомы і паважаны малдаўскі hair-стыліст Віктар Мікуша прыйшоў на плошчу і стрыжэ бясплатна ўсіх спрэс. Мікуша — прэзыдэнт саюзу цырульнікаў Малдовы, сябар журы міжнародных конкурсаў, мае сетку пасьпяховых салёнаў па ўсёй краіне. За некалькі гадзін у лягеры ён пастрыг каля двух дзясяткаў чалавек. «Улады знахабіліся. Адкрыта крадуць. Я чалавек у гэтай краіне паважаны, мяне ўсе ведаюць, я заўжды за праўду», — кажа Віктар.

Ахова

Глядзець за парадкам узяліся суполкі вэтэранаў вайны ў Аўганістане і на Днястры. Гэта сталыя людзі ў камуфляжы, пры пагонах, вайсковых званьнях, мэдалях і з адпаведным досьведам. Вонкава моцна нагадваюць савецкага малдаўскага актора Міхая Валанціра. Пад іхным наглядам хутка наладзілі кухню, біятуалеты, сьметніцы, шпіталь, абвясьцілі «ціхі час» з 00.00 да 6.00 і выстаўляюць начныя і дзённыя дазоры. Яны круглыя суткі адсочваюць у лягеры новых і падазроных асобаў, каб пазьбегнуць правакацыяў.

Палкоўнік Георгіе Слуту і старшы прапаршчык Міхаіл Карп
Палкоўнік Георгіе Слуту і старшы прапаршчык Міхаіл Карп

Сталоўкі

Ад самага пачатку было дзьве ў розных канцах лягера, але выглядае, што будзе болей. Ежу і ваду прыносяць людзі, раздаюць валянтэры. Пад’есьці тут можа кожны ахвотны, да чаго шчыра запрашаюць.

Лязарэт

Зьявіўся 9 верасьня ў другой палове дня. Відаць, ёсьць патрэба.

Сьметніцы і біятуалеты

Сьметніц навезьлі шмат і парасстаўлялі паўсюль. Біятуалетаў адпачатку было два, але пасьля стала пяць. Калі ўвечары на плошчы зьбіраецца некалькі сотняў, іх заўважна бракуе.

Мэдыя

На плошчы працуе нават асобнае СМІ — JournalTV.

Сьцягі і стужкі

Нацыянальны сьцяг Малдовы вельмі маляўнічы — блакітна-жоўта-чырвоны з гербам у выглядзе арла пасярэдзіне. Сьцягі на плошчы паўсюль, розных памераў. Малдаване любяць колеры свайго сьцяга і масава выкарыстоўваюць іх у разнастайнай сымболіцы. Прапанова хутка зрэагавала на попыт, і вакол плошчы расьселіся стыхійныя гандляры з сымболікай.

Дзеці

Дзяцей шмат, і часта яны застаюцца ў лягеры надоўга. Маладая жанчына Натальля, якую сустрэлі ў лягеры, прыходзіць сюды з малым сынам. Распавядае, што дапамога на дзіця вельмі малая. Калі маці перад дэкрэтам не працавала, то будзе атрымліваць 400 лей у месяц — гэта каля 20 эўра. Сын Натальлі мае асобнае ўтульнае месца ў намёце.

Сьмех

У меру сіл пратэстоўцы выказваюць сваё стаўленьне да людзей, якія, на іхні погляд, падманулі іх і захапілі краіну. Перад Домам ураду ўсталявалі вялікі плякат з найбольш адыёзнымі фігурамі малдаўскага бізнэсу і палітыкі ў маляўнічых трусах. У гэтыя трусы людзі засоўваюць парваныя дробныя купюры, якія перасталі мець для іх вартасьць.

Сьпевы сьпяваць, крычалкі крычаць

Магутны спосаб гуртавацца і бавіць час. Увечары пасьля працы прыходзяць на плошчу ня толькі паслухаць пра важнае, але і проста пабыць разам. Калі вялікая колькасьць людзей сьпявае адну песьню ці натхнёна слухае верш, гэта ўражвае ня менш, чым супольнае скандаваньне слоганаў.

Пратэсты ў Малдове пад сьпевы і скандаваньні
пачакайце

No media source currently available

0:00 0:00:24 0:00

Лукашэнка

Любіць Лукашэнку — яшчэ адзін занятак для малдаўскіх пратэстоўцаў, якім яны пачынаюць займацца адразу, як толькі чуюць слова Беларусь. «Добры мужык», «бацька», «трымае дысцыпліну», «захаваў і памножыў» — гэта толькі невялікі пералік хваласьпеўных эпітэтаў, якімі надзяляюць тут беларускага кіраўніка. Пакуль яшчэ малдаўскі пратэст ня мае выразнага лідэра, і людзі ня ведаюць, за каго будуць галасаваць, калі нават дамогуцца датэрміновых выбараў. А вось Аляксандар Лукашэнка адпавядае ўсім іхным чаканьням і мог бы ўзначаліць краіну хоць сёньня.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG