Для «шпіёна» Аляксандра Л. знайшлі беларускамоўнага перакладчыка

Польскія мэдыі называюць беларуса, якога абвінавачваюць у шпіянажы і падробцы дакумэнтаў, Аляксандрам Л. і паведамляюць, што яму пагражае да 10 гадоў турмы. Справа ў суд трапіла ў лютым, працэс пачаўся 16 чэрвеня і будзе закрыты. Ня выключана, што суд працягнецца да ліпеня.

Раней польскія мэдыі паведамлялі пра затрыманьне двух беларускіх шпіёнаў. Аднаго зь іх арыштавалі. Другі, паводле зьвестак «Газэты выборчай», быў вайсковым аташэ беларускага пасольства і на пачатку году мусіў пакінуць Польшчу. Як паведамляла «Газэта выборча» са спасылкай на свае крыніцы, беларускі дыплямат быў «злоўлены на тым, што фатаграфаваў вайсковыя аб’екты ў Быдгашчы».

Сёлета ў сакавіку прэсавы сакратар МЗС Беларусі даваў тлумачэньні адносна зьвестак пра затрыманьне беларускага дыплямата. «Зазначаем, што апошнім часам беларускія дыпляматы на тэрыторыі Польшчы не затрымліваліся і тым больш ня браліся пад варту», — сказаў тады Дзьмітры Мірончык. Ці аказвалася консульская дапамога другому беларусу, якога ў Польшчы пачалі судзіць 16 чэрвеня? Сёньня спадар Мірончык адказаў на гэта наступным чынам:

«Новых матэрыялаў і камэнтароў у нас па гэтым пытаньні няма».

Што вядома пра «шпіёна» Аляксандра Л.? Польскія мэдыі не выключаюць, што гэта той самы 41-гадовы беларус, які ўжо два гады знаходзіцца ў польскай турме. Ён нібыта супрацоўнічаў з ужо ліквідаванай Інфармацыйнай службай Войска Польскага, а насамрэч нібыта быў падвойным агентам і выконваў загады Менску, дэзынфармуючы польскія службы.

Агенцтва ўнутранай бясьпекі Польшчы, паводле польскіх мэдыяў, лічыць, што «польскі кірунак для беларускіх спэцслужбаў застаецца прыярытэтным». З гэтым пагаджаецца былы контравыведнік беларускага КДБ Валер Костка. Але ён заўважае, што толькі адным кірункам выведка краіны не павінна абмяжоўвацца:

« А Польшча лічыць адным з прыярытэтаў беларускі напрамак. Любы сусед — прыярытэт, бо перш за ўсё стасункі са сьветам пачынаюцца з суседзяў. Для нас, дарэчы, і Расея ўяўляе інтарэс. І ўкраінскі, і літоўска-латвійскі напрамкі — інтарэс выведкі Беларусі, гэта зразумела. Потым ідуць, відаць, ЗША і Эўразьвяз. Па-другое, з суседзямі заўсёды лягчэй працаваць, бо ў памежжы людзі падобнага сьветапогляду і культуры і там лягчэй ужывацца і зьбіраць інфармацыю».

Чаму беларускіх шпіёнаў дагэтуль не абмянялі на іхніх польскіх калегаў? Валер Костка заўважыў, што спачатку праводзіцца суд, на якім віну ў шпіянажы павінны даказаць, і толькі потым можа адбыцца абмен, калі ёсьць на каго мяняць. Тых, хто здольны праводзіць выведку на чужой тэрыторыі, былы контравыведнік Валер Костка назваў таленавітымі людзьмі, якіх дзяржава заўсёды абараняе.

У 2007 годзе ў Беларусі былі асуджаныя беларускія вайскоўцы Ўладзімер Рускін, Віктар Богдан, Павал Пяткевіч і Сяргей Карнілюк, якім прысудзілі ад 9 да 7 гадоў пазбаўленьня волі за шпіянаж на карысьць польскай выведкі. У гэтую ж групу ўваходзіў грамадзянін Расеі Сяргей Юрэня, які перадаваў польскай выведцы дадзеныя пра Маскоўскую вайсковую акругу і расейскія субмарыны. Мяркуючы па прысудзе, галоўным у групе быў беларус Рускін, які атрымаў 9 гадоў калёніі і быў прызнаны вінаватым таксама ў арганізацыі шпіянажу. Валер Костка мяркуе, што кагосьці з тых шпіёнаў могуць урэшце абмяняць на Аляксандра Л.

«Хутчэй за ўсё, асудзяць, а потым... Былі ж суды і ў нас, нейкіх польскіх шпіёнаў лавілі. Таму могуць і абмяняць, гэтак мяркую».

Які рэзананс атрымала гісторыя пра беларускіх шпіёнаў у польскім грамадзтве? Вось што думае пра беларуска-польскую шпіёнаманію пісьменьнік і журналіст Сямён Букчын, які ў канцы 1990-х жыў і працаваў у Варшаве:

« Такога няма, каб у Польшчы ўспрымалі, што вакол беларускія шпіёны. У грамадзтве больш вырашаюць чалавечыя кантакты, тыя ж рынкі на польскім Усходзе, куды масава прыяжджаюць беларусы. Людзі гандлююць, прадаюць-купляюць. Здаецца, насельніцтва Польшчы не жыве гэтымі шпіёнскімі скандаламі. Няма тэмы беларускага шпіянажу на тэрыторыі Польшчы, якая б асабліва зацікавіла».

У сувязі з працэсам над Аляксандрам Л. польскія мэдыі згадваюць справу беларуса Сяргея Моніча, якога ў 2009 годзе акруговы суд Варшавы асудзіў на 5,5 года зьняволеньня за шпіянаж. Моніч, пішуць мэдыі, заяўляў, што стаў ахвярай польскіх спэцслужбаў.

На судзе над Аляксандрам Л., як паведамляюць крыніцы з суду, прысутнічае перакладчык зь беларускай мовы. Стала вядома, што на пытаньне, ці прызнае ён сябе вінаватым, падсудны нічога не адказаў.