Прэзэнтацыя кнігі Юрася Бушлякова «Жывая мова»

На разьвітаньне Валер Каліноўскі заклікае ўсіх чытаць кнігу Юрася Бушлякова і слухаць Радыё Свабода. На гэтым прэзэнтацыя закончаная. Прысутныя пасталі ў чаргу, каб атрымаць кнігу «Жывая мова».

Наведнікі сайту Радыё Свабода могуць сьцягнуць кнігу ў PDF-фармаце.

Валер Каліноўскі паведамляе, што ўсе прысутныя на прэзэнтацыі могуць атрымаць кнігу Юрася Бушлякова «Жывая мова» з адбіткам пячаткі эксьлібрысу, зробленым рукой маці Юрася Элеанорай Яўсееўнай Бушляковай. «Я хачу падзякаваць усім, хто прыйшоў, хто яго памятае, хто яго цэніць», — кажа спадарыня Элеанора.

Прысутныя глядзяць фільм пра Юрася Бушлякова, зьнятыя ўрыўкі зь ягонага жыцьця. Фільм зрабіў праскі беларус Макс Шчур.

Слова даецца старшыні ТБМ Алегу Трусаву, якому Валер Каліноўскі прапанаваў у тым ліку выказаць сваё меркаваньне пра лёс беларускай мовы.

«Я, напрыклад, таксама быў чалавек гарадзкі, з гораду Мсьціслаў. Менавіта там Насовіч напісаў свой слоўнік. Юрась Бушлякоў быў вельмі актыўным сябрам ТБМ. Ён ня толькі плаціў складкі, але і рэгулярна перадаваў уласныя ахвяраваньні. Бушлякоў — прадстаўнік новага Адраджэньня. І гэтая хваля, відаць, самая моцная за апошнія 200 гадоў, бо менавіта яна дала нам незалежасьць. Можа, мова і ня будзе вечна жыць (бо вечным нічога не бывае), але пару тысяч гадоў яна пражыве.

Няма чаго хвалявацца. Трэба рабіць штодзённа тое, што рабіў Бушлякоў — гаварыць па-беларуску».

Журналіст Глеб Лабадзенка: «Юрась Бушлякоў быў рэдактарам маёй кнігі, і я адчуваю сябе, як за каменным мурам. Калі ў любога зьявяцца пытаньні да маёй кнігі, то я скажу — глянь, хто ў мяне рэдактарам, Юрась Бушлякоў».

Глеб апавядае пра тое, колькі людзей самых розных прафэсій і інтарэсаў просяць сябе кнігу Юрася Бушлякова. «Трэба, каб было другое выданьне, у цьвёрдай вокладцы, і з аўдыядыскам з голасам Юрася», — прапанаваў Лабадзенка.

Слова бярэ Лявон Баршчэўскі. Юрась колісь працаваў разам зь Лявонам у Беларускім гуманітарным ліцэі імя Якуба Коласа, у якім выкладае спадар Баршчэўскі. «Юрась быў ад Бога адораны выкладчык. Ён умеў спакойна выкладаць, і я — чалавек эмацыйны, які можа накрычаць — яму ў гэтым зайздросьціў.

Юрась быў выдатны журналіст, выкладчык і мовазнаўца. Нам бы тры такія Бушляковы, каб кожны зь іх працаваў у адной з гэтых сфэраў».

Гукавае пасланьне Ўладзімера Арлова пра кнігу Бушлякова: «Кніга Юрася заняла пачэснае месца на маёй палічцы. Яны была прачытаная мною ня толькі з асалодай, але і з вялікай карысьцю».

Валер Каліноўскі паведамляе, што некалькі пачак кніг Юрася Бушлякова заўтра раздадуць дэлегатам Зьезду беларусаў сьвету, беларусам замежжа.

Гучыць чарговая моўная парада ад Юрася Бушлякова: «Што азначае слова „багатыр“»

Слова — Пятру Садоўскаму. Ён таксама калісьці вёў моўную перадачу, на Беларускім дзяржаўным радыё: «Юрась Бушлякоў зрабіў добры мост паміж людзьмі розных пакаленьняў. Ён быў пэрфэкцыяністам і здолеў інтэграваць у сябе многіх аўтараў, інтэлігентна, шырока, бязь дзікага пурызму і агрэсіўнага патрыятызму.

Я стаўлю Юрася ў шэраг з ішымі вядомымі мовазнаўцамі — Фёдар Янкоўскі, Зьміцер Санько, Алесь Каўрыс. Гэта людзі, якія казалі нетаропка, без лішніх словаў, без кепскіх словаў».

Наведнікі сайту Радыё Свабода цяпер могуць спампаваць кнігу ў PDF-фармаце.

Валер Каліноўскі нагадвае, што Юрась Бушлякоў быў суаўтарам яшчэ адной кнігі — «Беларускі клясычны правапіс». Слова бярэ іншы суаўтар гэтай кнігі — Вінцук Вячорка:

«Юрасёвы плён — гэта найлепшы доказ таго, якое мовазнаўства патрэбнае сёньня Беларусі — тэрапэўтычнае, выратавальнае. Выбар Юрасём сваёй пазыцыі абумоўлены і навуковым і гуманістычным пачуцьцём. Аўтарытэтны, упэўнены, пры гэтым і далікатны — гэта пра Юрася. Непрыманьне Юрасём сталінскага правапісу грунтавалася на разуменьні, што правапіс чапляе сабой вельмі шмат чаго. Такой кнігі катастрафічна не хапала.

Прыйдзе час — зрэшты, ён ужо надышоў — калі мы можам сказаць: так вучыў Ластоўскі, так раіў Юрась Бушлякоў»

Пасьля выступу спадара Саўкі зноў гучыць адна з «Жывых моваў» Юрася Бушлякова. «Першае ці першага студзеня?»

Слова мае мовазнаўца Зьміцер Саўка, калега і сябра Юрася Бушлякова: «Юрась — гэта вялікая частка майго жыцьця. Яшчэ ў лютым сёлета Юрась мяне вадзіў да помніка Скарыны ў Празе... Трэба памятаць, што мова для нас — найвышэйшая каштоўнасьць, і чын Юрася Бушлякова гэтаму пацьверджаньне. Для мяне беларуская мова і імкненьне да свабоды — непадзельныя».

Зьвяртаючыся да кнігі Бушлякова, Зьміцер Саўка прызнаўся, што ўвесь час падштурхоўваў Юрася прысьпешвацца, хутчэй дакончыць працу над «Жывой мовай».

Удзельнікі прэзэнтацыі глядзяць відэа, на якім Юрась Бушлякоў начытвае агульнабеларускую дыктоўку — «Лісты з-пад шыбеніцы» Кастуся Каліноўскага.

Далей з праскай студыі Радыё Свабода бярэ слова Сяргей Шупа, які даводзіў да канца рэдакцыйную працу над кнігай Юрася Бушлякова. «Кнігу Бушлякова я хацеў бы назваць наватарскай. Юрасёва кніга — першая ў шэрагу вельмі практычных даведнікаў. Гэтая кніга для імгненнага непасрэднага карыстаньня. Юрась адчуваў, вылоўніваў самыя важныя моманты, каб наша мова станавілася прыгажэйшай і правільнейшай. Спадзяюся, што гэтая кінга стане першай ластаўкай у сэрыі такіх практычных даведнікаў — канкрэтныя, дакладныя моўныя парады».

З Прагі праз «Скайп» на сувязь выйшаў кіраўнік беларускай службы Радыё Свабода Аляксандар Лукашук:

«Гэта першае выданьне Бібліятэкі Свабоды за дзесяць гадоў, калі я не магу паціснуць руку аўтару і павіншаваць яго. Але зьвярнуцца да яго магу.

Час ад часу мы чуем пытаньні ад начальства, ад кангрэсмэнаў у Вашынгтоне, ад журналістаў — чаму Радыё Свабода не пярэйдзе на расейскую мову? Гэта мова ўлады і мова насельніцтва, больш людзей ў Беларусі гавораць, больш чытаюць, больш пішуць, больш разумеюць па-расейску — хіба ня сам закон дэмакратыі прымушае зрабіць гэты пераход?

Насамрэч, гэта ілжэвыбар. Насамрэч, гэта дэмакратыя ў Беларусі немагчымая безь беларускай мовы, як яна немагчымая без павагі да закону, без справядлівых выбараў, без свабоды слова.

Юрась ня быў палітычным актывістам. Але як для кожнага, хто ў пэўны момант свайго гарадзкога жыцьця раптам зьбеларушчваўся, для яго не існавала падзелу паміж каштоўнасьцю свабоды і каштоўнасьцю мовы. Бо свабода — насамрэч гэта мова на якой чалавек гаворыць з Богам, а Бог з чалавекам. Гэтая кніга вучыць, як з Богам гаварыць па-беларуску правільна і прыгожа. Каб ён пачуў, зразумеў і палюбіў.

Дзякуй, Юрась, за кнігу любові».

Імпрэза пачалася з хвіліны маўчаньня па Юрасю Бушлякову.

Прысутныя праслухалі запіс голасу Юрася Бушлякова, адной зь ягоных перадачаў «Жывая мова». Затым прысутныя праслухалі словы пра Юрася навуковай кіраўніцы ягонай дысэртацыі Ірыны Шкрабы.

Заля поўная. Пакой сядзібы БНФ не зьмясьціў усіх, хто прыйшоў на прэзэнтацыю. Дзясяткі людзей стаяць у праходах. На прэзэнтацыю прыйшлі Лявон Баршчэўскі, Пятро Садоўскі, Алег Трусаў, Зьміцер Саўка, іншыя вядомыя людзі. Прэзэнтацыю вядзе карэспандэнт Радыё Свабода Валер Каліноўскі.

Глядзець відэа з прэзэнтацыі можна глядзець тут