Ці выконвала Палата прадстаўнікоў у поўнай ступені функцыі заканадаўчага органа, ці ёсьць падставы ўвогуле называць яе парлямэнтам?
Якое месца ў падзеле ўладаў займае беларуская заканадаўчая ўлада?
На гэтыя пытаньні адказвае палітоляг Віктар Марціновіч.
Цыганкоў: Парлямэнт у любой дзяржавы традыцыйна мае тры функцыі — заканадаўчую, прадстаўнічую і кантрольную. Ці можна сказаць, што Палата прадстаўнікоў у поўнай ступені ажыцьцяўляла гэтыя функцыі?
Марціновіч: Палата прадстаўнікоў ажыцьцяўляла гэтыя функцыі не ў клясічным дэмакратычным выглядзе, а ў тым выглядзе, у якім парлямэнт запатрабаваны ў беларускай сыстэме ўлады. Слова «парлямэнт» паходзіць ад францускага слова «parle», што азначае прамаўляць, размаўляць. І відавочна, што апошняе, чым займаюцца беларускія дэпутаты — гэта прамовы, дыспут, спрэчка.
Мы ведаем, з якой хуткасьцю прымаюцца законы, што часам яны проста ніяк не абмяркоўваюцца. Таму даволі цяжка называць Палату прадстаўнікоў клясічным парлямэнтам, ёй проста бракуе шэрагу прыкмет, якія парлямэнту ўласьцівыя.
Цыганкоў: Традыцыйна ў дэмакратычным грамадзтве існуе падзел уладаў на выканаўчую, заканадаўчую і судовую . Наколькі цяперашняя структура беларускай улады прадугледжвае рэальную заканадаўчую ўладу?
Марціновіч: Здаецца, паводле цяперашняй афіцыйнай вэрсіі беларускай дзяржаўнасьці ў нас няма разьмежаваньня ўладаў на тры галіны. У той момант, калі была прынята Канстытуцыя, у якой дэкрэт прэзыдэнта ставіцца вышэй за закон, — роля заканадаўчай улады зьменшылася, нівэліравалася.
Беларусь — гэта краіна з дэ-факта адной галіной улады. Дзе нават судзьдзяў абірае прэзыдэнт. Таму гэта піраміда ўлады, якая абапіраецца на аднаго чалавека. Нават не ў выканаўчую галіну, а менавіта ў аднаго чалавека.
Таму парлямэнту ў нас ня можа быць яшчэ з-за палітычнай сутнасьці той сыстэмы, якую мы бачым у Беларусі.
Якое месца ў падзеле ўладаў займае беларуская заканадаўчая ўлада?
На гэтыя пытаньні адказвае палітоляг Віктар Марціновіч.
Цыганкоў: Парлямэнт у любой дзяржавы традыцыйна мае тры функцыі — заканадаўчую, прадстаўнічую і кантрольную. Ці можна сказаць, што Палата прадстаўнікоў у поўнай ступені ажыцьцяўляла гэтыя функцыі?
Марціновіч: Палата прадстаўнікоў ажыцьцяўляла гэтыя функцыі не ў клясічным дэмакратычным выглядзе, а ў тым выглядзе, у якім парлямэнт запатрабаваны ў беларускай сыстэме ўлады. Слова «парлямэнт» паходзіць ад францускага слова «parle», што азначае прамаўляць, размаўляць. І відавочна, што апошняе, чым займаюцца беларускія дэпутаты — гэта прамовы, дыспут, спрэчка.
Мы ведаем, з якой хуткасьцю прымаюцца законы, што часам яны проста ніяк не абмяркоўваюцца. Таму даволі цяжка называць Палату прадстаўнікоў клясічным парлямэнтам, ёй проста бракуе шэрагу прыкмет, якія парлямэнту ўласьцівыя.
Цыганкоў: Традыцыйна ў дэмакратычным грамадзтве існуе падзел уладаў на выканаўчую, заканадаўчую і судовую . Наколькі цяперашняя структура беларускай улады прадугледжвае рэальную заканадаўчую ўладу?
Марціновіч: Здаецца, паводле цяперашняй афіцыйнай вэрсіі беларускай дзяржаўнасьці ў нас няма разьмежаваньня ўладаў на тры галіны. У той момант, калі была прынята Канстытуцыя, у якой дэкрэт прэзыдэнта ставіцца вышэй за закон, — роля заканадаўчай улады зьменшылася, нівэліравалася.
Беларусь — гэта краіна з дэ-факта адной галіной улады. Дзе нават судзьдзяў абірае прэзыдэнт. Таму гэта піраміда ўлады, якая абапіраецца на аднаго чалавека. Нават не ў выканаўчую галіну, а менавіта ў аднаго чалавека.
Таму парлямэнту ў нас ня можа быць яшчэ з-за палітычнай сутнасьці той сыстэмы, якую мы бачым у Беларусі.
