Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Раскіданае гняздо. Завулак Акрэсьціна


Ці можна прымусіць уладу, калі на карту пастаўленае тваё ўласнае жыльлё, дзейнічаць паводле закону? Многія сталічныя жыхары, чые дамы былі зьнесеныя, нават не ўступалі ў сур’ёзную спрэчку зь дзяржавай, узамен сваіх хат атрымаўшы кватэры ў спальных раёнах, як правіла, значна таньнейшыя за іхныя дамы. Але ў раёне акрэсьцінскай турмы ўласьнікі дамоў даюць прыклад, як можна змагацца зь несправядлівасьцю. Сродкаў, дарэчы, нямала. Я вылучу тры. Першы — галоснасьць.

«Граждане Беларуси. Господин президент. При сносе этого дома горсиполком творит беспредел». Гэтыя ды іншыя падобныя заклікі могуць прачытаць усе пасажыры грамадзкага транспарту, што едуць па праспэкце Дзяржынскага ў бок Малінаўкі, на доме, што апынуўся на краі праезнай часткі, на рагу Ўманскай і праспэкта. Велізарныя плякаты, якімі апаясаны ўвесь дом, робяць яго падобным да абложанай крэпасьці. Прычым усе суседнія дамы, і з тылу, і з фронту, ужо даўно зьнесеныя. Застаўся толькі гэты. Ягоны гаспадар — падцягнуты пэнсіянэр гусарскага выгляду, у мінулым трэнэр па лёгкай атлетыцы, заслужаны трэнэр Беларусі Аляксей Васкабовіч.



— А ў чым парушылі вашыя правы?


— У тым, што па рашэньні гарвыканкаму, якое не адпавядае заканадаўству, без майго ведама адабралі зямельны ўчастак і пазбавілі ўласнасьці. Я не магу дабіцца таго, каб аднавілі маю ўласнасьць. Адабралі быццам бы для патрэбаў мэтро. У працэсе судовых разбораў высьветлілася, што «Мэтрабуду» ён непатрэбны. Гэта была хлусьлівая прычына. Пасьля таго як я гэта высьветліў, было рашэньне Паўлава пакінуць мой дом у спакоі. Але асобныя людзі карумпаваныя, як толькі стала ясна, што Паўлаў да сваёй працы ня вернецца, яны адмянілі гэтае рашэньне. І пачалі гаварыць, што знос майго дома патрэбны не для мэтро, а для будаўніцтва шматпавярховага жыльля.


— Хоць які-небудзь прасьвет ёсьць?


— Нарэшце, праз тры з паловай гады судоў, суд адмовіў у гвалтоўным адсяленьні мяне. Зараз у мяне нічога няма. Адабралі, як у трыццатыя гады падчас калектывізацыі. Альбо як чачэнцаў дэпартавалі ў 43-м. Так і ў мяне. Адабралі без закону і тлумачэньня прычын.

Настрой адзін — мяне яны ўжо ня зломяць.


Адна справа, калі вас зносіць канкрэтны інвэстар, зь якім вы і вырашаеце пытаньні кампэнсацыі. Іншая справа, калі ваш участак падлягае зносу ў сувязі зь якім-небудзь мэтро. Вось за гэта і змагаецца Васкабовіч.


— Мясцовая ўлада хоча разьлічыцца са мной сацыяльным жыльлём. Тым, па якое ў чэргах людзі па 20 гадоў стаяць. Мяне калі будзе зносіць інвэстар, мы зь ім будзем вырашаць у рамках закону. Ня лезьце, ня суньце свой нос. А яны ўжо прыгледзелі гэтую пляцовачку ці то пад рэстаран, ці то…


— Самае галоўнае тут — месца. Каля самай дарогі.


— Думаюць, што ўсе дурні і нічога не разумеюць.


— Зь якім настроем вы сустракаеце новы, 2012 год?


— Гэта ўжо чацьверты год, мне не прывыкаць. Настрой адзін. Калі нельга нічога дабіцца законамі, які можа быць настрой? Настрой адзін — мяне яны ўжо ня зломяць.



Другі спосаб прымусіць уладу размаўляць паводле закону — вывучыць тыя законы самому. Як гэта зрабіў 50-гадовы Аляксандар. Яму за добры мураваны дом зьбіраліся даць добрую кампэнсацыю, але пасьля леташняга абвалу браць яе сэнсу ўжо не было.


— Што мы высьветлілі ў працэсе, у гэтым годзе. За 2007 год ёсьць пастанова ўраду. Пры зносе ўчастка, калі мы, зьвяртаю ўвагу, адмовіліся ад кватэр і хочам браць кампэнсацыю, то інвэстар, той, хто зносіць нас, павінен быў адкрыць на імя гаспадара рахунак, пакласьці энную суму адразу. Права карыстаньня наступала з таго моманту, як аформленыя дакумэнты. Амаль два гады назад інвэстар павінен быў пакласьці грошы. І гэта было б 222 тысячы даляраў. Яны дзевяць месяцаў чакалі. Каб зрабіць пераацэнку. Яны ж думаюць, як скрасьці.


— І ўсе гэтыя юрыдычныя тонкасьці павінны ведаць самі…


— Зараз, дзякуй Богу, інтэрнэт ёсьць, дык лягчэй стала. Таму што пракансультавацца нармальна юрыстаў няма. А калі ёсьць, то да яго не даступісься, дорага каштуе. А ніводзін юрыст, які сядзіць у райвыканкаме, нам не падказаў. Яны заўжды трымаюцца боку ўлады. Не закону. Гэта натуральна. Закону ў нашай краіне няма.


Аляксандар, бацька двух сыноў, пасьля таго як радавое гняздо разбу́раць, хоча, каб дзеці пакінулі Беларусь.

Я проста мару, каб маё дзіця зваліла.

— Калі я старэйшага запусьціў, замежную мову, то малодшага я зараз шпыняю. Ён ангельскай тры гады займаецца. Я хачу, каб пасьля школы ён зьехаў з краіны. Не хачу, каб ён тут жыў.


— Вы ня бачыце для яго пэрспэктывы тут?


— Ніякай. Любіць свае азёры можна. Але, паверце мне, у Польшчы азёры нічуць ня горшыя. Яны такія самыя. Ці ў Канадзе дзе-небудзь. Я проста мару, каб маё дзіця зваліла. І яно не перастане быць па мэнталітэце беларусам.


Трэці спосаб прымусіць улады дзейнічаць паводле закону — гэта бясконцае хаджэньне па інстанцыях. З магчымасьцю цудам апынуцца ў патрэбны час у патрэбным месцы. Старажылка сталіцы, карэнная мянчанка ў чацьвёртым пакаленьні Алена Шаблоўская цудоўным чынам апынулася ў прыёмнай кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнкі. І ўчастак, які яна сабе ўпадабала пад Менскам і які не хацела афармляць мясцовая ўлада, цудоўным чынам быў выдзелены.



— Участка я ведаеце калі дабілася? 16-га сьнежня я пайшла ў грамадзкую прыёмную Лукашэнкі як кандыдата ў прэзыдэнты. Такая злая была.


— Ад гэтага візыту быў хоць які толк?


— Ад гэтага візыту быў такі толк. 16-га я там пабыла, а 21-га мне пазванілі зь сельсавету і сказалі. А да гэтага я была на прыёме і ў Саўміне, і ў Дзяржкаммаёмасьці, хадзіла ў Камітэт дзяржкантролю, у Міністэрства юстыцыі. Але ў аблвыканкаме плявалі і ўчастка не давалі. А калі я туды схадзіла, то мне адразу зь сельсавету пазванілі, каб я прыяжджала выбіраць участак.


— Каб дабіцца хоць нейкай справядлівасьці, трэба хадзіць, хадзіць, хадзіць.


— Цэлы год. Я састарылася за гэты год на дзесяць гадоў. Вы б бачылі мяне, як я выглядала. Я за год паклала сваё здароўе. Але я ад участка зараз адмаўляюся.

Я састарылася за гэты год на дзесяць гадоў.

— Што будзе зараз з гэтым домам?


— Мне павінны даць 224 мэтры плошчы.


— Новы год, 2012-ты, вы сустракаеце…


— Тут сустракаем.


— Зь якім настроем?


— Чамаданным. Вы ж бачыце. Чамаданны настрой.


Пані Алена — дачка рэпрэсаванага. Але нават на адрас таварыша Сталіна ў яе больш цёплых слоў, чым для сёньняшніх правадыроў.


— У тыя гады, пры Сталіну, такога безабразія, якое зараз у нашых уладароў, не было.


— Вы пра што?


— Пра хабарніцтва, пра «беспредел». Тое, што зараз адбываецца, не было пры Сталіну.


— Сёньняшнюю сытуацыю вы не ўспрымаеце як дэпартацыю?


— Радавое гняздо раскідваюць. Раскідаюць гняздо. Мае дзеці нарадзіліся тут. Я іх не адправіла ні ў якую кватэру.


— Хай бы вам тут і далі.


— А я не зьбіраюся нікуды ісьці. Я так свайму інвэстару і напісала. Мала адных плякатаў, іншыя павесім.


— Вы будзеце змагацца.


— Буду. Мне пачалі казаць, што будзе горад-спадарожнік. Дык я ім пісьмова ў заяве напісала: «Я не індзеец. Ня трэба мяне ў рэзэрвацыю высяляць. Я ўраджэнка гораду Менску. І мае дзеці і ўнукі нарадзіліся тут.


Яе вуліца выходзіць проста да турэмнай брамы. Але, па словах старой, ня кожны ў раёне ведае, што за ўстанова месьціцца за высокім плотам.


— Яшчэ ня кожны ведае, што там гэта ёсьць.


— Людзі ж ходзяць зь перадачамі.


— Пытаюцца, дык некаторыя жыхары ня могуць адказаць, дзе гэта. У нас людзі вельмі абыякавыя, памяркоўныя. Вельмі памяркоўныя. Гэта кепска, але гэта пераадолець немагчыма.


Гэты раён будаваўся напрыканцы 50-х гадоў. І дамы гараджан, як правіла камяніцы, адрозьніваюцца ад драўляных дамоў былых вяскоўцаў. Зрэшты, і мовай яны таксама адрозьніваюцца. Вось стары дзядок за два крокі ад турмы рамантуе стары «жыгуль».



— Усё зносіць будуць. Бо мэтро, дамы будаваць будуць. А што гэтыя кудзеркі стаяць?


— Кудзеркі?


— Так. Малыя дамы.


— А ці даўно пабудавалі гэтую турму?


— Спачатку быў сутачнік. А пасьля перавялі з Валадарскага.


— А вам як такое суседзтва?


— Нічога. Людзі стайкамі ходзяць туды, і ўсё.


— І многа ж ходзяць.


— Многа ходзяць.


— А калі палітычных садзяць, вы бачылі каго зь вядомых людзей?


— Сюды вёў, каб вызваліць сутачнікаў, былы рэктар унівэрсытэту Казулін. Не атрымалася. Недзе застраў ён. Яго пасадзілі пасьля. Ня ведаю, выйшаў ці ня выйшаў.


Я паведаміў старому радасную навіну. Што Казулін ужо не сядзіць. Пра новых палітычных вязьняў стары, вядома, ня чуў…

Яшчэ на гэтую тэму

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG