Лукашэнка, Мілінкевіч, Някляеў: хто куды?

Дракахруст: Выбарчая кампанія пачалася. З чым кандыдаты ідуць на выбары і хто на іх уласна ідзе?
У чацьвер Аляксандар Лукашэнка выступіў на зьезьдзе Фэдэрацыі прафсаюзаў. Ён афіцыйна не заяўляў пра тое, што будзе ўдзельнічаць у выбарах, хаця казаў пра пляны, якія прасьціраюцца на гады і нават пяцігодкі наперад. У прамове перад афіцыйнымі прафсаюзамі прагучала некалькі вострых заяваў, адно вызначэньне: апазыцыя – ворагі народа, чаго вартае, але ці намаляваўся з гэтых заяваў хаця б нейкі эскіз выбарчага пасланьня дзейнага кіраўніка дзяржавы?

Чалы: Усе зачапіліся за гэтую фразу – ворагі народу, хаця сэнс трэба глядзець ня ў словах, а зьмесьце. Бо там было сказана пра тое, што калі ў нас зьяўляецца нейкі зьнешні вораг, то апазыцыя шукае там крыніцы для таго, каб можна было зьмяніць сытуацыю ўнутры. Гэта тое, што Ленін у свой час называў ператварэньнем імпэрыялістычнай вайны ў вайну грамадзянскую. Абсалютна відавочна, што з траўня мінулага году Расея вядзе эканамічную, а зараз ужо і інфармацыйную вайну з Беларусьсю. І зусім не з Лукашэнкам, бо асабістыя адносіны – гэта пытаньне апошніх некалькіх месяцаў, а ўсё пачалося значна раней. Цяпер разглядаецца такі варыянт пазыцыянаваньня, калі дзейны прэзыдэнт выступае як абаронца эканомікі і сувэрэнітэту супраць зьнешняй агрэсіі, і адпаведна апазыцыя – гэта тыя, што спрабуе скарыстацца зьнешняй пагрозай, каб зьмяніць сытуацыю ўнутры.

Дракахруст: Аляксей, а вы з гэтага выступу зразумелі, якое бачаньне будучай Беларусі будзе прапаноўваць Лукашэнка падчас выбарчай кампаніі?

Янукевіч: Я думаю, што як і падчас кампаніі 2006 году, ён ня будзе прапаноўваць нейкае пазытыўнае бачаньне, якая Беларусь будзе пры ім, а будзе маляваць нэгатыўную карціну той будучыні, якая чакае Беларусь, калі ён ня будзе пераабраны. Будзе гаварыцца, што ад дабра дабра не шукаюць, што можа гэты прэзыдэнт і ня самы дасканалы і можна яму шмат што закідаць, але калі яго ўлада не ўтрымаецца, то будзе хаос, вайна, разруха, кроў. Я перакананы, што менавіта на гэта будзе рабіцца акцэнт, не на пазытыўную кампанію, а на нэгатыўную.

Дракахруст: Аляксандар, Сяргей Чалы пэўны час таму пісаў, што як раз з бачаньнем будучыні Беларусі ў Лукашэнкі ў гэтай кампаніі будуць праблемы. Дык Лукашэнка прыдумаў нешта – як вы ацэньваеце?

Фядута: Я згодны з калегамі і паспрабаваў бы сынтэзаваць іх пункты гледжаньня. Сапраўды, Лукашэнка зараз будзе палохаць тым, што ідзе эканамічная і інфармацыйная вайна з Расеяй і калі будзе кепска, то кепска будзе таму, што ён сыдзе, бо ён адзіны гарант таго, што мы будзем мець хаця б тое, што маем. Апанэнты будуць казаць, што сапраўды ідзе вайна, але Лукашэнка зьяўляецца адным са стваральнікаў сытуацыі, якую мы маем, што ўвесь час свайго кіраваньня ён увесь час замест таго, каб дывэрсыфікаваць каналы, па якіх ішлі нафта і газ, ён нічога не рабіў, а толькі будаваў лядовыя палацы і г.д. Насамрэч гэта і будзе галоўным напрамкам спрэчкі паміж уладай і апазыцыяй. Што тычыцца, да ўплыву і ролі зьнешніх фактараў, то прасьцей за ўсё сваё стаўленьне сфармуляваў БНФ – чума на абодва вашы дамы, калі мы спачатку змагаемся з расейскім фактарам, а пасьля ідзем на плошчу.

Дракахруст: Паколькі па гэтым пытаньні паміж вамі суцэльная гармонія, то мы пяройдзем да пытаньняў пра апазыцыю, па якіх яна, я спадзяюся, разбурыцца.
Сэнсацыяй гэтай кампаніі (хаця і цалкам чаканай) стала заява Аляксандра Мілінкевіча пра тое, што ён ня будзе балятавацца ў прэзыдэнты ў гэтай кампаніі. Выглядае, што ён далучыцца да выбарчай кампаніі кандыдата ад партыі БНФ Рыгора Кастусёва. Здаецца, ўпершыню з 1994 году БНФ ідзе на выбары са сваім ўласным кандыдатам, і ня партыя саступае, а ёй саступаюць.
Мілінкевіч тлумачыў сваё рашэньне ўмовамі правядзеньня выбараў, але яны, здаецца, ня надта зьмяніліся з 2006 году, калі ён быў адзіным кандыдатам ад апазыцыі. Дык чаму ён сышоў з дыстанцыі, на ваш погляд?

Фядута: Пра гэта лепш спытацца ў самога Аляксандра Ўладзіміравіча альбо ў прадстаўнікоў ягонага штабу. Я лічу, што мы павінны сыходзіць з вэрсіі, якую агучыў сам спадар Мілінкевіч.

Дракахруст: Калі мы павінны зь яе сыходзіць, то давайце пагаворым на такую тэму – ўмацуе ці аслабіць нацыянальна-дэмакратычную плынь апазыцыі гэты крок спадара Мілінкевіча?

Фядута: Умацуе па-першае. На мой погляд. Па-другое – гэта ратуе лёс самога спадара Мілінкевча, таму што ён пасьля гэтых выбараў ацалее ў якасьці палітыка.

Дракахруст: Спадар Янукевіч, а які ваш адказ на пытаньне: рашэньне Мілінкевіча – умацуе ці аслабіць яно нацыянальна-дэмакратычны флянг беларускай апазыцыі? Усё ж вядомасьць і папулярнасьць спадароў Кастусёва, Міхалевіча, Глушакова несувымерныя з вядомасьцю і папулярнасьцю спадара Мілінкевіча. А кампанія ўсяго 3 месяцы. З нядаўняй сумеснай заявы спадара Кастусёва і ўдзельніка нашай перадачы, старшыні БНФ спадара Янукевіча можна зрабіць выснову, што партыя пойдзе на выбары са сваім выразным, на чыйсьці погляд радыкальным, партыйным крэда. Дык на што спадзеў?

Янукевіч: З аднаго боку, Аляксандар Мілінкевіч зьяўляецца на сёньняшні дзень найбольш яскравай і вядомай фігурай у нацыянальна-дэмакратычным коле і ягоны няўдзел робіць кампанію больш складанай для нацыянальна-дэмакратычных сілаў. Але зь іншага боку, некалькі апошніх месяцаў і нават раней гучала недобрасумленная крытыка ў бок Аляксандра Мілінкевіча менавіта як лідэра нацыянальна-дэмакратычных сілаў. Гэтыя закіды сыпаліся з усіх бакоў, яны наносілі моцную шкоды нацыянальна-дэмакратычным сілам. І тым, што ён сыходзіць з кампаніі, ён адводзіць ад сябе ўсе гэтыя абвінавачваньні, бо няма ніякага сэнсу на яго нападаць, калі ён не кандыдат, і ў пэўным сэнсе выводзіць дэмакратычныя сілы з-пад гэтага вагню.
Калі ж казаць, на што спадзеў, а дакладней разьлік партыі БНФ, то ён грунтуецца на досьведзе папярэдніх палітычных падзеяў і кампаніяў. Тут разьлік на дзьве ясныя рэчы. Першае гэта тое, што асноўную сілу супраціву рэжыму складаюць людзі, матываваныя нацыянальнымі каштоўнасьцямі. І мабілізацыя грамадзтва, якая патрэбная дзеля таго, каб памяць уладу, мабілізацыя нацыі, магчымая толькі на грунце нацыянальнай ідэі. Нішто іншае нацыю змабілізаваць ня можа. І мы разьлічваем на мабілізацыю нацыі на грунце нацыянальнай ідэі.
Другое – тыя, каго прынята назваць звычайнымі беларусамі, альбо нявызначанымі выбаршчыкамі, за чыю прыхільнасьць нам давядзецца змагацца, стаміліся ад максымальна неканкрэтных лёзунгаў, як будзе дэмакратыя, будзе добра і г.д., яны хочуць ясных, канкрэтных, рэльефных прапановаў. І менавіта такія прапановы партыя БНФ людзям дае падчас гэтых прэзыдэнцкіх выбараў, іх дае наш кандыдат, і гэта дазваляе нам сьцьвярджаць, што кандыдат ад партыі БНФ будзе асноўным цэнтрам прыцягненьня сілаў, цэнтрам прыцягненьня прыхільнасьцяў на гэтых прэзыдэнцкіх выбарах.

Дракахруст: Аляксей, а калі ў выніку ваш кандыдат атрымае на выбарах, скажам, 1%. Якая будзе з гэтага выснова – што рэжым усё спляжыў і сфальсыфікаваў ці тое, што магчыма ваш канцэпт утрымлівае ў сабе некаторыя хібы?

Янукевіч: Усе, ў тым ліку і тыя, хто пралічвае ў Крамлі пэўныя сцэнары, разумеюць, што дамагчыся нечага іншага, апроч абвяшчэньня Лукашэнкі пераможцам на гэтых выбарах, ня варта. Сыстэма фальсыфікацыі адпрацавана настолькі дасканала, што Ярмошына абвесьціць столькі, колькі ёй давядуць. Захочуць 93% - яна агучыць 93%, захочуць 57%, каб выглядала, як у Эўропе – яна агучыць 57%. На гэтыя лічбы ніхто не зьбіраецца зважаць, і мы гэта зараз заяўляем. Мы робім стаўку на падвышэньне свайго ўплыву ў грамадзтве, і гэта можна будзе вымераць і сацыялягічнымі дасьледаваньнямі, і настроям у грамадзтве, які будзе бачны і адчувальны. І другое – гэта мабілізацыя грамадзтва на актыўны супраціў. І гэта таксама можна будзе пабачыць абсалютна яўна.

Дракахруст: Сяргей, а як вы ацэньваеце шанцы нацыянальна-дэмакратычнага крыла беларускай апазыцыі пасьля сыходу з кампаніі Мілінкевіча?

Чалы: Гэтыя выбары большасьцю гульцоў успрымаюцца як выбары прамежкавыя. Мала хто разьлічвае на перамогу, і хутчэй за ўсё проста закладае фундамэнт для наступных выбараў – магчыма парлямэнцкіх, магчыма прэзыдэнцкіх. Зьмест гэтага электаральнага цыклю – гэта зьмена эпох, зьмена пакаленьняў, сыходзяць «зубры», якіх увасабляе ў тым ліку і Мілінкевіч. І сваім выбарам ён як бы бласлаўляе маладое пакаленьне.
Зразумела, што па лёгіцы кандыдатам ад БНФ павінен быў быць сам Аляксей Янукевіч. Проста па ўзросту ён пакуль ня можа балятавацца. Наколькі я разумею, яны хочуць ператварыць партыю БНФ са сьцягу нацыяналізму крыві і мовы ў клясычную права-кансэрватыўную партыю.
І з гэтага пункту гледжаньня маніфэст Кастусёва-Янукевіча – першая спроба падчас гэтай выбарчай кампаніі сказаць нешта зьмястоўнае. Яны сказалі, пра што яны наагул. На жаль у нас зараз усе кандыдаты ні аб чым. Хто такі Някляеў, акрамя таго, што ён паэт?
Гэты маніфэст пры ўсіх яго недахопах – вельмі правільнае пазыцыянаваньне, хлопцы паказалі, хто яны такія.
Партыя БНФ вяла працяглую барацьбу за чысьціню шэрагаў, некага выключалі з партыі. Зразумела, што гэтая кампанія для іх – make or break, калі зараз высьветліцца, што вынікам будзе пшык, то стане зразумелым, што ўся гэтая падрыхтоўчая палітыка была правальнай. Я думаю, што далучэньне Мілінкевіча дазволіць ім дасягнуць сваіх мэтаў.
Яшчэ раз падкрэсьлю – выбары заўсёды выйграюцца на пазыцыянаваньні кандыдата, а не на раздачы балёнікаў, здачы крыві, раздачы газэт і ўсяго астатняга. Людзі павінны разумець, што кандыдат сабой увасабляе, дзеля чаго ён ідзе на выбары.
І варта паўтарыць пытаньне – на чые грошы і якія мэты вы зьбіраецеся адстойваць? Лёзунг пераменаў мы чуем 16 гадоў і па шчырасьці ўжо надакучыла. Першую спробу сказаць нешта зьмястоўнае зрабіла партыя БНФ. І тое, як іншыя кандыдаты яе праігнаравалі, кажа пра тое, што яны пакуль ня маюць што зьмястоўна адказаць. Прычапіліся да дэталяў, я ў прыватнасьці маю на ўвазе адказ Раманчука.
На мой погляд правал працэдуры выбара адзінага кандыдата – гэта добра. Бо нарэшце ад сытуацыйных кааліцый – няважна за што, абы супраць Лукашэнкі – зьяўляюцца нейкія палітычныя пазыцыі, людзі займаюць неабходныя месцы ў палітычным спэктры. Так і павінна быць, гэта пераход да нармальнай палітыкі.
Аляксей мае рацыю, гэтая своеасаблівая перадача паўнамоцтваў ад Мілінкевіча важная яшчэ і таму, што шмат было чорнага піяру, прычым на жаль ён у асноўным сыходзіў ад людзей, якія на мінулых выбарах былі паплечнікамі Мілінкевіча.

Дракахруст: А зараз – пра пазыцыянаваньне яшчэ аднаго кандыдата – Ўладзімера Някляева. За некалькі месяцаў чалавек, які наагул не разглядаўся як чалец палітычнай эліты, стаў адным з самых уплывовых сябраў гэтага “клюбу”. Гледзячы па ўсім, недахопу ў рэсурсах, у тым ліку і людзкіх, і арганізацыйных, ён не адчувае. Але на што, на каго ён можа разьлічваць? “Я прыйшоў, каб вы перамаглі” – слоган кампаніі, агучаны Ўладзімерам Някляевым. А вось гэтае "вы" – гэта хто? Аляксандар, патлумачце.

Фядута: "Вы" ў лёзунгу Някляева – гэта тыя, каго спадар Чалы зараз так крытычна ацаніў, гэта тыя, хто хоча пераменаў. Гэта ня тыя, хто супраць Лукашэнкі, а тыя, хто хоча пераменаў у дзяржаве і ў грамадзтве, ў тым ліку і ў эканоміцы, любай сэрцу спадара Чалага. На мой погляд, гэта слушнае пазыцыянаваньне, бо дагэтуль усе кандыдаты, якія ішлі на прэзыдэнцкія выбары, ўспрымалі сябе як мэсіі, якія пакліканыя выратаваць дзяржаву. У нашым выпадку кандыдат – гэта тэхнічная фігура, якая мусіць кансалідаваць пэўную частку грамадзтва і дамагчыся яе перамогі. Спадар Някляеў верыць, што можна перамагчы на гэтых выбарах, і я веру, што можна перамагчы менавіта на гэтых выбарах. У гэтым адрозьненьне ад 2001 і ад 2006 году, калі насамрэч ніхто ня верыў, што Лукашэнку можна перамагчы.
Я лічу, што кансалідацыя грамадзтва ўсё роўна адбудзецца і магчыма на этапе збору подпісаў. Я думаю, што мы, я маю на ўвазе апазыцыйны электарат, здолеем дамовіцца праз нашых кандыдатаў, каб гэтым разам перамога сапраўды была.

Дракахруст: Аляксей, да вас простае пытаньне: Ўладзімер Някляеў – ваш вораг у гэтай кампаніі?

Янукевіч: Мы не разглядаем нікога з тых, хто змагаецца з Лукашэнкам, у якасьці ворага. Але мы кажам, што на сёньняшні момант у спадара Някляева і ў партыі БНФ розныя стратэгіі і мы ў пэўнай ступені зьяўляемся канкурэнтамі.

Дракахруст: А вось наконт прарасейскага кандыдата. З аднаго боку ніхто сьвечку не трымаў і ня ведае, пра што Някляеў размаўляў з крамлёўскі людзьмі і ці наагул ці размаўляў ён зь імі. Хаця зь іншага боку можна прыгадаць, што ў 1994 годзе кандыдат, у кампаніі якога плённа працавалі нашы калегі Аляксандар і Сяргей, я маю на ўвазе Лукашэнку, дык вось ён тады таксама ня меў ніякіх дамоўленасьцяў з Крамлём, але відавочна быў прарасейскім кандыдатам. Ці можна сказаць, што Някляеў прарасейскі кандыдат у тым жа сэнсе, ў якім ім у 1994 годзе быў Лукашэнка?

Янукевіч: На сёньняшні момант нельга казаць пра нейкага прарасейскага кандыдата ў тым сэнсе, што Крэмль прыняў рашэньне і хоча, каб гэтая канкрэтная асоба стала прэзыдэнтам Беларусі. На сёньняшні момант мы перад усім кажам пра прарасейскі сцэнар. На нашу думку, тыя, хто пазытыўна ацэньваюць тое, што зараз робіць у дачыненьні да Беларусі, да Лукашэнкі Крэмль і яго інструмэнты, тыя, хто пазытыўна ацэньваюць тую ролю, якую гэта можа адыграць, на нашу думку ўдзельнічаюць сьвядома ці несьвядома ў крамлёўскім сцэнары.

Дракахруст: Сяргей, а як бы вы ацанілі пазыцыянаваньне Ўладзімера Някляева? Як вы ацэньваеце яго шанцы?

Чалы: Я б згадзіўся з тым, што гэтыя выбары – сапраўды шанец электаральнай перамогі ўпершыню за многія гады. Я ў сваіх інтэрвію нават казаў, як гэта можна было б зрабіць. Зь іншага боку, гледзячы на выбарчую кампанію Някляева, я бачу, што яны зрабілі ўсе памылкі, якія толькі можна было зрабіць. Маючы тыя грошы, якія былі ў іх, гледзячы па тым, што яны робяць на рынку апазыцыйных паслугаў, вынік, які атрыманы – гэта проста пшык.
Пытаньне ня ў колькасьці людзей у мэтавай групе, а ў тым, што ў людзей, якія прыходзяць на выбары, ў галаве павінна быць уяўленьне, што сабой увасабляе кандыдат. У Лукашэнкі ў 1994 годзе было моцнае антыкарупцыйнае пасланьне, яно фактычна і выцягнула ўсе выбары.
Нават самы лёзунг – я прыйшоў, каб вы перамаглі, калі трэба тлумачыць, хто такія "вы" – гэта ўжо піяр-правал. Я магу прапанаваць просты мэханізм контарпраграмаваньня: някляеўскі лёзунг "Я прыйшоў, каб вы перамаглі", а побач – маскоўскі тандэм. І будзе відавочна, хто такія "вы".

Дракахруст: І гэта будзе мінус Някляеву ці плюс – такі ваш контрудар?

Чалы: Да нейкага пэрыяду я зь цікавасьцю назіраў за тым, што рабіла яго кампанія. Да таго моманту, пакуль ён не сказаў, што сам ідзе на выбары. Я меркаваў, што гэта хутчэй мабілізацыйная кампанія, кшталту кампаніі «Выбірай» у 2001 годзе: стварыць структуру, а ў апошні момант выцягнуць чорціка з табакеркі.
У мяне ўражаньне, што мэты перамагчы тут проста няма. Дзеяньні кампаніі "Гавары праўду" нагадваюць камэдыю "Горе от ума": сабралася шмат добрых людзей, але вынік – "шумим, братец, шумим".
Я чытаю дакумэнты "Гавары праўду" і не магу зразумець, пра якія перамены ідзе гаворка. Я б сказаў, што насамрэч у іх ёсьць вельмі простая мэтавая група. Нягледзячы на размовы пра перамены, ідэя – як бы зрабіць, каб усё было, як пры Лукашэнку, без Лукашэнкі. Гэта сур'ёзны пасыл дзейнай намэнклятуры.
У мяне няма іншага тлумачэньня, што людзі робяць усё, каб ня выйграць, калі на самой справе перамога магчымая.

Дракахруст: Аляксандар, пасьля такой жорсткай крытыкі я павінен даць вам слова для адказу.

Фядута: Я не пачуў жорсткай крытыкі. Што тычыцца тэзы, што ўсё робіцца дзеля таго, каб Някляеў прайграў, тое самае можа сказаць прыхільнік любога іншага кандыдата пра свайго апанэнта. На наш погляд Мілінкевіч у свой час зрабіў усё тое, што было патрэбна, каб прайграць. Я ня ведаю, як зараз будзе складвацца лёс спадара Кастусёва на выбарах, але і ён можа зрабіць нешта, што перашкодзіць яму перамагчы.

Дракахруст: Аляксандар, Сяргей, як вопытны паліттэхноляг, прапанаваў прыгожы контрудар супраць вашага кандыдата - Пуцін з Мядзьведзевым, а пад імі подпіс "Я прыйшоў, каб вы перамаглі". На ваш погляд, а гэта будзе ў мінус ці ў плюс вашаму кандыдату ў вачах беларусаў?

Фядута: Трэба паглядзець статыстыку, колькі беларусаў езьдзяць зарабляць грошы ў Расею. Калі казаць не асабіста пра Пуціна і Мядзьведзева, а пра Расею наагул, то на гэтым атрымаеш галасоў больш, чым на спробах ізаляваць Беларусь ад Расеі і паставіць мяжу. Як мінімум два нашы рэгіёны – Віцебская і Магілёўская вобласьці, сёньня існуюць у значнай ступені дзякуючы таму, што людзі працуюць у Расеі.

Янукевіч: Я перакананы, што нікому такое пазыцыянаваньне дадаць не магло б. Аляксандар казаў, што шмат беларусаў езьдзяць на заробкі ў Расею і дзякуючы гэтаму фактычна існуюць – гэта праўда. Аднак мой досьвед камунікацыі з тымі людзьмі, якія працавалі ў Расеі і бачылі, як жахліва там усё уладкавана - іх ня трэба агітаваць супраць Пуціна і Мядзьведзева. Якраз тыя, хто працуе ў Расеі, найбольш празаходне настроеныя. Зь іншага боку, можа гэта рабілася і несьвядома, але дзяржаўныя мэдыі працуюць досыць эфэктыўна, ў вялікай ступені дзякуючы свайму манапольнаму стану і вось гэтыя некалькі месяцаў інфармацыйнай вайны таксама дастаткова моцна падкасілі патэнцыйны электарат Пуціна і Мядзьведзева ў Беларусі.
Можа быць, фота нейкага кандыдата разам з Мэркэль, Абамам ці яшчэ кім-небудзь таксама не дадала б яму галасоў, але пазыцыянаваньне сябе ў якасьці малодшага брата ці прыхільніка Пуціна і Мядзьведзева нікому галасоў дадаць ня можа.

Чалы: Спадар Фядута мае сьвежыя дасьледаваньні Андрэя Вардамацкага, ў якіх бачная тэндэнцыя апошніх месяцаў – колькасьць прыхільнікаў збліжэньня з Расеяй робіцца ўсё менш, колькасьць праціўнікаў збліжэньня папаўняецца за кошт катэгорыі нявызначаных. Я мяркую, што гэта вынік гэтых эканамічных войнаў, якія заўсёды пачынала Расея – ніхто мяне ня зможа ўпэўніць у адваротным. І другое – дэманстрацыя звышнеэфэктыўнасьці, непрывабнасьці дзяржаўнага ладу і кіраваньня ў Расеі на прыкладзе "Лад Калін", пажараў, заняткаў Мядзьведзева ёгай, калі ў краіне нацыянальная катастрофа, гістэрычная рэакцыя на збожжа і г.д.

Дракахруст: Сяргей, а якія лічбы, вы не маглі б назваць?

Чалы: Там пакуль яшчэ колькасьць прыхільнікаў збліжэньня з Расеяй крыху больш -- 36% на 33% за Эўразьвяз. Але тэндэнцыя такая, што ідзе рост праціўнікаў збліжэньня з Расеяй за кошт тых, хто ня вызначыўся.
Што тычыцца прарасейскіх кандыдатаў, то я іх тут ня бачу. Няма тут ніякага ўплыву ў Масквы на нашы выбары. І выкарыстаньне гэтых фільмаў, а асабліва пасьля зьяўленьня фільма пра Лужкова, зрабіла відавочным, што такія інструмэнты выкарыстоўваюцца тады, калі нічога зрабіць нельга. Гэта -- ад бясьсільнай злосьці.
І я ня бачу ў Някляеве прарасейскага кандыдата, я бачу ў ім выразьніка інтарэсаў намэнклятуры, якая хоча ўсё тое самае, але без Лукашэнкі.