Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Анкета Свабоды: Надзея Дземідовіч


Надзея Дземідовіч<br />&nbsp;
Надзея Дземідовіч<br />&nbsp;

Адна з найстарэйшых удзельніц беларускага адраджэнскага руху, вязень савецкіх ГУЛАГаў.

Нарадзілася 24 лютага 1927 году на Слонімшчыне. З восенi 1941-га вучылася ў Слонiмскай беларускай гiмназіi, дзе ўступіла ў Саюз Беларускай Моладзі. У сьнежні 1944-га пад час масавых арыштаў сяброў СБМ у Слонiме перайшла на нелегальнае становiшча, потым пераехала да сваякоў у Казахстан, дзе ў 1949-м была арыштаваная. Засуджаная да 25 гадоў папраўча-працоўных лягераў і 5 гадоў пазбаўленьня правоў. Пасьля вызваленьня ў 1956-м вярнулаcя на радзіму, працавала на гаспадарцы ў Слонімскім р-не, потым перабралася ў Менск. З-за свайго лягернага мінулага была абмежаваная ў магчымасьцях выбару месца работы. Аўтарка трох кнігаў вершаў і ўспамінаў. Жыве ў Калодзiшчах пад Менскам.

Што для вас свабода?

У мяне свабоды ніколі не было. Хацелася быць свабоднай для сябе і свайго народу, але я гэтай свабоды не атрымала ад дзяцінства да гэтых гадоў.

Што найбольш абмяжоўвае вашу свабоду?

Абмяжоўвае несправядлівасьць і тое, што людзі падзеленыя на розныя катэгорыі.

Што для вас шчасьце?

Шчасьце, калі ты жывеш на сваёй зямлі. Для мяне найбольшае шчасьце, што я вярнулася дахаты і жыву сярод сваіх людзей гэтакіх думак, як я, і што на сваёй зямлі памру.

Чаго вы найбольш баіцеся?

Я ўжо цяпер нічога не баюся.

Які талент вы хацелі б мець?

У мяне быў талент, але мне яго змарнавала савецкая карная сыстэма.

Кім з сучасьнікаў вы захапляецеся?

Я захапляюся маладафронтаўцамі.

Што вы найбольш любіце рабіць?

Сустракацца са сваімі аднадумцамі.

Калі б можна было пражыць жыцьцё яшчэ раз, што б вы зьмянілі?

Мае думкі і жаданьні, каб мы жылі ў Беларусі так, як жывуць ва ўсіх дэмакратычных краінах, засталіся нязьменнымі ад мададосьці да сёньня. Гэта — пажыцьцёва.

Якую найлепшую параду вы атрымалі?

Некалі, калі я была зусім малой дзяўчынкай і пачынала вершы пісаць, то мне бацькі і паэт Сяргей Новік-Пяюн казалі, каб я не пісала ні пра Гітлера, ні пра Сталіна, а толькі пра сваю школу і свае кветачкі. Але гэтая парада ня выратавала мяне.

Які ваш улюбёны дэвіз?

Некалі дзяўчынкай я склала сама сабе дэвіз: «Жыць на карысьць для народа свайго, калі ён тут будзе гаспадарыць, і штосьці такое зрабіць для яго, каб добрую думку аставіць!»

У якой палітычнай сыстэме вы хацелі б жыць?

Я хацела заўсёды жыць у сваёй роднай незалежнай Беларусі, у якой усім было б даступна да вучобы, і каб усе маглі працаваць і жыць для свайго народа.

У якой краіне вы хацелі б жыць?

У вольнай Беларусі.

У якую эпоху вы хацелі б жыць?

Цяперашнюю, але каб намі кіраваў сапраўдны шчыры беларус.

Калі б вы сталі кіраўніком Беларусі, што б зрабілі найперш?

Дала б маладым магчымасьць вучыцца на сваёй роднай мове, але пры гэтым, каб Яны вывучалі і ведалі шмат моў, стварыла б ім такія ўмовы, каб яны не ўцякалі потым за мяжу, а працавалі на сваёй зямлі.

Якія адносіны Беларусь павінна мець з Эўразьвязам?

Хацелася б, каб была Беларусь роўная з другімі краінамі.

Якія адносіны Беларусь павінна мець з Расеяй?

Хочацца, каб тыя адносіны былі добрыя, але ня дай Бог, каб Беларусь і Расея злучыліся.

Некаторыя думаюць так: «Хай дыктатура, абы свая». А Вы?

Я хачу, каб намі кіравалі свае разумныя людзі, каторыя дастойныя быць кіраўнікамі.

Калі і як у Беларусі зьменіцца ўлада?

Яшчэ доўгі час прабудзе гэтая ўлада. Але можа здарыцца і так, што яна зьменіцца на горшую.

Калі беларусы загавораць па-беларуску?

Ужо крышку пачынаюць загаворваць, але калі б загаварылі вярхі, то нізы за імі хутка загаварылі б.

Што будзе, калі беларусы не загавораць па-беларуску?

Пакуль ёсьць мова, датуль будзе беларуская дзяржава, а як зьнікне мова, то зьнікне і дзяржава.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG