МАГІЛЁЎШЧЫНА
«Сёньня інваліды-вазочнікі таксама мусяць заставацца ў сваіх сьценах. Яны ўжо забылі, як выглядае горад»
На Магілёўшчыне бальшыня інвалідаў-вазочнікаў сёньняшні дзень правядуць дома. Каб выбрацца ў людзі, у іх няма аніякіх магчымасьцяў. Тэму працягвае Андрэй Белагубаў.
У Бабруйску жыве каля шасьцісот інвалідаў-вазочнікаў. Паводле кіраўніка бабруйскай арганізацыі Асацыяцыі інвалідаў-вазочнікаў Сяргея Мацкевіча, толькі дзясятак зь іх могуць рухацца па горадзе.
«Астатнія жывуць у сваіх кватэрах, і жывуць як у турме. Яны толькі зарэгістраваныя ў сацыяльных службах. Зь імі ніякія мерапрыемствы не праводзяцца. Кажуць, што ў нас няма месца, куды безь перашкодаў дабраўся б вазочнік, бо ўсе клясы на другім паверсе».
Вуліцы населеных пунктаў рэгіёну ў бальшыні сваёй не прыстасаваныя для інвалідаў. Пандусы, мэханічныя пад’ёмнікі — атрыбуты цэнтральных вуліц. Іх інваліды наведваюць нячаста.
Іх кола ўзаемінаў — сваякі і дужа блізкія сябры.
У 2010 годзе беларускі пратэзна-артапэдычны цэнтар зьбіраецца пачаць вытворчасьць інвалідных вазкоў з электрычным прывадам. Першыя дзесяць ужо прайшлі выпрабаваньні й нібыта паступілі для разьмеркаваньня ў аблвыканкамы:
У Магілёў яшчэ ня трапілі першыя беларускія вазкі з электрапрыводам
Адным зь першых на такі вазок у Магілёве прэтэндуе Ўладзімер Вусікаў. Год таму, пікетуючы гарвыканкам, ён дамогся пакою ў Магілёўскім доме вэтэранаў. На сацыяльныя службы ён не спадзяецца й заяўляе, што за свае правы трэба змагацца — інвалід ты ці здаровы:
«Уступіў у партыю я. У Беларускую хрысьціянскую дэмакратыю. Там людзі змагаюцца за сваю нацыю. Я не баюся нічога. Ведаю, што яе не зарэгістравалі два разы. Там старшыня добры — Павал Севярынец. Я слухаў пра яго па Радыё Свабода. Я БНФ не падвёў і не падвяду й гэтую партыю».
ВІЦЕБШЧЫНА
Інвалідаў запрасілі ў музэі, дзе няма пандусаў
Наведаньне бальшыні музэяў для інвалідаў-вазочнікаў робіцца, аднак, невырашальнай праблемай: там няма пандусаў, каб заехаць на вазку, а экспазыцыі месьцяцца на другім або трэцім паверсе.
Так, у Віцебску абласны краязнаўчы музэй мае тры паверхі, мастацкі музэй — два. Абодва яны месьцяцца ў будынках, якія зьяўляюцца помнікамі архітэктуры. Пандусамі не абсталяваныя нават ганкі, ня кажучы ўжо пра стромкія лесьвіцы, якія вядуць да экспазыцыйных заляў. Трапіць туды чалавеку з абмежаванымі фізычнымі мажлівасьцямі проста неверагодна.
Між тым у музэях Віцебшчыны сёньня адчыняюцца выставы, спэцыяльна прымеркаваныя да Міжнароднага дня інвалідаў. Так, у віцебскім краязнаўчым музэі адчынілася экспазыцыя мастацкіх прац жанчын-інвалідаў пад назовам «Ад сэрца да сэрца». А ў аршанскім музэі Ўладзіміра Караткевіча, да прыкладу, экспануецца фотавыстава «Край аршанскі, край цудоўны», распавяла дырэктарка музэю Галіна Юркевіч:
Экспазыцыя, прысьвечаная Караткевічу, месьціцца на першым паверсе, а вось фотавыстава, пра якую распавяла спадарыня Юркевіч — ужо на другім, і інвалідам-вазочнікам трапіць туды ня ўдасца.
Сям’я пяцігадовай дзяўчынкі, інваліда зь дзяцінства, заяўляе, што дзяржава абыякава ставіцца да яе праблемаў
Нічым ня лепшая сытуацыя і ў астатніх музэях Воршы, канстатуе спэцыяліст тамтэйшага аддзелу культуры:
«Ну, Музэй гісторыі пандусам абсталяваны. А што яшчэ? Усё! У Музэі Заслонава, дык там усяго адна прыступка, а ў музэі „Млын“ — штукі чатыры. Але там інвалід толькі на першым паверсе нешта паглядзіць, вышэй — лесьвіца стромкая. У музэі Караткевіча — дзьве прыступкі. І таксама толькі па першым паверсе хіба праехаць. А на другі — ніяк, няма там ніякіх варыянтаў, каб узьехаць. Для інвалідаў, пэўна, трэба ліфты будаваць, ліфтавыя шахты прадугледжваць».
Чыноўнік з аддзелу культуры Аршанскага райвыканкаму распавёў, што ў 2007 годзе, калі дзейнічала дзяржаўная праграма па безбар’ерным асяродзьдзі, была пададзена заяўка на тое, каб выдаткаваць грошы для ўсталяваньня пандусаў ва ўсіх музэях. Але грошай так і не далі.
Калі усталяваньне пандусаў — праблема для грамадзкіх месцаў, то пра прыватныя праблемы інвалідаў дзяржава ня дбае ўвогуле, лічыць Аляксандар Кузьняцоў зь Віцебску. Ён бацька пяцігадовай дзяўчынкі, інваліда зь дзяцінства:
«Садзім дзіця ў каляску і да першага паверха едзем у ліфце. Потым усімі сямейнымі сіламі вывозім па лесьвіцы на ганак, ну, і таксама па прыступках зносім у двор. Я зьвяртаўся ў ЖЭУ, мне сказалі, што грошай на пандус пакуль няма. А яшчэ няма прыстасаванага транспарту — калі кудысьці выпраўляцца на грамадзкім транспарце, то гэта ўвогуле нерэальна».
Прапанаваныя бясплатныя экскурсіі па музэях бацька дзіцяці-інваліда лічыць проста зьдзекам.
ГОМЕЛЬШЧЫНА
«Хочацца, каб зьвярталіся да цябе па-чалавечы»
На Гомельшчыне на ўліку ў органах сацыяльнай апекі — амаль 90 тысяч інвалідаў.
Спадарыня Вікторыя можа толькі з дапамогай маці павольна рухацца па вуліцы. Яна кажа:
Мама ў Вікторыі таксама інвалід:
«Трэцяя група па шчытападобнай залозе й сардэчным захворваньні. Але ж зьнялі... Я атрымліваю толькі 250 тысяч працоўнай пэнсіі — у 50 год сышла на пэнсію з-за дачкі».
Інвалід крыўдуе на Аляксандра Лукашэнку
67-гадовы гамяльчук Валер ледзь сунецца з кійком. У свой час ён рабіў газазваршчыкам на заводзе «Цэнтраліт», на будоўлях трубаправодаў:
«У мяне была трэцяя група. На менінгіт хварэў — паралізавала. Інваліднасьць у мяне зьнялі. Лукашэнка сказаў, што трэцюю групу трэба зьняць — грошы на інваліднасьць скончыліся. Цяпер нічога не дапамагаюць».
«Мне даводзіцца выходзіць сюды, каб назьбіраць паесьці. Даводзіцца наймаць людзей, каб сюды прывезьлі. Мне амаль нічога не застаецца на лекі. Мне кожны дзень трэба перабінтоўваць ногі — у мяне косьці тырчаць. Ніхто пра мяне не паклапоціцца. Са шпіталя выкідваюць — не патрэбны. У шпіталі самі лекары заходзяць і кажуць: так, табе прынесьці 20 шпрыцаў, табе — 20 пакетаў бінтоў. Даставай дзе хочаш, іначай будзем перабінтоўваць прасьцінамі».
