Аўстрыйскі інвэстар “кінуў” “Мотавела”

За апошні год на “Мотавела” зьмяніліся блізу дзясятка дырэктараў. Аднак тасаваньне кадраў не дае практычна ніякага плёну. Чарговы кіраўнік Казімір Мароз скардзіцца: прыцягнуты дзяржавай інвэстар — аўстрыйская кампанія “ATEC Holding Gmbh”, якой таксама належаць шклозаводы ў Ялізаве і Лідзе — фактычна кінула калектыў на самавыжываньне:

“Інвэстар грошай увогуле не пералічвае. Былі дамоўленасьці падчас набыцьця прадпрыемства, колькі інвэстар мусіць інвэставаць, колькі аддаць дзяржаве. Але падрабязнасьцяў я ня ведаю, таму што кампанія АТЕС падпісвала дамову зь дзяржавай, з урадам. Якія там абавязкі, які тэрмін пагашэньня — да нас такая інфармацыя не даходзіць”.

Між тым да адміністрацыі заводу спраўна даходзяць рахункі на аплату карыстаньня энэрганосьбітамі. Але калі няма абаротных сродкаў, то і плаціць няма чым. У выніку, як кажа спадар Мароз, энэргетыкі адключылі рубільнік:

“Абмежаваньні электраэнэргіі да ўзроўню так званай аварыйнай броні…”

Карэспандэнт: “То бок нейкімі порцыямі электрычнасьць усё ж падаецца?”

“Ну канечне, усё ж не абясточаць. Але калі ня плацім за энэрганосьбіты, значыць, уводзіцца аварыйная бронь... Абароткі не хапае. Каб крыху абаротных сродкаў, ці каб ён колькі інвэставаў, то было б іначай. Але падчас крызісу яны, відаць, баяцца страціць свае грошы, таму пакуль працэс прыпынены. У выніку праблема з энэргетыкай: ёсьць запазычанасьць, і мы проста ня плацім. Магутнасьці — пар, газ — аплачваем, але за бягучую электрычнасьць, за тое, што спажыта за месяц, у нас папросту няма сродкаў расплаціцца. Таму і абмяжоўваюць да аварыйнай броні”.

Карэспандэнт: “Аддалі б энэргетыкам даўгі роварамі, то бок, па бартэры…”

“Дык ня хочуць яны. Толькі маёмасьцю, зямлёй, будынкамі, збудаваньнямі згодныя. Цэнтар гораду, усіх толькі нерухомасьць цікавіць. А роварамі, кажуць, гандлюйце, хлопцы, самі. Вось такая абстаноўка”.

Ад пачатку году з канвэера “Мотавела” сышло ўсяго паўтысячы матацыклаў. Вэлясыпэдаў вырабляецца больш — блізу 2 тысяч штомесяц. Пры такой міні-загружанасьці трымаць шматтысячны калектыў папросту не выпадае. Як кажа інжынэр-канструктар з 50-гадовым стажам працы Барыс Фердман, лепшыя кадры сыходзяць самі, астатнія задавальняюцца 2/3 заробку:

“Наладчыкі старога абсталяваньня — гэта спэцыялісты найвышэйшага клясу, бо гэтаму нідзе ня вучаць. Ня вучаць у ВНУ, як рабіць матацыклы і ровары. Лічыцца, што гэта настолькі проста, што няма чаму і вучыць. Але расейская абаронная прамысловасьць так і не змагла зрабіць элемэнтарны ровар! Вось і новыя гаспадары сёньня нічога не ўкладаюць. Людзі, якія дагэтуль займаліся шкловытворчасьцю, падумалі, што ўсё могуць. У выніку што маем? З 4500 працоўных засталося на заводзе 1700. Сышлі добрыя спэцыялісты, наладчыкі, начальнікі цэхаў, інжынэры, якія мелі вырашальнае значэньне ў вытворчасьці. Адрадзіць гэтую справу бяз кадраў, думаю, будзе немагчыма”.

Колішні генэральны дырэктар “Мотавела” Канстанцін Устымчук перадусім ставіць пад сумнеў фінансавую здатнасьць інвэстара. Апроч таго, зусім неакрэсьленымі выглядаюць мэты, якія перасьледуюць бізнэсоўцы ў гэтым праекце:

“Ды няма там ніякага інвэстара. Хто такі інвэстар? Гэта перадусім той, хто ўкладае грошы ў пэрспэктыву, атрымліваючы ў будучым добры вынік, добры ці прынамсі нармальны завод. Вось гэта інвэстар. А тыя, хто зараз заводам займаюцца, дык ня ведаю, хто яны. Па-мойму, на заводзе ўжо не засталося ніводнага спэцыяліста, у прыватнасьці тэхнароў — дык дакладна”.

Спадар Устымчук згадвае, што яшчэ ў 1990-х “Мотавела” лічылася адным з самых пэрспэктыўных прадпрыемстваў Беларусі — увесь сьвет паступова перасядаў на ровары, і рынак патэнцыйнай прысутнасьці падаваўся бязьмежным. Але скарыстаць момант ніхто так і ня здолеў:

“Пры тым стаўленьні, якое было да мяне пасьля сыходу, я перастаў асабліва сачыць, бо ведаў, што завод разваліцца канчаткова. Цікаўлюся, але ў дзейнасьць ня ўмешваюся... Пры мне было 7 тысяч працоўных. Ня буду гадаць, колькі цяпер засталося і хто працуе, але я бачыў прадукцыю: яна нічым не адрозьніваецца ад той, што была 10—12 гадоў таму, калі я працаваў. Ніякага прагрэсу! Таму ўсе заявы наконт абнаўленьня проста несур’ёзныя”.

На думку некаторых экспэртаў, “Мотавела” могуць штучна падводзіць да банкруцтва з далейшай ліквідацыяй прадпрыемства. Вольныя 27 гектараў зямлі ў цэнтры гораду больш прывабныя для інвэстараў, чым пэрспэктыва аднаўленьня стратнай вытворчасьці.