Сёньня ў Анкары пяць транзытных краінаў падпісалі дамову аб пабудове газаправоду "Набука", які зможа пастаўляць газ з касьпійскага рэгіёну ў Эўропу ў абыход Расеі.
Дамову аб пабудове газаправоду даўжынёю 3300 кілямэтраў, які пачнецца ва ўсходняй Турцыі і пойдзе праз Баўгарыю, Румынію і Вугоршчыну ў Аўстрыю, падпісалі якраз гэтыя пяць зацікаўленых краінаў. У цырымоніі падпісаньня ўзялі ўдзел прадстаўнікі каля 20 краінаў ды старшыня Эўракамісіі Жазэ Мануэль Барозу.
Мяркуецца, што пабудова газаправоду "Набука" пачнецца ў наступным годзе і закончыцца ў 2014. "Набука" падключыцца да ўжо гатовага газаправоду, які злучае Турцыю з Азэрбайджанам цераз Грузію.
Кошт "Набука" ацэнены ў 11 мільярдаў даляраў. Газаправод разьлічаны на перапампоўваньне 31 мільярда кубамэтраў газу ў год, што складзе ад 5 да 10 адсоткаў аб’ёму газу, які Эўропа мяркуе спажываць каля 2020 году. Інакш кажучы, газаправод "Набука", калі пачне працаваць, дасьць Эўропе дадатковыя гарантыі энэргетычнай бясьпекі, вера ў якую была моцна падарваная газавым канфліктам паміж Расеяй і Ўкраінай у студзені.
"Газаправод "Набука" мае вырашальнае значэньне для энэргетычнай бясьпекі Эўропы і Турцыі. Ён забясьпечвае дывэрсыфікацыю крыніцаў і шляхоў паставак газу ды спалучае надзейны рынак спажыўцоў з надзейнымі пастаўнікамі надзейным транзытным шляхам," — сказаў Барозу падчас цырымоніі падпісаньня.
Ня ўсё, аднак, выглядае так аптымістычна.
Па-першае, непрыхільна да праекту "Набука" ставіцца Расея, прапануючы Турцыі ўдзел у пабудове плянаванага газаправоду "Паўднёвы паток", які пойдзе па дне Чорнага мора з Расеі ў Баўгарыю, а потым разгалінуецца на Грэцыю і Італію на поўдні ды на Сэрбію, Вугоршчыну і Аўстрыю на поўначы. Да гэтага праекту Расея ўжо здолела схіліць некалькі краінаў з паўднёвай і сярэдняй Эўропы.
Па-другое, існуюць два эўрапейскія праекты газаправодаў з Грэцыі ў Італію — гэтак званы Злучальнік Грэцыя-Італія (ITGI) і Трансадрыятычны газаправод (TAP) — для якіх "Набука" зьяўляецца ня надта пажаданым праектам.
Па-трэцяе, Украіна ўпарта прабівае ў Брусэлі праект газаправоду "Белы паток", як злучыў бы касьпійскі рэгіён па дне Чорнага мора з Украінай ды мог быць працягнуты ў Румынію і далей у Эўропу.
Па-чацьвертае і, мабыць, найважнешае — пакуль што невядома, якія краіны будуць пастаўляць газ у "Набука". Мяркуецца, што на пачатковым этапе для запуску газаправоду з прапускной здольнасьцю 8 мільярдаў кубамэтраў у год, хопіць паставак газу з Азэрбайджану. У верасьні сёлета Азэрбайджан уводзіць у эксплюатацыю новае газавае радовішча — "Шах Дэніз ІІ". Брусэль, магчыма, спадзяецца, што гэтае радовішча ў 2014 годзе дасьць значна большы аб’ём паставак, чым толькі 8 мільярдаў кубамэтраў, патрэбных для запуску "Набука".
Іншыя патэнцыйныя пастаўшчыкі газу ў "Набука" ўключаюць Ірак, Іран і Туркмэністан, магчыма, што яшчэ Ўзбэкістан і Казахстан. Аднак Ірак ахоплены палітычнай нестабільнасьцю, а ў Ірана вельмі дрэнныя адносіны з Захадам, так што спадзяваньні на пастаўкі газу з гэтых дзьвюх краінаў — мала апраўданыя. Што тычыцца краінаў Сярэдняй Азіі, дык зь імі вельмі актыўна працуе Газпром, стараючыся ўзяць пад кантроль увесь іхні газавы экспарт.
Урэшце, газаправод, які ідзе з Азэрбайджану ў Турцыю цераз Грузію, мае гадавую прапускную здольнасьць 10 мільярдаў кубамэтраў. Калі думаць пра выкарыстаньне "Набука" на поўную магутнасьць, дык трэба мадэрнізаваць гэты пабудаваны газаправод (або пракладваць новую нітку з каспійскага рэгіёну ў Турцыю).
Карацей, падпісанае сёньня пагадненьне ў Анкары аб пабудове "Набука" зьяўляецца ўсяго адным крокам наперад у зьдзяйсьненьні доўгачаканага праекту. Наступныя крокі павінны зрабіць інвэстары, дэкляруючы фінансавую падтрымку. Пакуль што толькі Эўразьвяз запрапанаваў 350 мільёнаў даляраў.
Дамову аб пабудове газаправоду даўжынёю 3300 кілямэтраў, які пачнецца ва ўсходняй Турцыі і пойдзе праз Баўгарыю, Румынію і Вугоршчыну ў Аўстрыю, падпісалі якраз гэтыя пяць зацікаўленых краінаў. У цырымоніі падпісаньня ўзялі ўдзел прадстаўнікі каля 20 краінаў ды старшыня Эўракамісіі Жазэ Мануэль Барозу.
Мяркуецца, што пабудова газаправоду "Набука" пачнецца ў наступным годзе і закончыцца ў 2014. "Набука" падключыцца да ўжо гатовага газаправоду, які злучае Турцыю з Азэрбайджанам цераз Грузію.
Кошт "Набука" ацэнены ў 11 мільярдаў даляраў. Газаправод разьлічаны на перапампоўваньне 31 мільярда кубамэтраў газу ў год, што складзе ад 5 да 10 адсоткаў аб’ёму газу, які Эўропа мяркуе спажываць каля 2020 году. Інакш кажучы, газаправод "Набука", калі пачне працаваць, дасьць Эўропе дадатковыя гарантыі энэргетычнай бясьпекі, вера ў якую была моцна падарваная газавым канфліктам паміж Расеяй і Ўкраінай у студзені.
"Газаправод "Набука" мае вырашальнае значэньне для энэргетычнай бясьпекі Эўропы і Турцыі. Ён забясьпечвае дывэрсыфікацыю крыніцаў і шляхоў паставак газу ды спалучае надзейны рынак спажыўцоў з надзейнымі пастаўнікамі надзейным транзытным шляхам," — сказаў Барозу падчас цырымоніі падпісаньня.
Ня ўсё, аднак, выглядае так аптымістычна.
Па-першае, непрыхільна да праекту "Набука" ставіцца Расея, прапануючы Турцыі ўдзел у пабудове плянаванага газаправоду "Паўднёвы паток", які пойдзе па дне Чорнага мора з Расеі ў Баўгарыю, а потым разгалінуецца на Грэцыю і Італію на поўдні ды на Сэрбію, Вугоршчыну і Аўстрыю на поўначы. Да гэтага праекту Расея ўжо здолела схіліць некалькі краінаў з паўднёвай і сярэдняй Эўропы.
Па-другое, існуюць два эўрапейскія праекты газаправодаў з Грэцыі ў Італію — гэтак званы Злучальнік Грэцыя-Італія (ITGI) і Трансадрыятычны газаправод (TAP) — для якіх "Набука" зьяўляецца ня надта пажаданым праектам.
Па-трэцяе, Украіна ўпарта прабівае ў Брусэлі праект газаправоду "Белы паток", як злучыў бы касьпійскі рэгіён па дне Чорнага мора з Украінай ды мог быць працягнуты ў Румынію і далей у Эўропу.
Па-чацьвертае і, мабыць, найважнешае — пакуль што невядома, якія краіны будуць пастаўляць газ у "Набука". Мяркуецца, што на пачатковым этапе для запуску газаправоду з прапускной здольнасьцю 8 мільярдаў кубамэтраў у год, хопіць паставак газу з Азэрбайджану. У верасьні сёлета Азэрбайджан уводзіць у эксплюатацыю новае газавае радовішча — "Шах Дэніз ІІ". Брусэль, магчыма, спадзяецца, што гэтае радовішча ў 2014 годзе дасьць значна большы аб’ём паставак, чым толькі 8 мільярдаў кубамэтраў, патрэбных для запуску "Набука".
Іншыя патэнцыйныя пастаўшчыкі газу ў "Набука" ўключаюць Ірак, Іран і Туркмэністан, магчыма, што яшчэ Ўзбэкістан і Казахстан. Аднак Ірак ахоплены палітычнай нестабільнасьцю, а ў Ірана вельмі дрэнныя адносіны з Захадам, так што спадзяваньні на пастаўкі газу з гэтых дзьвюх краінаў — мала апраўданыя. Што тычыцца краінаў Сярэдняй Азіі, дык зь імі вельмі актыўна працуе Газпром, стараючыся ўзяць пад кантроль увесь іхні газавы экспарт.
Урэшце, газаправод, які ідзе з Азэрбайджану ў Турцыю цераз Грузію, мае гадавую прапускную здольнасьць 10 мільярдаў кубамэтраў. Калі думаць пра выкарыстаньне "Набука" на поўную магутнасьць, дык трэба мадэрнізаваць гэты пабудаваны газаправод (або пракладваць новую нітку з каспійскага рэгіёну ў Турцыю).
Карацей, падпісанае сёньня пагадненьне ў Анкары аб пабудове "Набука" зьяўляецца ўсяго адным крокам наперад у зьдзяйсьненьні доўгачаканага праекту. Наступныя крокі павінны зрабіць інвэстары, дэкляруючы фінансавую падтрымку. Пакуль што толькі Эўразьвяз запрапанаваў 350 мільёнаў даляраў.
