«Перавяла 120 рублёў на зьнічы і кветкі». Беларускія палітуцекачы расказваюць, як сёлета адзначаць Дзяды

Магілы знакамітых землякоў за мяжой

Кацярына (імя зьмененае на просьбу суразмоўцы зь меркаваньняў бясьпекі. — РС) трэці год жыве ў польскім Кракаве. За гэты час у Беларусі ў яе памерлі бабуля і дзядзька. Кацярына не змагла паехаць на разьвітаньне зь імі празь небясьпеку перасьледу. Кажа, што ёй гэта баліць.

«Але нічога не паробіш», — зазначае ўцякачка.

1 лістапада ў многіх буйных гарадах Польшчы пройдуць набажэнствы на беларускай мове, у каталіцкай традыцыі гэта дзень Усіх сьвятых. Сьвятары будуць маліцца і за памерлых продкаў.

«Я таксама пайду ў касьцёл на беларускую імшу. 3 лістапада са сьвятаром мы ідзём маліцца на Ракавіцкія могілкі ў Кракаве. Яны знакамітыя тым, што там і выбітныя беларусы пахаваныя. Напрыклад, Алесь Гарун», — кажа Кацярына.

Суразмоўца дадала, што ў Беларусі ў яе засталіся яшчэ не старыя бацькі, таму яны самі будуць прыбіраць могілкі продкаў.

Максім (імя зьмененае на просьбу суразмоўцы зь меркаваньняў бясьпекі. — РС) жыве ў Варшаве. Ён кажа, што ўжо традыцыйна на Дзяды наведае варшаўскія могілкі, дзе пахаваныя славутыя беларусы. Напрыклад, у Варшаве пахаваныя Юры Туронак, Ян Жамойцін, Вінцэсь Каратынскі, Станіслаў Булак-Балаховіч.

У Варшаве 2 лістапада пройдзе беларускі марш «Дзяды». Максім кажа, што абавязкова наведае яго, каб пабачыцца з суайчыньнікамі. Магіламі продкаў на радзіме апякуюцца ягоныя сваякі.

«У каталіцкай традыцыі лічыцца, што ў гэтыя дні трэба наведаць могілкі. Калі мы тут ня маем сваіх магілаў, то можна, я лічу, на любыя могілкі схадзіць. Прыбраць занядбаную магілу ці паставіць зьнічы каму-небудзь», — дадаў Максім.

Праваслаўны сьвятар Георгі Рой напісаў на сваёй старонцы ў Facebook, што 1 лістапада, на Дзяды, у беларускай царкве ў Вільні пройдзе літургія і паніхіда, на якой будуць памінаць усіх памерлых.

«Многія з нас ня маюць магчымасьці наведаць магілкі нашых родных, але мы можам сустрэцца зь імі ў малітве да Нябеснага Айца. Бо ў Бога няма мёртвых», — мяркуе сьвятар.

Памінальная працэсія на менскай Кальварыі, 2017 год

360 рублёў за поўную прыборку

Марыя (імя суразмоўцы зьмененае дзеля бясьпекі. — РС) расказала Свабодзе, што прыбраць магілы дзядулі, бабулі, цёткі і бацькі ў Беларусі прасіла дзядзьку. Сама яна паехаць на радзіму ня можа праз магчымы арышт.

«Маці хворая і жыве далёка. Дзядзька стары, але больш прасіць няма каго. Разумею, што ўсё каштуе грошай, таму праз розныя маніпуляцыі перавяла дзядзьку 120 рублёў на зьнічы і кветкі. Ён ня мае банкаўскай карткі, то давялося дамаўляцца з ланцугом людзей, каб яму пераслалі грошы па пошце», — падзялілася Марыя.

Яна турбуецца, што калі пераменаў у Беларусі ня будзе, то ёй неўзабаве ня будзе каго прасіць прыбраць магілы.

Паслугу прыборкі пахаваньняў можна замаўляць у адмысловых фірмах. Там абяцаюць, што ўсё зробяць і дашлюць справаздачу з фота. Але можа ўзьнікнуць пытаньне зь пераводам грошай на беларускі рахунак з-за мяжы.

Напрыклад, за аднаразовую прыборку магілы (прыбраць сьмецьце, памыць помнік, памаляваць агароджу і іншае) адна зь фірмаў просіць 360 рублёў. За прыборку магілы раз на год яны ж просяць 150 рублёў, гэта без маляваньня агароджы.

Габрэйская супольнасьць сыстэматызавала многія пахаваньні ў Беларусі. Іх можна знайсьці на адмысловым сайце. У іх таксама можна замовіць прыборку магілы. За прыборку і маляваньне агароджы просяць 95 даляраў (без маляваньня — 85 даляраў), за гадавую прыборку — 245 даляраў, малітва — 10 даляраў.