«У Каардынацыйнай рады спрэчкі і праблемы не зь Ціханоўскай, а з прадстаўнікамі Кабінэту», — сьпікер КР Ягораў

Сьцісла:

• Сыстэма выбараў у КР павінна быць зацьверджаная адначасовым рашэньнем КР і Сьвятланы Ціханоўскай.
• З прадстаўнікамі Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў КР узьнікае шмат спрэчак.
• У Кабінэту шмат па якіх пытаньнях свая думка, якая можа розьніцца ад думкі прадстаўнікоў Ціханоўскай.
• Няма нейкай «Канстытуцыі», дзе напісана, што Кабінэт і Офіс мусяць падпарадкоўвацца рашэньням Рады.
• Немагчыма ўявіць, як КР нават тэарэтычна можа адхіліць Ціханоўскую.

— 9 лютага зьявілася інфармацыя, што Каардынацыйная рада (КР) нарэшце прыняла рашэньне пра мэханізм і дату выбараў у новы склад. Раней ужо былі сытуацыі, калі абвяшчалі, што мэханізм выбараў вызначаны, але потым зноў працягваліся дыскусіі. Ці можна сказаць, што абвешчаны варыянт стане сапраўды канчатковым?

— Наша пазыцыя палягае ў тым, што сыстэма выбараў у КР павінна быць зацьверджаная адначасовым рашэньнем КР і Сьвятланы Ціханоўскай. Рашэньні пра мэханізм выбараў былі накіраваныя Сьвятлане Ціханоўскай да разгляду. Яна разгледзела і дала адказ КР з рэкамэндацыяй «працягнуць кансультацыі ў межах упаўнаважанай працоўнай групы разам з Аб’яднаным пераходным кабінэтам (АПК), Офісам Сьвятланы Ціханоўскай (ОСЦ) і палітычнымі партыямі».

Таму сытуацыя дваістая. КР зацьвердзіла, а Сьвятлана Ціханоўская яшчэ не зацьвердзіла. Я лічу, што мы ня можам бясконца працягваць кансультацыі, і ўсе зацікаўленыя бакі мусяць гэта разумець. Я лічу, што ўсе кансультацыі павінны быць скончаныя ў гэтым месяцы — пажадана, у найбліжэйшыя 10 дзён.

— А калі Ціханоўская не зацьвердзіць гэты мэханізм — што можа адбыцца далей?

— Далей, калі карыстацца аналёгіяй са структурамі ў дэмакратычных дзяржавах, — калі кіраўнік выканаўчай улады не зацьвярджае нейкае рашэньне, то гэтае вэта пераадольваецца большасьцю ў прадстаўнічым органе (протапарлямэнце). Я думаю, калі Сьвятлана Ціханоўская не зацьвердзіць гэтае рашэньне і ўпаўнаважаная працоўная група ня прыйдзе праз разумны тэрмін да канчатковага зацьвярджэньня, тады аўтаматычна ўступае ў сілу рашэньне Каардынацыйнай рады.

— А чаму ўвогуле мэханізм выбараў у КР павінна зацьвярджаць Сьвятлана Ціханоўская?

— Бо выбары ў КР маюць агульнае для ўсіх значэньне. І пазыцыя нацыянальнага лідэра тут вельмі важная. КР не прадстаўляе ўсе палітычныя сілы, якія ёсьць, — таму мы разьлічваем, што Сьвятлана Ціханоўская падтрымае працэдуру і канструкцыю выбараў.

— Я чуў ад розных людзей, што менавіта з прадстаўнікамі «выканаўчай улады» ў чальцоў Каардынацыйнай рады адбываюцца найбольшыя спрэчкі і дыскусіі. Калі гэта так, то чым бы вы гэта патлумачылі? Можа, прадстаўнікі Ціханоўскай лічаць, што КР цягне на сябе надта шмат паўнамоцтваў?

— Я б не сказаў, што ў КР ёсьць напружаньне з прадстаўнікамі Офісу Сьвятланы Ціханоўскай (ОСЦ), яе дарадцамі. Хутчэй па гэтай лініі менш непаразуменьняў, і кампраміс дасягальны. А вось з прадстаўнікамі Аб’яднанага пераходнага кабінэту (АПК) узьнікае больш спрэчак.

— Даволі дзіўная сытуацыя. Кабінэт падпарадкоўваецца Ціханоўскай, яна яго прызначыла. Зь Ціханоўскай у КР усё нармальна, а з Кабінэтам праблемы. Нейкая нелягічнасьць.

— Але так яно адбываецца. Кабінэт — гэта калектыўны орган, які прымае свае рашэньні, мае сваю візію, і Ціханоўская, наколькі я разумею, кіруе Кабінэтам не аўтарытарна. І Кабінэт мае шмат па якіх пытаньнях сваю думку, якая можа быць адрознаю ад думкі прадстаўнікоў Ціханоўскай. З ОСЦ у нас даволі добрае і канструктыўнае ўзаемадзеяньне па ўсіх праблемах.

— Як бы вы пракамэнтавалі даволі вядомую заяву Аляксандра Мілінкевіча, які сказаў, што «небеларускія сілы спрабуюць адхіліць Ціханоўскую з дапамогай Каардынацыйнай рады»? Мілінкевіч — пазаштатны дарадца Ціханоўскай у пытаньнях рэалізацыі эўрапейскага выбару Беларусі. З улікам гэтага ягоныя словы могуць успрымацца як пазыцыя самой Ціханоўскай?

— З гледзішча афіцыйнай пазыцыі з боку ОСЦ ёсьць выразная падтрымка дзейнасьці КР і яе намаганьняў у арганізацыі выбараў у Раду. Гэта меркаваньне спадара Мілінкевіча можна, найхутчэй, лічыць ягонай прыватнай думкай. У афіцыйных стасунках, я зноў-такі падкрэсьліваю, мы маем падтрымку і канструктыўнае ўзаемадзеяньне.

У спадара Аляксандра Мілінкевіча, як падаецца, зашмат кансьпіралёгіі. Я ўвогуле не ўяўляю, як КР можа нават тэарэтычна адхіліць Ціханоўскую. Ці нават безь яе рашэньня адхіліць кагосьці зь яе дарадцаў ці чальцоў Кабінэту. Голас КР шмат у чым дарадчы, усё адбываецца ў рамках пэўных палітычных пагадненьняў, у рамках узаемнай павагі.

Няма нейкай «Канстытуцыі», дзе напісана, што Кабінэт і Офіс мусяць падпарадкоўвацца рашэньням Рады. Вядома, мы б хацелі большай фармалізацыі гэтых адносінаў, але, на жаль, практыка пакуль такая, якая ёсьць.

— Калі агульнае рашэньне нарэшце будзе зацьверджанае і пачнецца падрыхтоўка да выбараў, прызначаных на 25 траўня, — то хто, на вашую думку, павінен браць удзел у галасаваньні? Толькі беларусы з замежжа, ці таксама беларусы зь Беларусі? Хіба можна гарантаваць ім поўную бясьпеку ў цяперашніх умовах?

— Я думаю, што на сёньня большасьць людзей з дэмакратычнымі поглядамі ўсё ж застаюцца ў Беларусі. І я думаю, што мы павінны даць ім магчымасьць галасаваньня. Мы павінны стварыць такую электронную сыстэму, якая будзе дастаткова бясьпечнай для галасаваньня зь Беларусі.

— Як бы вы вызначылі стратэгічна функцыі і паўнамоцтвы КР? Бо не сакрэт, што многія ацэньваюць падзеі вакол КР як спробу Рады перацягнуць на сябе коўдру, атрымаць больш вагі і паўнамоцтваў.

— Пасьля выбараў КР будзе абапірацца на шырэйшую легітымнасьць, якую ёй дадуць галасы людзей падчас выбараў. І чым больш прагаласуе, тым большая вага будзе ў новага складу КР.

У асноўным функцыі КР вызначаныя яе дзейным Статутам. Гэта інстытут парлямэнцкага тыпу, рэпрэзэнтацыя інтарэсаў дэмакратычнай супольнасьці, грамадзкі кантроль дзейнасьці нашых «выканаўчых структураў». Гэта прапанова і дыскусія наконт шырокай палітычнай стратэгіі агульных дзеяньняў. А таксама функцыя каардынацыі дзеяньняў паміж рознымі палітычнымі сіламі.

І адносна паўнамоцтваў. Гучаць меркаваньні, што калі за сябраў Рады прагаласуюць дзясяткі тысяч людзей — то паўнамоцтвы КР у справе фармаваньня Кабінэту могуць быць пашыраныя.