АПК падрыхтаваў канцэпцыю «беларускай мары»: стратэгію нацыянальнага адраджэньня і разьвіцьця

Аб’яднаны пераходны кабінэт (АПК) падрыхтаваў праект Канцэпцыі і стратэгіі нацыянальнага адраджэньня і разьвіцьця, які плянуюць вынесьці на грамадзкае абмеркаваньне 28 лістапада ў Варшаве.

Там жа анансаваная дыскусія «Новая Беларусь: стратэгія нацыянальнага адраджэньня і разьвіцьця», сьпікерамі на якой выступяць Аліна Коўшык (прадстаўніца АПК па нацыянальным адраджэньні), Павал Латушка (намесьнік кіраўніка АПК), Ірына Сідорская і іншыя, піша сайт «Позірк».

Задачамі канцэпцыі і стратэгіі называюцца

• «спрыяньне ўзмацненьню нацыянальнай ідэнтычнасьці і збавеньню ад уплыву таталітарнай і імпэрскай спадчыны»,
• «садзейнічаньне ўмацаваньню грамадзянскага актывізму і грамадзянскай адукацыі»,
• «стварэньне пазытыўнага вобраза Беларусі і яе народа на мясцовым і глябальным узроўнях»,
• а таксама фармаваньне «базавага грамадзкага ідэалу будучыні» — «беларускай мары».

«На працягу апошніх дзесяцігодзьдзяў беларускія ўлады працягваюць палітыку русыфікацыі беларускага грамадзтва. Мова, літаратура, культура, адукацыя і гістарычная праўда становяцца разьменнай манэтай у палітычных гульнях. Дзяржаўная ідэалёгія зьнішчае беларускую ідэнтычнасьць, навязвае беларускаму народу чужыя яму стэрэатыпы і культурныя коды. Беларускі народ тым часам перажывае самую вялікую дэмаграфічную катастрофу і вымушаную эміграцыю. Усё гэта ў сукупнасьці падрывае нашу будучыню», — гаворыцца ў праекце канцэпцыі.

«Адказам на гэтыя выклікі», зазначаюць аўтары, павінна стаць «разумная і пасьлядоўная палітыка нацыянальнага адраджэньня».

«Нацыянальнае адраджэньне — гэта праграмны працэс, накіраваны не столькі ў мінулае, колькі ў будучыню. Комплекснай мэтай нацыянальнага адраджэньня зьяўляецца канчатковае фармаваньне беларускай нацыі як супольнасьці з моцнай ідэнтычнасьцю і актыўным грамадзянскім дзеяньнем, што свабодна сябе рэалізуе на індывідуальным і грамадзкім узроўнях у рамках незалежнай, нацыянальнай, дэмакратычнай, эўрапейскай, заможнай дзяржавы Беларусь», — заяўляе АПК.

Нацыянальнае адраджэньне нацэлена на вяртаньне «важных складнікаў беларускай ідэнтычнасьці і культуры ў шырокі грамадзкі ўжытак», што ў сваю чаргу азначае «стварэньне ўмоў для свабоднага і прадуктыўнага разьвіцьця беларускай культуры, вяртаньня нацыянальных сымбаляў, пашырэньня сфэры ўжываньня беларускай мовы, папулярызацыі гісторыі, культуры».

«Праграма нацыянальнага адраджэньня прадугледжвае таксама імкненьне сфармуляваць тое, што можна назваць выразам „нацыянальны мэйнстрым“ — тую агульную прызму, праз якую беларусы вызначаюць сваё месца ў гісторыі, ацэньваюць актуальныя і мінулыя падзеі, фарміруюць вобраз будучыні», — адзначаецца ў дакумэнце.

Гэта можна пазначыць, удакладняюць аўтары канцэпцыі, як «пэўны нацыянальны фокус, цікавасьць, „нацыянальную мару“, якая не зводзіцца да асобнай палітычнай ідэалёгіі, а вызначае напрамкі разьвіцьця грамадзтва на падставе ўласных беларускіх каштоўнасьцяў, прынцыпаў, ідэалаў і фундамэнтальнай павагі да чалавечай свабоды і годнасьці».

Мэты і задачы Канцэпцыі і стратэгіі нацыянальнага адраджэньня і разьвіцьця АПК прапануе рэалізаваць у чатыры этапы:

• Нулявы этап (ён названы падрыхтоўчым) прадугледжвае дзейнасьць «у пэрыяд да фактычнай зьмены рэжыму, дэмакратычнага транзыту ўлады, адмены рэпрэсіўных законаў і практык і вяртаньня ў Беларусь вымушаных палітычных бежанцаў». Гэты этап, на думку аўтараў, прадугледжвае «распрацоўку стратэгій, падрыхтоўку кадраў, пошук рэсурсаў і партнэраў, заключэньне доўгатэрміновых дамоваў, запуск стратэгічных праектаў».
• Першы этап (пераходны) зьвязаны з «дзейнасьцю падчас транзыту ўлады ад аўтарытарных палітычных структур да прадэмакратычных (да правядзеньня першых дэмакратычных выбараў)». «Гэты этап, — зьвяртае ўвагу кабінэт, — мяркуе перахоп функцый, закладваньне падмурка для рэалізацыі канцэпцыі і стратэгіі нацыянальнага адраджэньня, першыя крокі па правядзеньні рэформаў у асноўных сфэрах і па вяртаньні ў прававое поле».
• Другі этап (асноўны) зводзіцца да «дзейнасьці пасьля першых і да другіх дэмакратычных выбараў», ён неабходны для «ўмацаваньня дэмакратычных інстытутаў і падыходаў, узмацненьня дэмакратычнай супольнасьці, рэфармаваньня грамадзкай, палітычнай, гаспадарчай і культурнай сфэр, разьвіцьця мясцовага самакіраваньня і грамадзянскага актывізму».
• Трэці этап (устойлівага разьвіцьця) — гэта «дзейнасьць пасьля другіх дэмакратычных выбараў, пэрыяд замацаваньня і разьвіцьця асноўных элемэнтаў свабоднага дэмакратычнага палітычнага жыцьця ў Беларусі».

Канчатковая мэта і абʼём пастаўленых задач відавочна перавышаюць магчымасьці асобнага палітычнага субʼекта, таму маюць патрэбу ў падтрымцы шырокага спэктру грамадзкіх арганізацый, палітычных партый, супольнасьцяў і валянтэрскіх рухаў.