Анастасія Сасыкбаева зьехала з сям’ёй зь Беларусі праз пратэсты. У Анастасіі ёсьць сын, якому 14 гадоў, таму ўсе цяжкасьці адаптацыі падлетка ў новай краіне яна бачыць на ўласныя вочы.
«Ідэя стварыць клюб заўсёды недзе лунала ў паветры. Аднойчы дабрачынная арганізацыя „Мара“ , нашыя беларусы, запрасілі мяне паехаць у вандроўку, дапамагаць наглядаць за дзецьмі. Дзеці добра пасябравалі, мы глядзелі фільмы, слухалі музыку беларускую і чыталі. І вось выявіўся факт, што дзеці страчваюць сваю мову. Яны пачалі чытаць беларускі твор, і пачуўся такі выразны польскі акцэнт. Гэта выклікала жах, бо я падумала, што, можа, яшчэ год, і нашыя дзеці будуць размаўляць толькі па-польску, забудуцца на беларускую», — апавядае Анастасія.
Пасьля паездкі дзеці не расставаліся, пачалі сустракацца кожную суботу. Так утварыўся клюб, у якім цяпер шмат што адбываецца — і ўсё па-беларуску.
«Мы гуляем у „Кракадзіла“, „Зламаны тэлефон“, „Мафію“, і вельмі сьмешна атрымліваецца. Таксама мы практыкуем мову праз сэрвіс Donar.by і моўныя тэсты Радыё Свабода. Мы чытаем прозу, вершы, выходзім гуляць. На гэты момант дзяцей 35, і іх колькасьць павялічваецца, бо кожную суботу яны прыходзяць то са сваім сябрам, то з суседам, а нехта пра нас з сацыяльных сетак даведваецца».
Дзеці таленавітыя, але ў іх і розныя запатрабаваньні: хтосьці малюе, нехта грае на музычных інструмэнтах, адны танчаць, другія займаюцца спортам, кажа Анастасія.
«Самае цікавае, што дзеці гатовыя рабіць амаль усё, што ты ім прапануеш. Мы пачыналі з таго, што забілі трывогу: беларуская мова страчваецца! А ў выніку гэта ператварылася ў нейкую прастору, куды дзеці прыходзяць, ім тут спакойна, клясна, яны паміж сабой сябруюць. А калі яны пасябравалі, то яны гатовыя што заўгодна рабіць!»
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Па чым беларусы сумуюць за мяжой. Топ-5«Дзеці самі выступаюць з ініцыятывамі»
Адна з умоваў стварэньня клюбу — свабодная атмасфэра, дзе дзеці могуць прапаноўваць свае актыўнасьці.
«У нас большасьць дзяцей ва ўзросьце 13-16 гадоў, яны хочуць быць самі, ім ня хочацца бацькоў, настаўнікаў. Мы разам з супрацоўніцай Уроцлаўскай абласной бібліятэкі выступаем ня ў якасьці кіраўнікоў, а як куратаркі. Мы трошкі накіроўваем, падказваем штосьці, а так сапраўды дзеці самі выступаюць з тымі ініцыятывамі, якія яны хочуць. І так здорава, што яны хочуць вучыць беларускую мову».
Клюб Spadčyna праводзіць усё ў супрацоўніцтве з Уроцлаўскай абласной бібліятэкай, кажа Анастасія.
«Мы ў шчыльнай супрацы з нашай беларускай, супрацоўніцай бібліятэкі, якая таксама вельмі дбае пра захаваньне беларускай мовы і культуры. Нашыя дзеці бяруць удзел у мерапрыемствах, якія робіць бібліятэка, запісваюцца і іхныя бацькі».
Анастасія дадае, што цяпер у бібліятэцы ўсяго 5 кніжак на беларускай мове, хоць на ўкраінскай і расейскай нашмат больш.
«Ад таго, што няшмат беларусаў хадзіла ў бібліятэку, немэтазгодна выдзяляць нейкія фінансы на закупку беларускіх кніг. Але як пайшлі дзеці, пачалі запісвацца і іхныя бацькі, пакрыху прыцягваюцца нейкія людзі, і ў нас ёсьць усе шанцы зрабіць так, каб беларускіх твораў у бібліятэцы стала нашмат больш».
Усе заняткі ў клюбе бясплатныя. Падлеткі прыносяць толькі нейкія пачастункі. Сустрэчы адбываюцца па суботах, але да гэтага ідзе актыўная камунікацыя ў чатах, расказвае Анастасія.
«Калі мы чытаем вершы, нейкія творы, то ў чаце разьбіраем незразумелыя нам словы ў выглядзе апытанкі. Дзеці там абмяркоўваюць і дамаўляюцца, чым яны хочуць займацца ў наступную сустрэчу. Таксама між сабой праводзім такія конкурсы з падарункамі-пачастункамі для пераможцаў. Апошні быў — знайсьці незвычайную назву беларускай вёскі. Праца ідзе кожны дзень».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «З усім можна справіцца, было б жаданьне». Як сям’я беларускіх палітэмігрантаў адкрыла салён штораў у Варшаве«Вельмі цяжка заводзіць новых сяброў, асабліва нашым дзецям, якія прыехалі на хвалі пратэстаў пасьля 2020-га»
Анастасія заўважае, што асноўная праблема — адсутнасьць месца, дзе маладыя беларусы маглі б спакойна гуртавацца.
«Яны ў пубэртатным пэрыядзе, ім вельмі цяжка знаёміцца між сабой, заводзіць новых сяброў, асабліва нашым дзецям, якія прыехалі на хвалі пратэстаў пасьля 2020-га, — гэта ўсе дзеці траўмаваныя. Ім вельмі цяжка асвоіцца ў замежным грамадзтве. Ва Ўроцлаве шмат розных падзей робіцца для дзяцей, падлеткаў, але ёсьць праблема „выпхнуць“ падлеткаў на гэтыя актыўнасьці».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Глазураваныя сыркі пачалі рабіць на просьбу землякоў». Як беларусы з сабакамі і коньмі пераехалі ў Польшчу і вараць там сыр«Мы шукаем партнэрства, каб разьвіваць клюб, даваць нашым дзецям большую магчымасьць рэалізавацца»
Цяпер Spadčyna разам з дабрачыннай арганізацыяй «Мара» рыхтуюць экскурсію-вандроўку для падлеткаў у Бэрлін.
«Ёсьць кніга Фраў Лінке (Frau Linke) „Да сустрэчы на Захадзе“. Гэта такі прыгодніцкі твор пра каханьне падлеткаў, як яны апынуліся па розныя бакі мура. Мы з удзельнікамі клюбу знаёмімся з гэтым творам, а арганізатары „Мары“ прапанавалі зрабіць тэставую экскурсію, зьезьдзіць у Бэрлін, пахадзіць маршрутамі, як хадзілі героі, пабачыць тыя вуліцы, дзе яны былі, тыя дамы».
Калі надвор’е стане цяплейшым, зьявяцца і спартовыя падзеі, выезды на прыроду. Spadčyna таксама актыўна шукае супрацоўніцтва з людзьмі і арганізацыямі, зацікаўленымі ў дзейнасьці клюбу.
«Мы шукаем партнэрства, каб разьвіваць клюб, даваць нашым дзецям большую магчымасьць рэалізавацца. Бо дзеці розныя, запатрабаваньні розныя, і, пакуль у іх ёсьць жаданьне штосьці рабіць, трэба хапаць. Ужо зараз мы супрацоўнічаем з адной польскай фундацыяй, якая дапамагае нам. І актыўна запрашаем да супрацы ўсіх, хто зацікаўлены ў тым, каб даць нашым дзецям магчымасьць зьберагчы нашу мову і культуру ва ўмовах эміграцыі».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Не вяртайцеся ў Беларусь, пакуль Лукашэнка пры ўладзе». Гутарка з кіраўніком фонду BYSOL Андрэем Стрыжаком«Наста, зараз хаця б ёсьць нейкі сэнс»
Анастасія кажа, што яе вельмі натхняюць дзеці, іх энэргія.
«Так кайфова, калі бачыш дзяцей, якія між сабой гуртуюцца, стараюцца вучыць мову. Мне адзін з падлеткаў сказаў: „Наста, зараз хаця б ёсьць нейкі сэнс“. Атрымліваецца, у дзяцей паўтара-два гады, акрамя сваіх аднаклясьнікаў і пары сяброў, больш нікога не было. А тут склалася грамада аднадумцаў твайго ўзросту. Ім цікава, гэта натхняе».
Удзельнікі клюбу пачалі весьці свой Тык-Ток, яны перакладаюць песьні з ангельскай мовы на беларускую.
«Галоўнае — не згубіць нашых дзяцей. Трэба выгадаваць іх так, каб, калі яны будуць вяртацца ў Беларусь, яны ведалі і мову, і культуру, і літаратуру, і гісторыю сваю. Час ад часу ў нашых дзяцей здараецца, як я кажу, „прыліў пяшчоты“: яны раптам пачынаюць выказваць свае пачуцьці, дзякаваць і гаварыць, як ім усё падабаецца, як усё клёва. Гэта надае моцы».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Пасьля 2020 году з краіны выехалі дакладна больш за 100 тысяч чалавек». Эканаміст раіць, што рабіць з дэмаграфічным крызісам у Беларусі