Навошта ўладам так спатрэбіўся Пратасевіч? Аналіз экспэртаў

Гэтыя пытаньні ў Праскім акцэнце абмяркоўваюць палітычныя аналітыкі Юры Дракахруст і Валер Карбалевіч.

Карбалевіч

• Адна загадка — самалёт ад Ліды накіраваўся на поўдзень і толькі потым, зрабіўшы зыгзаг, паляцеў у Менск
• Другая загадка — калі мэтай уладаў Беларусі было затрымаць Пратасевіча, навошта была трымаць самалёт у Менскім аэрапорце 7 гадзінаў?
• Магчыма, была імітацыя пошуку бомбы.

Валер Карбалевіч

• БЕЛТА піша, што самалёт прызямліўся ў Менску з прычыны паведамленьня пра бомбу.
• А хто прыслаў гэтае паведамленьне?
• Ryanair паведамляе, што інфармацыя пра бомбу паступіла ад дыспэтчараў менскага аэрапорту.
• Гэта вялікі скандал, заходнія палітыкі трактуюць сытуацыю адназначна — цывільны самалёт быў гвалтоўна прыземлены ў Менску пры дапамозе вайсковай сілы.

• Калі сапраўды была пагроза выбуху, то мэтазгодна было пасадзіць самалёт у найбліжэйшым аэрапорце. А такім быў Віленскі.
• Магчыма, самалёт трымалі 7 гадзінаў у Менску менавіта для таго, каб мы ніколі не пачулі поўнай аўдыёграмы перамоваў самалёта з дыспэтчарамі. Улады Беларусі разумелі, што ідуць на скандал, што магчымае ўзмацненьне санкцыяў.

• Пратасевіч для ўладаў Беларусі не ўяўляў небясьпекі.
• Улады Беларусі пашыраюць абшар сваіх дзеяньняў за межы краіны: то «змоўнікаў» затрымалі ў Маскве, то самалёт ірляндзкай кампаніі пасадзілі ў Менску.
• Лукашэнка сёньня пачуваецца імяніньнікам.
• Шмат якія авіякампаніі падумаюць, ці варта лётаць у Беларусь і празь Беларусь.

• Але ўлады Беларусі сёньня міжнароднай рэакцыяй не запужаеш.
• Дагэтуль рэжым дзейнічаў на сваёй тэрыторыі, для заходняй палітыкі гэта было пытаньне гуманітарнае, пытаньне правоў чалавека.
• Пасьля інцыдэнту з самалётам гэта робіцца пытаньнем міжнароднай бясьпекі.

Дракахруст

• БЕЛТА паведамляе, што Лукашэнка асабіста загадаў падняць у паветра зьнішчальнік.
• Калі на борце сапраўды была бомба, чым зьнішчальнік мог бы дапамагчы самалёту ў выпадку выбуху?
• Некалькі гадоў таму Ўкраіна падняла зьнішчальнікі, каб прымусіць беларускі самалёт, які ляцеў у Менск, вярнуцца ў Кіеў.

Юры Дракахруст

• Зьнішчальнік, які суправаджае цывільны самалёт, — гэта інструмэнт прымусу.
• Адзін з пасажыраў рэйсу расказаў, што ў аэрапорце ў Атэнах нейкі чалавек спрабаваў сфатаграфаваць дакумэнты Пратасевіча.
• Я спадзяюся, што будуць тэрмінова апублікаваныя перамовы экіпажу самалёта і менскай дыспэтчарскай.
• Падаецца больш імаверным, што інфармацыя сыходзіла ад дыспэтчараў і што менавіта яны прапанавалі, а можа і запатрабавалі, каб самалёт сеў у Менску.

• Калі беларускія прадстаўнікі забралі ад экіпажу запіс перамоваў з дыспэтчарскай — гэта будзе скандал найвышэйшага ўзроўню. Тады гэта напад на цывільны паветраны карабель.
• Справа пра «змову» нагадвала апэрацыі савецкіх спэцслужбаў «Трэст» і «Сындыкат-2».
• Захоп Пратасевіча нагадвае апэрацыі савецкіх спэцслужбаў для выкраданьня з Парыжу лідэраў белай эміграцыі генэралаў Куцепава і Мілера.
• Здаецца, у адным з інтэрвію Мікалая Карпянкова гучалі намёкі на тое, што ўлады Беларусі могуць захапіць і эмігрантаў.

• Пратасевіча захапілі дзеля прапаганды, яго могуць прымусіць расказаць (або ўкласьці яму ў вусны), як ствараўся канал NEXTA, хто яго натхняў і фінансаваў.
• Прыгадваецца аналёгія з самалётам, зьбітым над Данбасам у 2014 годзе.
• Гэта аналёгія, а ня тоеснасьць, тады загінулі сотні людзей, цяпер ніхто не загінуў пакуль.

• Але пэўнае падабенства ёсьць або можа быць.
• Той інцыдэнт стаў пунктам павароту.
• Жорсткія, маштабныя санкцыі супраць Расеі былі ўведзеныя менавіта пасьля зьнішчэньня малайзійскага лайнэра.

Што было раней

• Прыкладна пасьля 14:00 менскага часу ў прэс-службе Менскага аэрапорту заявілі пра тэрміновую пасадку самалёта Ryanair, які рухаўся маршрутам Атэны — Вільня.
• Паводле прэс-службы аэрапорту, пілёты паведамілі пра мінаваньне, самалёт пасьпяхова прызямліўся.
• Апэратар міжнародных аэрапортаў Літвы паведаміў, што самалёт зьдзейсьніў тэрміновую пасадку з прычыны канфлікту паміж пасажырам і адным з чальцоў экіпажу.
• Пазьней Ryanair заявіла, што атрымала наказ пасадзіць лайнэр у Менску ад беларускіх дыспэтчараў. У прэс-службе Нацыянальнага аэрапорту Менск пацьвердзілі, што пра пагрозу на борце экіпажу Ryanair паведаміла «Белаэранавігацыя».
• На распараджэньне Аляксандра Лукашэнкі дзеля суправаджэньня самалёта ў неба паднялі вайсковы зьнішчальнік МіГ-29.
• Сярод пасажыраў самалёта быў блогер, аўтар тэлеграм-каналу «Беларусь головного мозга» і былы галоўны рэдактар каналаў NEXTA Раман Пратасевіч, якога ўлады Беларусі ўнесьлі ў «сьпіс тэрарыстаў» за «арганізацыю масавых беспарадкаў». Пратасевіча, які пісаў пра меркаванае сачэньне за ім у аэрапорце Атэнаў, затрымалі ў Менску.
• МЗС Грэцыі назваў пасадку самалёта Ryanair у Менску «актам дзяржаўнага авіяпірацтва». Дзеяньні ўладаў Беларусі асудзілі многія эўрапейскія лідэры, прыгразілі сур’ёзнымі наступствамі.
• Пасьля больш як 7 гадзінаў чаканьня (каля 20:17) самалёт вылецеў зь Менску ў Вільню і каля 21:30 прызямліўся ў Вільні.