12 траўня ў Магілёве пачнецца суд па справе Паўла Юхневіча, Паўла Севярынца, Яўгена Афнагеля, Андрэя Войніча, Дзьмітрыя Казлова (блогер Шэры Кот. — РС) і Ірыны Шчаснай. Працэс, як чакаецца, будзе закрыты. Усе абвінавачаныя прызнаныя палітвязьнямі. Расказваем гісторыю Паўла Юхневіча. Яго абвінавачваюць па ч.2 арт.293 КК (удзел у масавых беспарадках).
«Перадала Паўлу сумку для этапу, зараз усе сукамэрнікі зайздросьцяць»
«Я сёньня атрымала ад Паўла ліст, — расказвае яго сяброўка Юлія. — Таксама сёньня ў Паўла быў адвакат. Асабліва новага нічога няма. Павал вельмі злуецца, што суд будзе закрыты. Ён даведаўся пра гэта 30 красавіка. Праз гэта злы. Але ў цэлым задаволены, што ўжо знаходзіцца на фінішнай прамой. Кажа, што для яго перавод у Магілёў быў большым шокам, чым навіна пра закрытае паседжаньне. Бо можна было здагадвацца, што суд зробяць закрытым. А вось чаму працэсы ідуць у Магілёве, ніхто не разумее дагэтуль».
Па словах Юліі, яны з Паўлам перапісваюцца рэгулярна. У абодва бакі прыйшло ўжо больш за 80 лістоў. У Магілёў зь СІЗА на вуліцы Валадарскага ў Менску Паўла Юхневіча этапавалі 11 красавіка.
«Павал расказваў, што этап працягваўся з 15 гадзіны да 9 раніцы наступнага дня, — працягвае Юлія. — Я яшчэ падумала, на якіх гэта яны конях яго перавозілі зь Менску ў Магілёў. Але аказалася, што рабілі шмат прыпынкаў. У Жодзіне, потым у Шклове, у Воршы таксама, здаецца. Толькі потым быў Магілёў. Увесь гэты час вязьні знаходзяцца ў кайданках, на перасадках бягом. Я на будучыню Паўлу перадала сумку з больш даўгімі ручкамі, каб можна было на плечы павесіць. Спадзяюся, яна спатрэбіцца яму на этапе ў калёнію. Прынамсі, ён сказаў, што ўсе сукамэрнікі абзайздросьціліся».
На ўмовы ўтрыманьня ў турме № 4 Павал цяпер ня скардзіцца. Кажа, што там яму лепш, чым было на «Валадарцы». Празь зьмену абстаноўкі час ідзе хутчэй. Як мінімум, ёсьць вокны, празь якія можна бачыць вуліцу, а ня толькі чуць, што там адбываецца. Хоць рэжым больш жорсткі. У Магілёве Юхневіча адразу паставілі на прафіляктычны ўлік як схільнага да экстрэмізму і іншай дэструктыўнай дзейнасьці, але пакуль гэта не прынесла нейкіх зьменаў.
«З пастарунку забіраць прыяжджала мама»
Павал Юхневіч. 2018 год
Павал Юхневіч актыўна займаўся палітыкай і грамадзкай дзейнасьцю з канца 90-х. У 14 гадоў далучыўся да «Маладога Фронту», затым быў у «Зубры». Непаўналетняга Паўла з пастарункаў вельмі часта забірала маці.
«Мама прыяжджала па мяне, а ў выніку часам забірала яшчэ пяцярых — такіх жа непаўналетніх, —расказваў Павал у праекце Свабоды „Забытыя. Размовы з героямі ўчарашніх дзён“ . — Тата быў „лукашыстам“, але ягоныя сябры „паўплывалі“, і ўрэшце ў 2001 годзе ён ужо галасаваў за адзінага кандыдата».
У 2010 годзе Павал Юхневіч працаваў у штабе Ўладзімера Някляева, хоць раней быў актывістам «Эўрапейскай Беларусі», якая на выбарах падтрымала Андрэя Саньнікава. Пасьля разгону Плошчы 19 сьнежня 2010 году і далейшых падзей Павал Юхневіч паступова адышоў ад палітыкі. Заняўся бізнэсам — гандляваў аўтамабільнымі пакрышкамі і запчасткамі. У другім шлюбе ў Юхневіча нарадзіліся дзьве дачкі.
У 2019 годзе 35-гадовы тады Юхневіч паспрабаваў балятавацца ў Палату прадстаўнікоў на парлямэнцкіх выбарах.
«Я ведаю Паўла больш за 10 гадоў, ён ніколі не хацеў зьяжджаць зь Беларусі, — кажа Юлія. — Магчыма, быў пэрыяд пасьля выбараў 2010 году, калі за краты трапіла вялікая колькасьць актывістаў (самога Юхневіча тады затрымалі і асудзілі на „суткі“ прэвэнтыўна, за дзень да выбараў. — РС). Тады ўсе яго сябры альбо сядзелі ў турме, альбо зьехалі. Але потым Павал перастаў думаць пра ад’езд і свайго рашэньня не мяняў да самага арышту».
25 верасьня 2020 году Паўла затрымалі разам яшчэ з трыма актывістамі «Эўрапейскай Беларусі» — Ягорам Літвінкам, Анастасіяй Кірык і Андрэем Войнічам. Усіх абвінавацілі па 293 артыкуле КК — удзел у масавых беспарадках. Затрыманьне нагадвала сцэну з баевіка — выламаныя дзьверы, разьбітыя вокны. Сілавікі былі ў масках, са зброяй, штурмавалі кватэру адразу зь некалькіх кірункаў. Абвінавачаньне Паўлу прад’явілі 1 красавіка. Спачатку трымалі ў СІЗА № 1 у Менску, пасьля перавялі ў турму № 4 у Магілёве.
«Я была на сустрэчы зь сябрамі, калі пабачыла навіну пра тое, што Паўла зь іншымі актывістамі затрымалі, — узгадвае Юлія. — Напачатку мы ведалі толькі, што ўсіх затрымалі па крымінальным артыкуле. Прыкладна праз тыдзень выставілі абвінавачаньне».
«Ён ад самага пачатку разумеў, да чаго ўсё ідзе»
Павал Юхневіч. 2018 год.
Па словах сяброўкі, праблем зь візытамі адваката ў СІЗА і перапіскай у Паўла Юхневіча не было. Нязручнасьці ўзьніклі пасьля пераводу ў Магілёў, але яны зьвязаныя з асаблівым турэмным рэжымам, які адрозьніваецца ад парадкаў «Валадаркі».
«Паша піша, што ў асноўным заняты пісаньнем лістоў. Бібліятэка ў Магілёве горшая, чым на „Валадарцы“, — расказвае Юлія. — Перадаваць кнігі туды яму нельга, на жаль. З газэтамі таксама пытаньне. На „Валадарцы“ гэта ўсё прасьцей было, там нават чэкаў на падпіску не патрабавалі. Паша піша, што займаецца спортам. Камэра ў яго не перапоўненая, ёсьць вольнае месца для заняткаў. На Валадарскага ў яго нават быў нейкі спартыўны снарад. Я, праўда, так і не дабілася адказу, з чаго яны яго там зрабілі».
Юлія мяркуе, што Павал хацеў бы выказацца на працэсе. І вельмі хацеў бы пабачыць там сваіх блізкіх, таму закрытасьць суду асабліва злуе палітвязьня. Віну ў прад’яўленых злачынствах прызнаваць Юхневіч катэгарычна адмаўляецца.
«Павал ад самага пачатку разумеў, да чаго ўсё ідзе, — кажа Юлія. — Нейкіх „ружовых“ уяўленьняў пра тое, як усё скончыцца, у яго няма. Разважае над тым, што будзе рабіць у калёніі, як там будзе вучыцца. Мы спрабуем са свайго боку рабіць хоць нешта, каб паўплываць на разьвіцьцё сытуацыі. Падалі скаргу на тое, што працэс будзе праходзіць у закрытым рэжыме. Але гэта мае хутчэй нейкі сэнс для нас саміх, чым практычнае значэньне».
Спатканьняў з роднымі за ўвесь час за кратамі Паўлу Юхневічу ні разу не дазволілі. Закрытасьць працэсу блізкія тлумачаць жаданьнем сьледзтва схаваць прабелы, дапушчаныя ў расьсьледаваньні. Матэрыялы справы Юхневіча, Севярынца і іншых ужо часткова агучваліся сьледзтвам у дзяржаўных СМІ.
«Наколькі я ведаю, родныя ўсіх, каго пачынаюць судзіць разам з Паўлам, на першае паседжаньне зьбіраюцца прыехаць у Магілёў, — кажа Юлія. — Але ці ўдасца трапіць у залю, будзе бачна толькі на месцы».
Артыкул, па якім абвінавачваюць Паўла Юхневіча, прадугледжвае пакараньне ў выглядзе пазбаўленьня волі ад 3 да 8 гадоў.