«Могуць пагражаць ёй, мужу, шантажаваць дзецьмі і нават лёсам адваката», — Ірына Халіп пра Сьвятлану Ціханоўскую

Журналістка «Новой газеты», жонка былога кандыдата на прэзыдэнта Андрэя Саньнікава Ірына Халіп прапануе з паразуменьнем паставіцца да рашэньня Сьвятланы Ціханоўскай часова прыпыніць збор подпісаў у Менску і абласных гарадах.

УЖЫВУЮ Выбары-2020. Як праходзіць прэзыдэнцкая кампанія падчас пандэміі

«Самае жудаснае — пагрозы адабраць сына»

«Цяпер усё, што робіць Сьвятлана, трэба разумець і прымаць як абсалютна дакладнае», — мяркуе Ірына Халіп.

Ірына Халіп

На думку Ірыны Халіп, на рашэньні Сьвятланы Ціханоўскай маглі паўплываць спэцслужбы, «почырк» якіх журналістка зазнала падчас выбарчай кампаніі 2010 году і за тыя месяцы 2011 году, што прабыла ў СІЗА КДБ і пад хатнім арыштам.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Ціханоўская прыпыніла збор подпісаў у Менску і абласных цэнтрах, асьцерагаючыся правакацый і затрыманьняў

У якіх формах быў ціск на Ірыну Халіп і яе мужа, кандыдата на прэзыдэнта Андрэя Саньнікава?

«Самае жудаснае, што пачалі рабіць улады пасьля нашага арышту 19 сьнежня, — гэта пагражаць, што адбяруць у нас сына. Каб пераканаць, што такое магчыма, да мяне нават адмыслова дапусьцілі адваката, які паведаміў, што па сына ўжо прыходзілі з сацыяльнай службы», — згадала Ірына Халіп.

У 2011 годзе ад пагроз забраць сына ў дзіцячы дом да рэальных крокаў справа не дайшла, але нэрваў ёй і мужу сьледчыя і адказныя супрацоўнікі КДБ сапсавалі шмат, кажа Ірына Халіп. Са слоў журналісткі, дапамагло тое, што яна не «павялася» на пагрозы, а яе муж не падпісаў на сьледзтве ніводнай паперы. Але чаго ад іх дамагаліся?

«Спачатку — прызнаньня віны, што нібыта арганізоўвалі тыя беспарадкі. Потым, калі мужа ўжо асудзілі і адправілі ў калёнію, патрабавалі ад яго падпісаць „памілку“ — прашэньне аб памілаваньні на імя Лукашэнкі, у якім таксама трэба цалкам прызнаць віну. І зноў нічога не дамагліся», — кажа журналістка.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Колькі кандыдатаў у прэзыдэнты Беларусі траплялі ў турму?

«Тэма прастытуцыі, бадай, самая папулярная ў спробах правакацый»

Ірына аднавіла ў памяці «букет» пагроз і правакацый, якія яе сям’я зазнала і да выбараў, і пасьля. Паводле журналісткі, часьцей за ўсё правакатары чамусьці абіралі тэму прастытуцыі і хібаў маральнасьці.

«Перад выбарамі я амаль не магла па-нармальнаму карыстацца тэлефонам, бо мае нумары зьявіліся на ўсіх сайтах інтымных паслуг і званкі ад „патэнцыйных кліентаў“ сыпаліся ад ранку да позьняй ночы. Давялося нават падаць заяву ў міліцыю, каб разабраліся. Прычым заяву ў мяне з сур’ёзным выглядам прынялі, паабяцалі праверку, але нават не адказалі», — з усьмешкай згадвае журналістка. Між тым тады ёй было не да сьмеху.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Яна ня мела іншага выйсьця». Знаёмая ўдзельніцы затрыманьня Ціханоўскага расказвае пра ціск міліцыі на асуджаных за прастытуцыю

Паводле Ірыны Халіп, перад выбарамі пад псыхалягічным ціскам аказаўся і яе муж Андрэй Саньнікаў. Ірына памятае, што шмат разоў па пошце ён атрымліваў лісты з бруднымі намёкамі, скіраванымі на разбурэньне даверу паміж імі. Таксама яна згадала, як на сайце, які палічыла «гэбісцкім», паведамлялася пра «цікавае відэа з асабістага жыцьця Халіп», якое нібыта рыхтуецца да паказу — «ужо ідзе аблічбоўваньне».

«Падобнага бруду перад выбарамі было шмат, прычым адчуваліся агульны почырк і агульная мэта: прымусіць нас нэрвавацца, уцягнуцца ў нейкія разборкі, замест таго каб займацца выбарчай кампаніяй», — мяркуе Ірына Халіп.

Некаторыя правакацыі, на яе думку, мелі на мэце падрыхтоўку базы магчымых доказаў для будучых абвінавачаньняў.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Думаю, іх маглі падкінуць». Сьвятлана Ціханоўская пракамэнтавала знойдзеныя сьледчымі 900 тысяч даляраў 

«Неяк Андрэй атрымаў SMS з такім тэкстам: „Кантемировская дивизия с вами“. Зьдзіўлены, пытаецца маёй думкі, што гэта, а я кажу: гэта тое, што табе потым выставяць як доказ спробы захапіць уладу. „Захопу ўлады“ не атрымалася, бо ніхто нічога не штурмаваў, але вокны Дома ўраду самі ж білі і таму прыпісалі арганізацыю беспарадкаў. Таму „танкавая дывізія“ ўжо не спатрэбілася», — кажа Ірына Халіп.

Ірына Халіп, архіўнае фота 2019 году

«Падумайце, што з-за вас ня будзе чым карміць дзяцей»

Зь вялікай агідай журналістка згадвае гісторыю, як яе шантажавалі лёсам адваката.

«Маім першым адвакатам у «амэрыканцы» быў Уладзімер Тоўсьцік, якому я цалкам давярала. Уласна, сьледчых дзеяньняў са мной амаль не было. Адзін раз дапыталі, і ўсё, проста сяджу.

Раптам вядуць у кабінэт да нейкіх начальнікаў і тыя кажуць, што мушу напісаць адмову ад Тоўсьціка. А потым, кажуць, можаце знайсьці любога іншага адваката. Пытаюся — чаму? Што здарылася? Кажуць, што Тоўсьцік атрымаў грын-карту і неўзабаве зьяжджае ў ЗША, таму яны ня могуць дапусьціць, каб ён зьехаў, ведаючы падрабязнасьці пра гэты працэс, ня могуць нават знаёміць яго з матэрыяламі справы. Кажу: а калі я не падпішу? Адказваюць, што мне нічога дрэннага ня будзе, а вось Тоўсьціка шкада. Мы, кажуць, адвакацкую ліцэнзію ў яго адбяром адным званком — і, падумайце самі, «чалавеку, які рыхтуецца да пераезду, ня будзе чым карміць сваіх дзяцей, а іх у яго два».

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Адвакат Зікрацкі абяцаў бясплатна дапамагаць рэпрэсаваным падчас выбарчай кампаніі 

Ірына дагэтуль шкадуе, што падпісала тую адмову, бо як выйшла з КДБ пад хатні арышт, дык даведалася, што ліцэнзіі адваката Ўладзімера Тоўсьціка ўсё адно пазбавілі літаральна празь дзень.

«Прычым фармальна на той падставе, што нібыта гэта ён адмовіў мне ў юрыдычнай дапамозе», — абураецца журналістка. Пазбавілі ліцэнзіі і адвакатку Надзею Бахціну, якая ў 2011 годзе адважылася абараняць Ірыну Халіп падчас сьледзтва і суду. З усіх гэтых прычын Ірына ня мае даверу да спэцслужбаў.

«Мы ня можам аналізаваць іх дзеяньні. Ня можам шукаць лёгіку там, дзе яе няма і ніколі ня будзе, бо рашэньні прымаюць не яны, а вядома хто», — мяркуе пра захады спэцслужбаў Ірына Халіп.

Ірына Халіп згадала яшчэ пра адну акалічнасьць шантажу і ціску на яе мужа, якія ён зазнаў ужо ў вязьніцы, — гэта пагроза «нізкім статусам».

«Асаблівых падрабязнасьцяў ня маю, бо шмат мы пра гэта не размаўлялі, але ведаю, што былі спробы ў карцэры падсадзіць да яго вязьня зь „нізкім статусам“, каб потым у атрадзе да яго было адпаведнае стаўленьне. Дзякуй богу, ён гэта своечасова заўважыў і змог пазьбегнуць правакацый. Але, без сумневу, дагэтуль у нашых турмах такі шантаж — звычайная рэч, асабліва адносна палітычных», — мяркуе Ірына Халіп.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Жонка Статкевіча заявіла пра зьдзекі ў турме на Акрэсьціна, дзе не прымаюць перадач

Ірына Халіп была абвінавачана ў арганізацыі беспарадкаў і ў траўні 2011 году асуджана на 2 гады абмежаваньня волі з адтэрміноўкай на 2 гады. Жыве ў Менску, працуе ў расейскай «Новой газете».

Кандыдат на прэзыдэнта на выбарах 2010 году Андрэй Саньнікаў у траўні 2011 году быў асуджаны на 5 гадоў пазбаўленьня волі за ўдзел у масавых беспарадках. Выйшаў на волю ў 2012 годзе, цяпер жыве за мяжой.