Ці ў выніку скандалу вакол сэксуальных дамаганьняў у Галівудзе беларускі і беларусы пачнуць публічна спавядацца пра сэксуальныя дамаганьні вядомых і ўплывовых асобаў? Якая частка беларускага грамадзтва падзяляе выказваньне расейскай акторкі Любові Талкалінай пра натуральнасьць сэксуальных дамаганьняў мужчыны, бо «ён для гэтага створаны»? Якія падводныя камяні маюць сацыяльныя кампаніі кшталту #янебаюсясказаць, #metoo? Калі беларускі не маўчаць? Абмяркоўваюць заснавальніца і кіраўніца праекту «Гендэрны маршрут» Ірына Саламаціна, паэтка, аўтарка праграмы «Прыват» на тэлеканале «Белсат» Валярына Кустава, дырэктар выдавецтва «Мінт Мэдыя" (сайты kyky.org і the-Village.me) Саша Раманава і рэдактарка аддзелу «Камсамольскай праўды ў Беларусі» Вольга Шастакова.
«Праблема ня толькі ў гатоўнасьці падпарадкавацца такому як Гарві, а ў галівудзкім асяродку, які нічога не рабіў»
Ганна Соўсь: Ірына, Саша, Валярына, Вольга, як вы мяркуеце, ці цяперашні скандал вакол сэксуальных дамаганьняў у Галівудзе ў пэўнай ступені мяняе наш з вамі сьвет? Штодня зьяўляюцца новыя скандальныя гісторыі, выглядае, што іх будзе болей і болей. Ёсьць прэзумпцыя невінаватасьці, мы ня будзе апэраваць эмоцыямі кшталту, каму верым, а каму ня верым. Але ці стане гэтая зьява паваротным пунктам, перасьцярогай для тых, хто мае ўладу і можа ёй скарыстацца, але задумаецца, калі згадае пра лёс Вайнштэйна, Строс-Кана ці Паланскага?
заснавальніца і кіраўніца праекту «Гендэрны маршрут» Ірына Саламаціна.
Ірына Саламаціна: Я дума, што нешта памяняецца. Заўважу, што Гарві Вайнштэйн — прадукт галівудзкай субкультуры, з адпаведнымі ёй атрыбутамі. Праблема тут ня толькі ў гатоўнасьці падпарадкавацца такому як Гарві, а ў галівудзкім асяродку, які ня толькі нічога не рабіў, каб абараняць акторак, але і ігнараваў гэтыя сьведчаньні з прычыны страху (або сувязяў, ці яшчэ чагосьці ) перад прадусарам. І вось як раз праблема ў гэтым «страху» і кругавой паруцы. І тут справа нават не ў прэзумпцыі невінаватасьці, якая тычыцца больш міжасабовай камунікацыі, тут справа ў рэзанансе міжасабовага і інстытуцыйнага — гэта значыць падтрымкі практык культуры гвалту...
У дачыненьні да розных тыпаў гвалту могуць дзейнічаць адны і тыя ж прававыя нормы (вельмі жорсткія), але практыка іх прымяненьня адрозьніваецца.
Прэсе стала вядома што кампанія, якую заснаваў Гарві, падпісала зь ім кантракт, дзе былі прадугледжаны пытаньні пра сэксуальныя дамаганьні. Адзін з пунктаў дамовы вызначаў, што ў выпадку абвінавачваньня ў харасмэнце прадусару дастаткова аплаціць кошт канфідэнцыйнага міравога пагадненьня і штраф 250 тысяч даляраў за першае разьбіральніцтва, 500 тысяч даляраў за другое, 750 тысяч даляраў за трэцяе і па мільёне даляраў за кожны наступны выпадак. Пасьля гэтага прадусар мог вярнуцца да працы... І мы ведаем што ў дачыненьні да розных тыпаў гвалту могуць дзейнічаць адны і тыя ж прававыя нормы (вельмі жорсткія), але практыка іх прымяненьня адрозьніваецца...
«Гэта сэксуальнае адхіленьне»
Рэдактар часопіса КУКУ Саша Раманава. Фота: Васіль Андрэеў
Саша Раманава: Я чытала шмат па гэтай тэме, вывучала шмат і нідзе не заўважыла самага відавочнага. Мне відавочна, што гэта сэксуальнае адхіленьне. Так, Вайнштэйн паводзіць сябе як скаціна, але чаму ён паводзіць сябе як скаціна? Таму што чалавека, які высунуўся, які зрабіў незалежнае кіно, меў нейкае сэксуальнае адхіленьне, будучы вельмі таленавітым, нават геніяльным чалавекам, якому кіно павінна быць удзячна. Ніхто яму не сказаў, што яму трэба вылечыцца, што тое, што ён робіць, няправільна. Пра яго сэксуальнае адхіленьне ўсе ведалі, але прапускалі міма вушэй. Гэты момант шакіруе больш, чым іншыя. Я ня ведаю, ці дарэчы было прапаноўваць яму лячыцца.
Трэба разумець, што такая асоба як Гарві Вайнштэйн і любы культавы, вядомы, таленавіты чалавек, які шмат чаго дасягнуў, мае ў сваім атачэньні велізарную колькасьць людзей, якія гатовыя ісьці да яго ў нумар добраахвотна. Але яму самому чамусьці хацелася тых, хто яго не хацеў. Гэтыя гісторыі, як акторка плача ў ваннай, а ён мастурбіруе перад дзьвярыма, гэта абсалютна ненармальна, гэта сэксуальнае адхіленьне. Жах у тым, што ніхто з гэтым нічога не рабіў. Ён гэта рабіў шмат гадоў, яму гэта «спускалі», даравалі, а цяпер, канечне, зразумець гэтых жанчын можна. Калі надыходзіць час, варта стаць Анджалінай Джалі, каб успомніць усе гэтыя жахі і нарэшце заявіць пра гэта.
«Складана паверыць у тое, што ў ЗША існуюць гвалтаўнікі і ахвяры, а ў Беларусі іх няма»
Ганна Соўсь
Ганна Соўсь: Вольга, гэтымі днямі беларускія журналісты «грукаюцца» да вядомых асобаў, сьпявачак, акторак, спартовак і пытаюцца, ці вы сутыкаліся з сэксуальнымі дамаганьнямі, гвалтам. Аднак шчыраваньняў вядомых беларусак на гэтую тэму пакуль практычна няма. Андрэй Курэйчык днямі напісаў у фэйсбуку: «Няма каму распавесьці пра мае дамаганьні, я беларускі прадусар». Вы напісалі калёнку «Ці будзе калі-небудзь у Беларусі справа Вайнштэйна?», у якой робіце шырокія абагульненьні і выводзіце справу за рамкі сьвету мастацтва. Дык ці будзе?
Вольга Шастакова, рэдактар адзелу эканомікі і гарадзкой інфармацыі газэты "Камсамальская праўда ў Беларусі"
Вольга Шастакова: Я не зьдзіўлюся, калі будзе. Я бачу, што пакуль што няма, але ў мяне ёсьць адчуваньне, што многім ёсьць што сказаць. Каб нешта адбылося, каб адбылася вялікая падзея ў грамадзтве, грамадзтва павінна да гэтай падзеі быць падрыхтаванае, сытуацыя павінна сасьпець. Не бярэцца нічога зь ніадкуль. У ЗША спачатку зьмянілася нешта ў мэнтальнасьці, галовах, настроях, пачуцьцях, у адносінах да ахвяры і гвалтаўніка, і толькі пасьля гэтага пачалі зьяўляцца такія гучныя выпадкі. Мне падаецца, што абвінавачваньне, якое было высунатае ўсьлед Віталю Шчэрбу, яно недзе на гэтай хвалі. Тацяна, якая выставіла абвінавачаньні, піша: «Я цяпер адчуваю сябе моцнай», адназначна, тут ёсьць адчуваньне падтрымкі ад грамадзтва. Больш няма ці значна меней стаўленьня да жанчыны як да ахвяры, якая сама вінаватая, якая няправільна сябе паводзіла, што нібыта трэба быць больш разумнай, пяшчотнай, прыгожай, прамаўчаць, выкарыстаць мужчыну ў сваіх мэтах, калі ён распалены і прагне чагосьці, у патрэбны бок павярнуць і свае дывідэнды атрымаць. Ці наадварот проста прамаўчаць. Як выказалася расейская акторка: ён жа для гэтага створаны, а мы створаныя для таго, каб прымаць сытуацыю такой, як яна ёсьць.
Як выказалася расейская акторка: ён жа для гэтага створаны, а мы створаныя для таго, каб прымаць сытуацыю такой, як яна ёсьць.
Грамадзтва сасьпела да іншых адносінаў паміж мужчынам і жанчынай, асабліва паміж мужчынам з уладай і жанчынай без улады, і наадварот, калі жанчына пры ўладзе можа выкарыстаць прыкладны тыя ж мэтады, і такія выпадкі таксама былі. Што адбываецца ў Беларусі? Мы можам правесьці наўпроставую аналёгію. Пасьля кампаніі мінулага году #янебаюсясказаць мы ўсе бачылі першыя спробы распавесьці пра тое, што было, што баліць, што адбывалася. Гэта былі вядомыя і не вядомыя людзі, але першыя гісторыі ўжо прагучалі, можа, нічым і ня скончыліся. Менавіта таму я не зьдзіўлюся, калі будуць агучаныя яшчэ нейкія гісторыі. Ня буду казаць, зь якой сфэры, зь якога сьвету. Любая сфэра можа быць. Складана паверыць у тое, што ў ЗША існуюць гвалтаўнікі і ахвяры, а ў Беларусі іх няма. Мы ўсе жывем у гэтым сьвеце і цяжка ўявіць, што там гвалцяць, а тут не.
«Беларускі баяцца гаварыць»
Ганна Соўсь: Валярына, вы аўтарка праграмы «Прыват» на тэлеканале «Белсат», ваша задача, каб героі расказалі пра прыватнае, распавялі пра тое, пра што маўчалі, чаго магчыма, саромеліся. З вашага пункту гледжаньня, у якіх выпадках беларусы, беларускі не маўчаць? Калі зьнікае малы хлопчык, калі гіне салдат ад «дзедаўшчыны», калі чужая бяда? Калі беларускі і беларусы не маўчаць?
Тэлевядучая і паэтка Валярына Кустава
Валярына Кустава: Беларускі баяцца гаварыць, і гэта праўда. Калі я пачынала сваю праграму, думала, што гэта будзе дастаткова проста, што людзі будуць хацець гаварыць пра тое, што ім баліць. Але так не атрымалася, таму што кожнаму чалавеку, кожнаму беларусу, кожнай беларусцы, як аказалася, трэба яшчэ дадатковая бонусная матывацыя, чаму яны павінны гэта сказаць. І на жаль, вельмі часта даводзіцца тлумачыць, што, магчыма, калі ты скажаш, табе стане лепей, гэта перастане быць законам — мы можам зьмяніць тэндэнцыю разам, давайце гаварыць. Я цешуся, што з кожным разам гэта ўсё радзей і радзей, але перадусім людзі гатовыя гаварыць, па-першае, калі гэта тычыцца іх індывідуальна, ці можа іх закрануць, і па-другое, калі яны адчуваюць, што атрымаюць нейкую эмацыйную ці духоўную сатысфакцыю, калі прамовяць сваё меркаваньне ці свой боль.
«У нас ніводная акторка ня толькі публічна не агучыла факт нейкага харасмэнту, у нас наогул наўрад ці жанчыны могуць так у адкрытую гаварыць»
Ганна Соўсь: Ірына, вы актыўна камэнтавалі ў сацыяльных сетках справу Вайнштэйна і рэакцыю на яе, у тым ліку кампанію #metoo. Сярод іншага вы казалі, што «рэакцыя на гэтыя акцыі розная ў розных краінах і яна (перш за ўсё) кажа пра «розную адчувальнасьці да тэмы гвалту». Як бы вы ацанілі беларускую рэакцыю, беларускую адчувальнасьць да тэмы гвалту ў параўнаньні з расейскай, напрыклад?
Ірына Саламаціна: Ёсьць падабенствы, а ёсьць і адрозьненьні. Мы сёньня ўспаміналі жонку Ягора Канчалоўскага, якая вельмі ясна сказала пра тое, што вось гэтыя сэксуальныя дамаганьні яшчэ і ад такога чалавека з велізарнай уладай — хіба гэта не цудоўна? І гэта як раз гаворыць аб тым, што яна гаворыць з кантэксту такой нармалізацыі харасмэнту ў прафэсійнай сфэры. Безумоўна, такога ў Беларусі няма. У нас ніводная акторка ня толькі публічна не агучыла факт нейкага харасмэнту, у нас наогул наўрад ці жанчыны могуць вось так у адкрытую гаварыць. Гэта нават не зьвязана з тым, што тут менш улады і так далей, а проста ў нас тут крыху іншая сытуацыя.
Дастаткова было такому пэрсанажу, як Філіп Кіркораў, выбачыцца публічна, і зноў яго палюбілі.
Зь іншага боку, вельмі цікава назіраць, як Талкаліна, гэтая жонка, фактычна пасьля апублікаваньня тэксту на «Мэдузе» стала адмаўляцца ад сваіх словаў. У Інстаграме яна напісала, што ніводзін нармальны чалавек ня мог сказаць, што гвалт — гэта цудоўна. Сёньня гэты пост недасяжны, тым ня меней журналісты «Мэдузы» вывесілі для публічнага доступу аўдыёзапіс інтэрвію. Гэта такая тэма, яе можна абмяркоўваць тады, калі пачынаюцца вось такія акцыі. Таму што наогул сфэра кінэматаграфіі, гэтая індустрыя — вельмі закрытая. Але яна мужчынская. Калі мы знаходзімся па-за межамі гэтай сфэры, мы ня ведаем, як яна працуе. Напрыклад, сталі выказвацца маладыя расейскія рэжысёры, якія крытыкуюць учынак Філіпа Кіркорава, які публічна зьбіў другога рэжысёра. Праўда, потым ён выбачыўся, паехаў на рэабілітацыю, запісаў відэазварот, дзе патлумачыў, што ён ня любіць, калі на яго крычаць, і яму прабачылі. Вось адзін з рэжысёраў кажа, што расейскае грамадзтва сёньня не гатовае дыскутаваць гэтую тэму. Чаму? Таму што дастаткова было такому пэрсанажу, як Філіп Кіркораў, выбачыцца публічна, і зноў яго палюбілі.
У Беларусі падобных выказваньняў не назіраецца, як і публічнага зьбіцьця жанчын на здымачных пляцоўках. У цэлым у нас жанчыны, залучаныя ў кінаіндустрыю, маўчаць. Што тычыцца мужчын, то яны больш успамінаюць пра прафэсійныя вартасьці галівудзкага прадусара, альбо як Макс Алейнікаў, прадусар групы «Топлес», распавядаюць пра тое, як жанчыны самі крыўдзяць мужчын. Ён фактычна сказаў, вялікімі літарамі напісаў кшталту «а ці ведаеце вы, колькі разоў мяне гвалціў гурт „Топлес“, гвалціў мой мозг?». Ён кіпеў, ён не хацеў разумець і прымаць жаночую лёгіку. І мне вельмі спадабалася, як адзін з камэнтатараў адказаў, а, можа, табе трэба было тады зрабіць гурт хлопчыкаў, можа быць тады менш было праблем. То бок адна ярка выражаная пазыцыя, што жанчыны фактычна самі вінаватыя і даводзяць мужчын, а другая ярка выражаная пазыцыя, якая крыху была агучаная, што галівудзкі прадусар насамрэч такі геніяльны, давайце ўзгадаем гісторыю, такім геніяльным людзям можна ўсё дараваць. Гэта таксама вельмі небясьпечная пазыцыя. Трэба разьмяжоўваць пэўныя прафэсійныя камунікацыі, у гэтым выпадку вельмі карысна.
«Мы спакайнейшыя. Ды і Вайнштэйнаў у нас няма»
Ганна Соўсь: Саша, вы падрыхтавалі і выдалі біяграфію беларускага журналіста і выдаўца Пятра Марцава, чалавека, які любіў жыцьцё, жанчын, і яго любілі. Ці вы задумваліся калі-небудзь, што цалкам магчыма, што ў свой час з розных прычынаў маглі бы зьявіцца і публічныя шчыраваньні, а магчыма і нейкія прэтэнзіі на адрас Марцава ад яго былых сябровак? Ці яны маглі ў свой час прагучаць на адрас іншых вядомых у Беларусі людзей? Ці гэта б выклікала такую ж рэакцыю ў Беларусі, як цяпер у ЗША?
Зразумела, што прэса будзе заўсёды ганяцца за падобнымі гісторыямі.
Саша Раманава: Мікалай Халезін нядаўна напісаў у сябе ў Фэйсбуку, што ён вельмі баіцца, што гэтая кампанія, паўтаруся, мы кажам пра сэксуальнае адхіленьне, прывядзе да таго, што за букет кветак, падораны мужчынам жанчыне, будуць цкаваць і звальняць з працы і будуць нейкія наступствы. А што тычыцца Марцава, то мне здаецца, некарэктна, дзіўна і крыху дурнавата ўспамінаць яго імя ў сувязі з гэтым скандалам, які мае адносіны да сэксуальнага адхіленьня. Я думаю, што не маглі б зьявіцца. Асабліва пасьля сьмерці людзей такія гісторыі ўжо дакладна не вылазяць. Таму што гэта нетактычна. А пры жыцьці... Як там усё адбывалася і што... Мы рабілі проста частку працы — пісалі кнігу. Кожны вырашае са сваімі жанчынамі пытаньні самастойна, і вялікае шчасьце і гэта нармальна, калі гэта не вылазіць у публічную прастору. Калі нейкія асабістыя моманты пачынае абмяркоўваць публіка, натоўп, гэта непрыгожа. Гэта ўсе чытаюць, гэта прыносіць вялізарны трафік, калі казаць пра СМІ, але гэта брудна, гэта жоўта.
Зразумела, што прэса будзе заўсёды ганяцца за падобнымі гісторыямі. З пункту гледжаньня таго, ці хочаш ты марнаваць сваё жыцьцё і чытаць пра гэта, ці ты хочаш пераглядзець яшчэ раз добры фільм «Good Will Hunting », асабіста для сябе і для свайго асяродзьдзя, я б хацела, каб выбіралі ўсё-такі другое. А гісторыі заўсёды будуць. І заўтра і пасьлязаўтра будуць узьнікаць нейкія скандалы, і усе будуць гэта абмяркоўваць. Радуе ў гэтай сытуацыі, што жанчыны пачынаюць гаварыць. Калі б Мэрылін Манро ў свой час сказала, што яна атрымала ролю ў фільме дзякуючы такому прадусару, то не было б такога рэзанансу. А зараз прайшло шмат гадоў, і жанчыны пачынаюць гаварыць, іх пачынаюць слухаць, і сапраўды нешта зьмяняецца, я з гэтым згодная. У гісторыі з Вайнштэйнам сумна абсалютна ўсё, але адзіны пазытыўны момант у тым, што жанчыны выказваюцца.
Калі казаць пра беларускае грамадзтва, мы таксама гэта абмяркоўваем. Мне здаецца, што беларусы — дастаткова інтэлігентная нацыя, і за выключэньнем сэксуальных адхіленьняў, якія яўна дзесьці ёсьць, і гэта ўсё існуе, у большасьці сфэр усё адбываецца дастаткова карэктна, інтэлігентна, і ўсё-такі людзі разумеюць свае мэты. Яны хочуць рабіць справу... Прынамсі я не сустракала гэтага асабіста, але нават абарочваючыся ў пэўным асяродзьдзі, у асяродзьдзі журналістаў, і ведаючы кучу навінаў пра ўсіх на сьвеце, не бачу нейкай тэндэнцыі, што гэта глябальная гісторыя. Мы спакайнейшыя, мы нацыя спакойных. Ды і Вайнштэйнаў у нас няма.
Ганна Соўсь: Як вы мяркуеце, у якіх сфэрах Беларусі найбольш распаўсюджаныя сэксуальныя дамаганьні да жанчын і мужчын? Якія сфэры застаюцца найбольш закрытымі, а ў якіх можа калі-небудзь моцна «прарваць»? Ці пачуем мы споведзі «бляндынак і брунэтак», якіх бачым побач зь вядомымі людзьмі?
Вольга Шастакова: Не магу сказаць, што я тут вялікі экспэрт, таму што ўсё-такі ў мяне спэцыфічны і асяродак, дзе ня вельмі прынятыя такога роду рэчы. Калі мы кажам пра сфэры, дзе могуць быць падобныя гісторыі, то гэта любая сфэра, дзе ёсьць улада, у тым ліку эканамічная, і ёсьць людзі, якія пры ўладзе, і ёсьць людзі, якія ад іх залежаць. Асабліва, калі гэтая ўлада заснаваная на нейкіх суб’ектыўных ацэнках. То бок я магу цябе падтрымаць, а магу не падтрымаць, я магу цябе кудысьці прасунуць і прэміраваць, а магу не прасунуць.
Калі мы кажам пра гвалт, сэксуальны гвалт, то гэта часта наогул не зьвязана зь нейкай прафэсійнай сфэрай, гэта абсалютна іншае пытаньне, чаму мужчыны, у тым ліку і знаёмыя, нападаюць на жанчын па сваім нейкім жаданьні. Таму мой адказ, бадай, гэта любая сфэра, дзе ёсьць людзі, у якіх больш улады, якія могуць нешта адзін для аднаго зрабіць. Натуральна, гэта абсалютна неабавязкова. То бок чалавек, надзелены ўладай, можа з гонарам вытрымаць гэтае выпрабаваньне, і не выкарыстаць гэтую ўладу як элемэнт нейкага ціску.
«У нас гэта ўсё адбываецца, але ціха, пад ціскам неадукаванасьці, неабазнанасьці, негатоўнасьці грамадзтва пра гэта гаварыць»
Валярына Кустава: Мне здаецца, што для Беларусі гэта ўвогуле характэрна. Невялікі прыклад. Учора, калі я ў сваім фэйсбуку выказвалася пра сытуацыю, якую мы сёньня абмяркоўваем, мне ў прыват напісалі дзьве дзяўчыны, яны прызналіся, што іх ня так даўно згвалцілі. Адна з гэтых дзяўчат якраз з маёй сфэры, вельмі разумная, вельмі таленавітая. І пытаюся, чаму ты пра гэта не скажаш? Яна кажа, ведаеш, я заўсёды ўсім так казала, але зараз, калі я сутыкнулася з такой сытуацыяй, я баюся, што мяне асудзяць, што ў мяне не хопіць доказаў. У гэтага чалавека добрая маці, у яго могуць быць праблемы, яго не зразумеюць наступныя дзяўчаты, і ўвогуле скажуць, што я вінаватая. Баюся, што, на жаль, пры ўсёй маёй любові да Беларусі, да беларусаў і да беларусак, у нас гэта ўсё адбываецца, але адбываецца ціха пад ціскам неадукаванасьці, неабазнанасьці, негатоўнасьці грамадзтва пра ўсё гэта гаварыць. І ўсё гэта адбываецца ва ўсіх сфэрах.
«У Беларусі ёсьць і харасмэнт, ёсьць абразы, але беларускія жанчыны ня маюць рэсурсаў для таго, каб публічна пра гэта гаварыць»
Ганна Соўсь: Магчыма, я памыляюся, але напэўна кожная жанчына хаця б аднойчы ў жыцьці ці сутыкалася, ці можа сутыкнуцца з сэксуальнымі дамаганьнямі, і не абавязкова гэта фізычныя дамаганьні — могуць быць і вэрбальныя. І часам мужчыны, якія гэта робяць, не ўсьведамляюць, што гэта дамаганьні, што гэта гвалт ці прэсінг. У якіх выпадках пра гэта трэба гучна гаварыць? Калі і дзеля чаго трэба згадваць мінулае?
Ірына Саламаціна: Я вельмі рада, што беларускія жанчыны ўсё-такі далучыліся да флэш-мобу #янебаюсясказаць, і абсалютна дакладна сказалі, што, канешне, ў Беларусі ёсьць і харасмэнт, ёсьць абразы, але па вялікім рахунку, праблема ў тым, што беларускія жанчыны ня маюць рэсурсаў для таго, каб публічна пра гэта гаварыць. То бок само па сабе ў нас вельмі інэртнае асяродзьдзе. Мужчыны фактычна адмаўляюць жанчыне ў праве на выказваньне.
І якраз-такі гэты тэкст, калі ўкраінская чэмпіёнка абвінаваціла беларускую легенду, таксама пра многае кажа, таму што фактычна многія мужчыны зь вельмі рэсурсных СМІ, нават з Радыё Свабода, наўпрост сказалі ў сацсетках, што яны ёй ня вераць. Нават Валярына Кустава прапанавала зрабіць флэш-моб у адказ #яверутацяне. Менавіта таму, што тут жа пытаньне не ў тым, «веру — ня веру». Гэта нейкае паляваньне на ведзьмаў.
Гарві Вайнштэйн
Але калі мы вернемся да Галівуду, то я за Галівуд наогул спакойна, таму што гэта такі закрыты клюб мужчынаў з прывілеямі, калі, паверце мне, у іх хопіць грошай выйграць любы суд, аплаціць адваката. Выпадак з Вудзі Аленам гэта паказвае. Таму што было судовае разьбіральніцтва, яму цалкам удалося аднавіць сваю кар’еру. Мы ня можам гэтую сытуацыю на Беларусь накласьці. І трэба падзяляць букеты, падораныя жанчыне, і «мясарубку», у якую трапяць кар’еры ў Галівудзе.
Гэта закрыты клюб мужчынаў з прывілеямі, калі, паверце мне, у іх хопіць грошай выйграць любы суд, аплаціць адваката.
Другое пытаньне, што калі запускаюцца такія кампаніі, вакол іх утвараюцца маральныя панікі. І яны могуць быль вельмі пасьпяховымі ці непасьпяховымі. Канешне, іх цікава аналізаваць, таму што яны фактычна і зьмяняюць пэўныя правілы. Нагадаю, што ў СССР як раз прасоўваньне норм, стандартаў паважлівага стаўленьня да жанчыны, ішлі таксама праз пэўныя прапагандысцкія рэчы, якія таксама трэба назваць маральнымі панікамі, але дзякуючы гэтым панікам выпрацоўваюцца нейкія стандарты.
Ганна Соўсь: У якіх выпадках трэба не маўчаць?
Саша Раманава: Не маўчаць, калі цябе нешта не задавальняе. Калі гаварыць пра Беларусь, то твае правы пачынаюць ахоўваць, калі ты не маўчыш. Ад радзільні, калі цябе крыўдзяць, і ты павінен змагацца, да дзедаўшчыны, і сюды ж можна прыпісаць харасмэнт. Калі ты хочаш, каб з табой такога не адбывалася, каб крыўдзіцелі панесьлі пакараньне, каб да цябе ставіліся з павагай, то ты павінен гаварыць, інакш нічога ня будзе, інакш усё «замнуць».
«Адчуваньне, што жанчыны пачалі кампанію супраць мужчын, і мужчыны пачынаюць аўтаматычна абараняцца»
Мужчыны гэтаму проста ня вераць, асабліва ня вераць тыя, хто сам на гэта ня здольны. Іх дзесьці можна зразумець.
Вольга Шастакова: Я параю так: не маўчаць трэба ў той сытуацыі, калі ты абсалютна дакладна адчуваеш, што маеш рацыю. У нашым грамадзтве... Я не буду казаць пра тое, што калі цябе пакрыўдзілі, калі нешта адбылося, абавязкова трэба заяўляць... У нас складанае грамадзтва, складаная сытуацыя. Ты павінна адчуваць у сабе дастаткова сіл, каб супрацьстаяць магчымай нэгатыўнай рэакцыі. Мы ўсе ў інтэрнэце гэта бачым: на цябе выльецца цэбар халоднай вады, і табе прыйдзецца апраўдвацца, чаму ты была такая, не такая, як сябе паводзіла ў гэтай сытуацыі. Ёсьць два моманты: першы — калі мы гаворым пра ўсё гэта, вельмі зьмяняецца грамадзтва і стаўленьне. Я са зьдзіўленьнем пабачыла, колькі людзей, колькі мужчын проста былі ня ў курсе, наколькі шырока распаўсюджаныя гвалтоўныя дзеяньні ў адносінах да жанчын. Сапраўды, ад кожнай другой я чую гэтыя гісторыі — мужчыны гэтаму проста ня вераць, асабліва ня вераць тыя, хто сам на гэта ня здольны. Іх дзесьці можна зразумець. Акрамя таго, ім здаецца цяпер, што іх абвінавацілі ўсіх. Вось гэта вельмі цікавая псыхалягічная асаблівасьць. Адчуваньне, што жанчыны пачалі кампанію супраць мужчын, і яны пачынаюць аўтаматычна абараняцца. Гэта такі грамадзкі аспэкт. Калі мы гаворым, мы мяняем вось гэтае адчуваньне і адносіны ў грамадзтве.
«Я заклікаю беларускіх мужчын пастарацца паглядзець на гэта зь іншага гледзішча»
Валярына Кустава: Першы момант, калі ня трэба маўчаць — гэта той момант, калі з табой гэта адбываецца. Нельга цярпець, і нельга думаць, што можа быць я перагінаю, можа быць я няправільна разумею. Калі ты адчуваеш, што не — трэба сказаць гэтае «не». І другое, мяне таксама вельмі абурыла і зьдзівіла мужчынская салідарнасьць у тым, у чым ня варта салідарызавацца. Яны ўступіліся не за жанчын, не ў абарону жанчын, а яшчэ і зьвінавацілі яе. Прапаную проста паглядзець на гэта інакш. Ня тое, што абвінавацяць цябе і як табе давядзецца адмывацца ад гэтага як мужчыне, а што згвалцяць тваю маці, дачку, і яна вырашыць прызнацца ў гэтым праз гады — як ты паступіш і як ты падтрымаеш яе? Я заклікаю беларускіх мужчын пастарацца паглядзець на гэта зь іншага гледзішча.
***
Самыя галоўныя і цікавыя навіны можна атрымліваць адразу ж, падпісаўшыся на Тэлеграм-канал Радыё Свабода.