Краіны Эўразьвязу абвяшчаюць пра адмену платы для беларусаў за нацыянальныя візы. Днямі ўсьлед за Польшчай і Латвіяй пра гэта заявілі Нямеччына і Эстонія. Але ці закране гэтае візавае паслабленьне значную колькасьць беларускіх грамадзянаў і ці істотна памяняе візавую палітыку Эўразьвязу?
Нямеччына ад 4 лютага афармляе нацыянальныя візы для грамадзянаў Беларусі, не спаганяючы консульскі збор. Гэтыя візы выдаюцца асобам, якія плянуюць знаходзіцца ў Нямеччыне больш за 3 месяцы, напрыклад, з мэтай узьяднаньня сям’і, дзеля вучобы ці працы. Эстонія таксама абвясьціла, што адмяняе консульскі збор за нацыянальную візу ад 1 сакавіка. Яе выдаюць тым, хто зьбіраецца ў Эстонію на кароткатэрміновую працу — да прыкладу, прадстаўнікам творчых прафэсій, выкладчыкам, студэнтам ці спартоўцам. Камэнтуючы гэты крок Нямеччыны і Эстоніі, прэсавы сакратар беларускага МЗС Андрэй Савіных адзначыў:
«Калі гэтая інфармацыя будзе афіцыйна пацьверджана, то мы пазытыўна ўспрымем гэтыя крокі. Як, між іншым, і любыя іншыя, якія накіраваныя на разьвіцьцё кантактаў паміж нашымі краінамі. Мы не зьмяняем гэтую пазыцыю нават сёньня, калі Эўропа імкнецца перарваць дыялёг на ўрадавым узроўні і прымае рашэньні, якія паглыбляюць лініі падзелу на эўрапейскім кантынэнце. У гэтых умовах, магчыма, хоць на ўзроўні народнай дыпляматыі нам удасца данесьці да нямецкага і эстонскага грамадзтва праўду пра рэальную сытуацыю ў нашай краіне, якую іх палітычны істэблішмэнт старанна намагаецца ігнараваць».
Аднак у абедзьвюх амбасадах заявілі, што гэтае паслабленьне не закранае кароткатэрміновых прыватных і дзелавых візытаў. Гэта тычыцца, да прыкладу, дзелавых, турыстычных паездак ці наведваньня сяброў і сваякоў. Для іх трэба мець шэнгенскую візу, кошт якой застаецца ранейшым — 60 эўра. Кіраўніца офісу за дэмакратычную Беларусь Вольга Стужынская адзначае, што ў сёньняшняй сытуацыі істотныя зрухі ў візавым пытаньні малаверагодныя. Паміж Эўразьвязам і Беларусьсю павінна быць падпісана адпаведная дамова.
«Размовы пра яе нават не пачаліся. Камісія толькі выказала свае прапановы Радзе Эўразьвязу. Рада ЭЗ павінна даць мандат на пачатак гэтых перамоваў. У такой сытуацыі, як сёньня, калі стасункі паміж Брусэлем і Менскам напружаныя, я нават ня ўпэўнена, што абодва бакі зацікаўленыя пра гэта размаўляць».
Амбасада Нямеччыны адзначае, што фэдэральны ўрад пасьлядоўна выступае за аблягчэньне візавага рэжыму для беларусаў. Менавіта таму, напрыклад, у 2010 годзе траціна ўсіх шэнгенскіх візаў афармлялася бяз консульскага збору, у тым ліку для дзяцей, якія накіроўваліся на аздараўленьне, удзельнікаў моладзевых і студэнцкіх абменаў, дзеячаў мастацтва, сябраў праваабарончых і рэлігійных арганізацый.
Прадстаўнік польскай амбасады ў Беларусі Павал Марчук таксама адзначыў, што Польшча пасьлядоўна дамагаецца адмены візаў для грамадзянаў Беларусі, але гэтае рашэньне павінна быць узгоднена ўсімі сябрамі Эўразьвязу. Ад 1 студзеня 2011 году Польшча адмяніла плату за нацыянальныя візы. Аднак, паводле Паўла Марчука, попыт на польскія візы пакуль захоўваецца на ранейшым узроўні:
«Трэба ўлічваць адну асаблівасьць, што нацыянальныя візы — доўгатэрміновыя. Яны выдаюцца тым, хто едзе больш чым на 90 дзён у Польшчу. Гэта не турызм. Гэта больш сур’ёзныя намеры, і думаю, што адмена збору за гэтую катэгорыю візаў не паўплывае неяк асабліва на колькасьць выдадзеных візаў.Тое, што Польшча магла зрабіць, яна зрабіла адразу. А што да агульнай візавай палітыкі Эўразьвязу, то тут, вядома, патрэбны яшчэ час».
Палітоляг Алесь Лагвінец адзначае, што скасаваньне платы за нацыянальныя візы, пра што ўжо аб’явілі Латвія, Польшча, Эстонія і Нямеччына, закране вельмі малую частку беларускіх грамадзянаў. Што да больш істотных рашэньняў, то яны прадугледжваюць узаемадзеяньне з урадамі:
«Такія правілы Эўразьвязу, што адначасова з пагадненьнем аб спрашчэньні візавага рэжыму павінен быць пэўны мандат у Эўракамісіі і павінна быць падпісана дамова аб рэадмісіі. Такога пагадненьня няма зь Беларусьсю. Зважаючы на сёньняшні стан адносін паміж ЭЗ і афіцыйным Менскам, тым цяжэй спадзявацца, што такія перамовы адразу пачнуцца і змогуць даць вельмі хуткі, пазытыўны вынік».
Суседняя Літва раней абяцала выступіць з ініцыятывай, каб грамадзяне Беларусі атрымлівалі літоўскія нацыянальныя візы бясплатна альбо за сымбалічную цану. Літоўскі бок прапанаваў беларускім чыноўнікам зрабіць гэта на двухбаковай аснове. Аднак пытаньне пакуль застаецца нявырашаным.
Нямеччына ад 4 лютага афармляе нацыянальныя візы для грамадзянаў Беларусі, не спаганяючы консульскі збор. Гэтыя візы выдаюцца асобам, якія плянуюць знаходзіцца ў Нямеччыне больш за 3 месяцы, напрыклад, з мэтай узьяднаньня сям’і, дзеля вучобы ці працы. Эстонія таксама абвясьціла, што адмяняе консульскі збор за нацыянальную візу ад 1 сакавіка. Яе выдаюць тым, хто зьбіраецца ў Эстонію на кароткатэрміновую працу — да прыкладу, прадстаўнікам творчых прафэсій, выкладчыкам, студэнтам ці спартоўцам. Камэнтуючы гэты крок Нямеччыны і Эстоніі, прэсавы сакратар беларускага МЗС Андрэй Савіных адзначыў:
«Калі гэтая інфармацыя будзе афіцыйна пацьверджана, то мы пазытыўна ўспрымем гэтыя крокі. Як, між іншым, і любыя іншыя, якія накіраваныя на разьвіцьцё кантактаў паміж нашымі краінамі. Мы не зьмяняем гэтую пазыцыю нават сёньня, калі Эўропа імкнецца перарваць дыялёг на ўрадавым узроўні і прымае рашэньні, якія паглыбляюць лініі падзелу на эўрапейскім кантынэнце. У гэтых умовах, магчыма, хоць на ўзроўні народнай дыпляматыі нам удасца данесьці да нямецкага і эстонскага грамадзтва праўду пра рэальную сытуацыю ў нашай краіне, якую іх палітычны істэблішмэнт старанна намагаецца ігнараваць».
Аднак у абедзьвюх амбасадах заявілі, што гэтае паслабленьне не закранае кароткатэрміновых прыватных і дзелавых візытаў. Гэта тычыцца, да прыкладу, дзелавых, турыстычных паездак ці наведваньня сяброў і сваякоў. Для іх трэба мець шэнгенскую візу, кошт якой застаецца ранейшым — 60 эўра. Кіраўніца офісу за дэмакратычную Беларусь Вольга Стужынская адзначае, што ў сёньняшняй сытуацыі істотныя зрухі ў візавым пытаньні малаверагодныя. Паміж Эўразьвязам і Беларусьсю павінна быць падпісана адпаведная дамова.
«Размовы пра яе нават не пачаліся. Камісія толькі выказала свае прапановы Радзе Эўразьвязу. Рада ЭЗ павінна даць мандат на пачатак гэтых перамоваў. У такой сытуацыі, як сёньня, калі стасункі паміж Брусэлем і Менскам напружаныя, я нават ня ўпэўнена, што абодва бакі зацікаўленыя пра гэта размаўляць».
Амбасада Нямеччыны адзначае, што фэдэральны ўрад пасьлядоўна выступае за аблягчэньне візавага рэжыму для беларусаў. Менавіта таму, напрыклад, у 2010 годзе траціна ўсіх шэнгенскіх візаў афармлялася бяз консульскага збору, у тым ліку для дзяцей, якія накіроўваліся на аздараўленьне, удзельнікаў моладзевых і студэнцкіх абменаў, дзеячаў мастацтва, сябраў праваабарончых і рэлігійных арганізацый.
Прадстаўнік польскай амбасады ў Беларусі Павал Марчук таксама адзначыў, што Польшча пасьлядоўна дамагаецца адмены візаў для грамадзянаў Беларусі, але гэтае рашэньне павінна быць узгоднена ўсімі сябрамі Эўразьвязу. Ад 1 студзеня 2011 году Польшча адмяніла плату за нацыянальныя візы. Аднак, паводле Паўла Марчука, попыт на польскія візы пакуль захоўваецца на ранейшым узроўні:
«Трэба ўлічваць адну асаблівасьць, што нацыянальныя візы — доўгатэрміновыя. Яны выдаюцца тым, хто едзе больш чым на 90 дзён у Польшчу. Гэта не турызм. Гэта больш сур’ёзныя намеры, і думаю, што адмена збору за гэтую катэгорыю візаў не паўплывае неяк асабліва на колькасьць выдадзеных візаў.Тое, што Польшча магла зрабіць, яна зрабіла адразу. А што да агульнай візавай палітыкі Эўразьвязу, то тут, вядома, патрэбны яшчэ час».
Палітоляг Алесь Лагвінец адзначае, што скасаваньне платы за нацыянальныя візы, пра што ўжо аб’явілі Латвія, Польшча, Эстонія і Нямеччына, закране вельмі малую частку беларускіх грамадзянаў. Што да больш істотных рашэньняў, то яны прадугледжваюць узаемадзеяньне з урадамі:
«Такія правілы Эўразьвязу, што адначасова з пагадненьнем аб спрашчэньні візавага рэжыму павінен быць пэўны мандат у Эўракамісіі і павінна быць падпісана дамова аб рэадмісіі. Такога пагадненьня няма зь Беларусьсю. Зважаючы на сёньняшні стан адносін паміж ЭЗ і афіцыйным Менскам, тым цяжэй спадзявацца, што такія перамовы адразу пачнуцца і змогуць даць вельмі хуткі, пазытыўны вынік».
Суседняя Літва раней абяцала выступіць з ініцыятывай, каб грамадзяне Беларусі атрымлівалі літоўскія нацыянальныя візы бясплатна альбо за сымбалічную цану. Літоўскі бок прапанаваў беларускім чыноўнікам зрабіць гэта на двухбаковай аснове. Аднак пытаньне пакуль застаецца нявырашаным.