Саміт Арганізацыі бясьпекі і супрацоўніцтва ў Эўропе (АБСЭ) у Астане сёньня скончыўся без спадзяванай дамовы ўдзельнікаў аб пляне ўзмацніць гэтую арганізацыю.
У неафіцыйных размовах дыпляматы казалі, што дамовіцца не ўдалося з прычыны разыходжаньняў у шэрагу спрэчных пытаньняў, у прыватнасьці з-за расейска-грузінскага канфлікту, з-за Нагорнага Карабаху і Прыднястроўя.Арганізатары саміту, улады Казахстану, да апошняй хвіліны спадзяваліся на кампраміс. Выніковая прэсавая канфэрэнцыя прэзыдэнта Нурсултана Назарбаева адкладалася некалькі разоў на тры гадзіны. Аднак і гэтага дадатковага часу не хапіла.
АСБЭ дзейнічае паводле прынцыпу кансэнсусу — гэта значыць, што любая з 56 краінаў-удзельніц мае магчымасьць заблякаваць выніковыя дакумэнты саміту. Таму, як перадаў нам з Астаны міжнародны аглядальнік Раман Якаўлеўскі, там настойліва гучалі галасы, што трэба пераходзіць на прыняцьце рашэньняў кваліфікаванай бальшынёй.
«Тут жа адбыўся натуральны скандал, зьвязаны з вядомым грузінскім пытаньнем. Справа ў тым, што ў выніковы дакумэнт прэзыдэнт Расеі Мядзьведзеў імкнуўся ўставіць сваю фармулёўку наконт новай архітэктуры эўрапейскай бясьпекі. Але гэта не было ўлічана. Больш таго, улічылі пункт гледжаньня грузінскай дэлегацыі, у якой фактычна не прызнаюцца вынікі жнівеньскай грузіна-расейскай вайны. І гэта можна зразумець, бо на сёньняшні дзень аніхто з краінаў АБСЭ, акрамя Расеі, не прызнаў Абхазію і Паўднёвую Асэтыю як незалежныя краіны».
Што тычыцца сёньняшняга выступу Аляксандра Лукашэнкі, то беларускі лідэр казаў найперш пра тое, што АБСЭ павінна выпрацаваць унівэрсальныя стандарты ацэнкі выбараў:
«АБСЭ часам зьяўляецца нейкай дубінай у нечых руках у перадвыбарчы пэрыяд той ці іншай дзяржавы. Стандарты выбараў, пра якія гаворыцца прадстаўнікамі і чыноўнікамі АБСЭ, на жаль, у нас адсутнічаюць. Але спасылка пастаянна на гэтыя стандарты».
Спэцыяліст у галіне выбарчага права Сяргей Альфер кажа, што сапраўды зацьверджаных усімі краінамі АБСЭ правілаў правядзеньня выбараў няма:
«Але ёсьць міжнародныя зацьверджаныя прынцыпы выбараў, якія закладзеныя ў ААНаўскіх дакумэнтах, эўрапейскіх дакумэнтах. Дарэчы, многія дасьледчыкі выбарчага права лічаць, што тыя крытэры, якія закладзеныя ў дакумэнтах АБСЭ, таксама могуць лічыцца прынцыпамі правядзеньня свабодных і справядлівых выбараў. Іх жа падтрымалі ў свой час краіны АБСЭ, уключна зь Беларусьсю. Так што тут нічога распрацоўваць ня трэба. Яны ёсьць, і адпаведна ім міжнародная супольнасьць адносіць выбары да свабодных і справядлівых альбо да несвабодных і несправядлівых».
У Астане былі спадзяваньні, што кіраўнік Беларусі зробіць нейкую сэнсацыйную заяву, кажа Раман Якаўлеўскі:
«Усе чакалі, што выступ Лукашэнкі прынясе чарговыя сэнсацыі. Але ж гэтага не адбылося. Але, паводле чутак у кулюарах, тэкст яго выступу быў скарэктаваны на просьбу самога Назарбаева яшчэ ўчора ўвечары. І ўсе „вострыя вуглы“ былі з прамовы выкінутыя. Так гэта ці не? Калі задаюць такое пытаньне, ніхто гэтага не абвяргае».
А вось тое, што кіраўнік Беларусі ўчора ўвечары нібыта гуляў у хакей (пра гэта паведамлялі многія СМІ) кіраўнік яго прэсавай службы Павал Лёгкі абвяргае.
Раман Якаўлеўскі пацьвердзіў, што падчас выступу Лукашэнкі ў прэсавым цэнтры ўзьніклі тэхнічныя праблемы, з-за чаго шмат хто з журналістаў ягонай прамовы проста не пачуў. «Але прэсавая служба саміту хутка распаўсюдзіла друкаваны тэкст выступу». Журналісты знаходзяцца ў іншым памяшканьні, а ня ў тым, дзе праходзіць паседжаньне саміту.
У неафіцыйных размовах дыпляматы казалі, што дамовіцца не ўдалося з прычыны разыходжаньняў у шэрагу спрэчных пытаньняў, у прыватнасьці з-за расейска-грузінскага канфлікту, з-за Нагорнага Карабаху і Прыднястроўя.Арганізатары саміту, улады Казахстану, да апошняй хвіліны спадзяваліся на кампраміс. Выніковая прэсавая канфэрэнцыя прэзыдэнта Нурсултана Назарбаева адкладалася некалькі разоў на тры гадзіны. Аднак і гэтага дадатковага часу не хапіла.
АСБЭ дзейнічае паводле прынцыпу кансэнсусу — гэта значыць, што любая з 56 краінаў-удзельніц мае магчымасьць заблякаваць выніковыя дакумэнты саміту. Таму, як перадаў нам з Астаны міжнародны аглядальнік Раман Якаўлеўскі, там настойліва гучалі галасы, што трэба пераходзіць на прыняцьце рашэньняў кваліфікаванай бальшынёй.
Што тычыцца сёньняшняга выступу Аляксандра Лукашэнкі, то беларускі лідэр казаў найперш пра тое, што АБСЭ павінна выпрацаваць унівэрсальныя стандарты ацэнкі выбараў:
«АБСЭ часам зьяўляецца нейкай дубінай у нечых руках у перадвыбарчы пэрыяд той ці іншай дзяржавы. Стандарты выбараў, пра якія гаворыцца прадстаўнікамі і чыноўнікамі АБСЭ, на жаль, у нас адсутнічаюць. Але спасылка пастаянна на гэтыя стандарты».
Спэцыяліст у галіне выбарчага права Сяргей Альфер кажа, што сапраўды зацьверджаных усімі краінамі АБСЭ правілаў правядзеньня выбараў няма:
«Але ёсьць міжнародныя зацьверджаныя прынцыпы выбараў, якія закладзеныя ў ААНаўскіх дакумэнтах, эўрапейскіх дакумэнтах. Дарэчы, многія дасьледчыкі выбарчага права лічаць, што тыя крытэры, якія закладзеныя ў дакумэнтах АБСЭ, таксама могуць лічыцца прынцыпамі правядзеньня свабодных і справядлівых выбараў. Іх жа падтрымалі ў свой час краіны АБСЭ, уключна зь Беларусьсю. Так што тут нічога распрацоўваць ня трэба. Яны ёсьць, і адпаведна ім міжнародная супольнасьць адносіць выбары да свабодных і справядлівых альбо да несвабодных і несправядлівых».
У Астане былі спадзяваньні, што кіраўнік Беларусі зробіць нейкую сэнсацыйную заяву, кажа Раман Якаўлеўскі:
«Усе чакалі, што выступ Лукашэнкі прынясе чарговыя сэнсацыі. Але ж гэтага не адбылося. Але, паводле чутак у кулюарах, тэкст яго выступу быў скарэктаваны на просьбу самога Назарбаева яшчэ ўчора ўвечары. І ўсе „вострыя вуглы“ былі з прамовы выкінутыя. Так гэта ці не? Калі задаюць такое пытаньне, ніхто гэтага не абвяргае».
А вось тое, што кіраўнік Беларусі ўчора ўвечары нібыта гуляў у хакей (пра гэта паведамлялі многія СМІ) кіраўнік яго прэсавай службы Павал Лёгкі абвяргае.
Раман Якаўлеўскі пацьвердзіў, што падчас выступу Лукашэнкі ў прэсавым цэнтры ўзьніклі тэхнічныя праблемы, з-за чаго шмат хто з журналістаў ягонай прамовы проста не пачуў. «Але прэсавая служба саміту хутка распаўсюдзіла друкаваны тэкст выступу». Журналісты знаходзяцца ў іншым памяшканьні, а ня ў тым, дзе праходзіць паседжаньне саміту.