Сёньня кіраўнік італьянскага ўраду Сільвіё Бэрлюсконі прыбывае зь візытам у Беларусь. Гэта першы афіцыйны прыезд заходнеэўрапейскага палітыка такога рангу ў Менск за ўсе 15 гадоў прэзыдэнцтва Аляксандра Лукашэнкі.
Італія — бадай, адзіная краіна Эўразьвязу, урад якой фактычна ня мае прэтэнзіяў да беларускага лідэра, які атрымаў рэпутацыю «апошняга эўрапейскага дыктатара». Сёлета ў красавіку падчас сустрэчы з Лукашэнкам у Рыме пра блізкасьць пазыцый са сваім беларускім калегам казаў сам Бэрлюсконі. Цяпер вось — візыт у адказ.
Нездарма Сыльвіё Бэрлёсконі мае рэпутацыю спрытнага бізнэсоўца, які надзвычай удала спалучае дзяржаўныя інтарэсы з асабістымі. Італьянскі прэм’ер-міністар — ледзьве не ўзор прагматычнага палітыка, які дзеля пашырэньня ўплыву гатовы на зьдзелкі зь любымі аўтарытарнымі лідэрамі. Так, за некалькі дзён да візыту ў Менск ён наладзіў перамовы з прэзыдэнтам Туркмэністану Гурбангулы Бэрдымухамэдавым — італьянская лідэра не бянтэжыць, што багатая стратэгічнай сыравінай сярэднеазіяцкая краіна адносіцца да самых адыёзных рэжымаў сьвету.
Беларусь ня можа пахваліцца сыравіннымі запасамі, аднак прывабнае транзытнае становішча і прамысловы патэнцыял (у тым ліку ў вайсковай галіне) робіць яе досыць прывабнай на пэрспэктыву. І ўсталёўваючы шчыльныя стасункі з афіцыйным Менскам, Бэрлюсконі не хвалюецца за ўласную рэпутацыю. Ён нават гатовы выступіць пасярэднікам паміж Заходняй Эўропай і ўладамі Беларусі ў пытаньні адмены санкцыяў Эўразьвязу ў дачыненьні да Аляксандра Лукашэнкі.
Палітычная сфэра пакуль яўна пераважвае дасягненьні ў галіне эканомікі. У дзясятцы асноўных гандлёвых партнэраў Беларусі Італія займае 9-е месца, маючы толькі 1,7% ад агульнага аб’ёму таваразвароту. Аб’ём беларускага экспарту на Апэніны ў першым паўгодзьдзі склаў усяго 70 мільёнаў даляраў. Ці ёсьць падставы чакаць эканамічнага прарыву з візытам Бэрлюсконі? Ці апраўданыя спадзяваньні пераарыентаваць на Апэніны заляжалую прадукцыю беларускай вытворчасьці?
Дырэктар Агенцтва дзелавых сувязяў Валянцін Лопан гаворыць, што нязначныя праявы эканамічнага супрацоўніцтва ёсьць: СП «МАЗ-МАН» набывае ў Італіі масты для пагрузчыкаў. Гэтаксама італьянскай вытворчасьці кампанэнты і вузлы для іншай тэхнікі. А вось беларуская экспансія праблематычная. Тэарэтычна МАЗ мог бы зрабіць машыны пад эўрапейскі стандарт «Эўра-4», але адгрузіць гатовую прадукцыю складана: у Эўразьвязе надзвычай высокая ўвазное мыта — 22,5%. Таму, паводле спадара Лопана, падчас сустрэчы зь Бэрлюсконі Лукашэнку неабходна дамаўляцца пра ліквідацыю такога кшталту эканамічных бар’ераў:
мы ўжо шмат гадоў на вашу прадукцыю ставім нізкія пошліны па гэтым жа кодзе, нават на 9 месяцаў нулявыя стаўкі на «Эўра-4» і «Эўра-5» зрабілі. Дык давайце і вы! Давайце здымаць гэтыя бар’еры, дамаўляцца!
Італія — асноўны гуманітарны партнэр Беларусі ў справе аздараўленьня дзяцей з рэгіёнаў, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС. Ад 40 тысяч чалавек, якія штогод выяжджаюць за мяжу, блізу 20 тысяч прыпадае менавіта на Італію. Некаторыя італьянскія «бацькі» настолькі прывязваюцца да сваіх выхаванцаў, што з цяжкасьцю адпускаюць іх на радзіму. Найбольш паказальны выпадак — з выхаванкай вілейскага дзіцячага інтэрнату Вікай Мароз, якую ў 2006 годзе беларускі МЗС ня мог вырваць з рук мужа і жонкі Джуста-Барначын. А што можа стаць вызначальным у дзелавым супрацоўніцтве? Як падвысіць прыток замежных інвэстыцыяў у Беларусь, у тым ліку італьянскага паходжаньня? Меркаваньне Валянціна Лопана:
«Італія — разьвітая краіна, яна працуе па ўсім сьвеце; нашмат больш прасунутая на зьнешніх рынках, чым мы. Можна было б працаваць з прадукцыяй машынабудаваньня. Але як зьменшыць выдаткі? Колькі каштуе — столькі і плаціць трэба... Шукаць трэба нейкія магчымасьці, безумоўна. Але гэтыя магчымасьці не знаходзяцца на ўзроўні прэм’ер-міністра Італіі альбо нашага прэзыдэнта. Гэта ня той узровень. Эўропа — гэта прыватны бізнэс. Усе эканамічныя сувязі ідуць на ўзроўні прыватных асобаў, сэктараў рынку. Гэта мы па сваёй звычцы думаем: прэзыдэнты павінны дамаўляцца і пасьля гэтага даць дабро, каб пайшоў бізнэс, інвэстыцыі. Ва ўсім сьвеце гэта прыватная справа кампаній і грамадзянаў. Яны проста вывучаюць канкрэтныя ўмовы, якія ўлада забясьпечвае ў гэтай краіне, і самі вырашаюць: ці ісьці туды з інвэстыцыямі, з вытворчасьцю?»
Многія аналітыкі гавораць пра істотнае падабенства ў характарах Лукашэнкі і Бэрлюсконі. Абодва досыць харызматычныя і эпатажныя, аднолькава абыякавыя да сямейных каштоўнасьцяў, ня адчуваючы ў шлюбе вялікіх абавязацельстваў і не асабліва хаваючы ад грамадзкасьці сваіх палюбоўніц. Апроч таго, і Лукашэнка, і Бэрлюсконі маюць за звычку адразу эмацыйна штосьці сказаць, а ўжо потым «расхлёбваць» наступствы. Ня дзіўна, што такая віртуальная блізкасьць спрычынілася ўжо да другой сустрэчы палітыкаў цягам паўгода.
Напярэдадні візыту ў Беларусь Сыльвіё Бэрлюсконі, Аляксандар Лукашэнка даў інтэрвію італьянскай газэце La Stampa. Фрагмэнты інтэрвію паказвала 25 лістапада беларуская тэлевізія, а ў нядзелю інфармацыйныя агенцтвы БЕЛТА і Інтэрфакс паведамілі новыя падрабязнасьці. Адказваючы на пытаньне пра гарантыі ў пляне дэмакратызацыі, якія Беларусь магла б даць Сыльвіё Бэрлюсконі, Лукашэнка сказаў: «Ня думаю, што Сыльвіё едзе сюды па нейкія гарантыі дэмакратызацыі. Што да дэмакратыі, мы можа яшчэ зь сім-тым падзяліцца гэтым дарам... Што да кола пытаньняў, якія мы будзем абмяркоўваць з прэм’ерам Італіі, то гэта перш за ўсё эканамічныя праблемы, стварэньне нарматыўна-прававой базы нашых дачыненьняў», — сказаў Лукашэнка і дадаў, што апрача таго могуць абмяркоўвацца пытаньні замежных інвэстыцыяў у беларускую эканоміку.