У 2024 годзе ў Іране пакаралі сьмерцю сама меней 901 чалавека, у тым ліку 31 жанчыну. Некаторыя з гэтых жанчын былі асуджаныя за забойства сваіх мужоў падчас барацьбы з згвалтаваньнем або ў іншых выпадках хатняга гвалту.
Гэта дзевяцігадовы максымум, які выклікаў абурэньне ў Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, піша Радыё Фарда.
Паводле дакладу Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, апублікаванага 7 студзеня, каля 40 з агульнай колькасьці пакараньняў сьмерцю прыпала толькі на апошні тыдзень сьнежня.
«Рост колькасьці пакараных у Іране за апошні год выклікае вялікую трывогу», — заявіў Вярхоўны камісар Фолькер Цюрк, дадаўшы, што агульная колькасьць пакараных павялічылася з 853 у 2023 годзе.
«Ірану даўно пара спыніць гэтую хвалю пакараньняў, якая ўвесь час расьце», — дадаў ён.
ААН заявіла, што большасьць пакараньняў сьмерцю былі зьдзейсьненыя за злачынствы, зьвязаныя з наркотыкамі, але дадала, што ў 2022 годзе былі таксама пакараныя дысыдэнты і людзі, зьвязаныя з пратэстамі.
У 2022 годзе па ўсім Іране ўспыхнулі пратэсты, выкліканыя сьмерцю Махсы Аміні, маладой жанчыны, арыштаванай за меркаванае парушэньне закону аб нашэньні хіджабу падчас утрыманьня пад вартай у паліцыі.
Падчас пратэстаў жанчыны і дзяўчаты здымалі і палілі свае хусткі.
Улады жорстка здушылі пратэсты, забіўшы сотні пратэстоўцаў і арыштаваўшы тысячы.
У апошнім дакладзе Цюрк заклікаў Тэгеран спыніць усе будучыя пакараньні.
«Гэта несумяшчальна з асноўным правам на жыцьцё і павышае непрымальную рызыку пакараньня нявінных людзей. І, каб было зразумела, гэта ніколі ня можа быць прыменена за паводзіны, якія абароненыя міжнародным правам у галіне правоў чалавека», — сказаў Цюрк.
Прадстаўніца ААН Ліз Тросэл заявіла журналістам у Жэнэве, што колькасьць жанчын, пакараных сьмерцю ў Іране, стала самым высокім паказьнікам як мінімум за апошнія 15 гадоў.
«У большасьці выпадкаў гаворка ідзе пра абвінавачаньні ў забойстве. Значная колькасьць жанчын сталі ахвярамі хатняга гвалту, дзіцячых шлюбаў або прымусовых шлюбаў», — сказала яна.
Тросэл паведаміла агенцтву Reuters, што адна з жанчын, пакараных сьмерцю за забойства, забіла свайго мужа, каб перашкодзіць яму згвалтаваць ейную дачку.
Кансэрватыўная ісламская дзяржава мае доўгую гісторыю парушэньня правоў грамадзян, асабліва жанчын і дзяўчатак.
Масуд Пэзэшкіян, якога шмат хто называе рэфарматарам, перамог на прэзыдэнцкіх выбарах у Іране ў ліпені, паабяцаўшы лепш абараняць правы жанчын і меншасьцяў. Аднак многія актывісты-праваабаронцы і міжнародныя назіральнікі па-ранейшаму скептычна ставяцца да яго, чакаючы істотных дзеяньняў.
