Вітаю ўсіх слухачоў перадачы “Настрой на Свабоду”. У сёньняшняй перадачы мы пагаворым пра адно цяпер ужо крыху прызабытае хобі – радыёпрыём. Сёньня слуханьне радыё ў бальшыні выпадкаў абмяжоўваецца ўключэньнем прыймача ў дыяпазоне FM і выбарам станцыі, якая перадае блізкую сэрцу слухача музыку – вядома, калі ёсьць з чаго выбіраць. Але адносна нядаўна – яшчэ нейкіх гадоў 20-30 таму – радыё было невычэрпнай крыніцай музыкі, навінаў, зьвестак самай разнастайнай інфармацыі, дапаможнікам у вывучэньні моваў дый шмат чым яшчэ, прычым слухалі людзі ўсе хвалі – ад самых даўгіх да самых кароткіх. Спадзяюся, гэтая старая культура радыёслуханьня яшчэ не памерла дарэшты – жывое пацьверджаньне гэтаму – тыя, хто слухае цяпер гэтую перадачу на кароткіх або сярэдніх хвалях.
Дык вось, хобі гэтае – прыём далёкіх і блізкіх радыёстанцыяў – называецца DX-інгам (дыэксінгам), а тыя, хто на гэтую хваробу хворы – дыэксістамі. Гадоў 20 таму бадай што не было ніводнай саліднай радыёстанцыі зь міжнародным вяшчаньнем, якая б ня мела ў сваёй праграме перадачы для аматараў далёкага прыёму, для дыэксістаў. У такіх перадачах перадаваліся DX-навіны – пра зьяўленьне новых станцыяў, пра зьмены частотаў, пра новыя мадэлі прыймачоў ды шмат чаго іншага. Цяпер сьвет дыэксістаў значна зьменшыўся, на кароткіх і на сярэдніх хвалях з кожным годам застаецца ўсё менш і менш станцыяў, аднак хобі гэтае ўсё яшчэ жывое, месцам кантактаў дыэксістаў сталася сусьветнае Сеціва – там існуе мноства сайтаў з самай разнастайнай DX-інфармацыяй.
***
Дасьведчаны дыэксіст можа распазнаць ці ня сотню розных моваў зямлі, а некаторыя словы і выразы – вітаньні, ідэнтыфікацыйныя абвесткі, лічбы – і сам можа агучыць на дзясятках моваў. Або можа пазнаць станцыю паводле студыйнага фону. Або круціць ручку настройкі і ня гледзячы на шкалу называць частоты. Ну і ўсякае такое.
Ёсьць у гэтым хобі і свой матэрыяльны калекцыянэрскі момант – зьбіраньне картак-пацьверджаньняў рапартаў аб прыёме. Выглядае гэта так: дыэксіст ловіць нейкую экзатычную станцыю, тады складае спэцыяльны рапарт аб прыёме, дасылае яго станцыі і празь нейкі месяц, або часам і праз год, атрымвае адмысловую картку пацьверджаньне або на радыёжаргоне – картку QSL. Цяпер можаце сабе ўявіць – колькі картак ад розных станцыяў сьвету можна сабраць за 5, 10 або 20 гадоў.
Дарэчы, Беларуская Служба Радыё Свабода была апошняй і доўгія гады адзінай службай нашага радыё, якая дасылала QSL-карткі ў адказ на рапарты аб прыёме. Самі карткі ў нас, на жаль, ужо скончыліся, але мы спадзяемся ў найбліжэйшым часе выдрукаваць новыя і аднавіць нашу DX-традыцыю. Тым слухачам, якія даслалі і дасылаюць нам свае рапарты, мы абяцаем выслаць карткі, як толькі мы зноў іх будзем мець, а тым, хто яшчэ нам нічога не даслаў, я раскажу – як складаецца тыповы рапарт аб прыёме радыёстанцыі.
***
Дыэксісты, якія шлюць рапарты рэгулярна і ў вялікай колькасьці, маюць на гэта спэцыяльныя блянкі, але тут ніякай абавязковай формы няма. Аднак рапарт мусіць утрымваць пэўную абавязковую інфармацыю. І вось якую:
– месца прыёму – марка і мадэль прыймача – тып і характарыстыка антэны – час прыёму – частата, на якой прымалася станцыя – якасьць прыёму ў кодзе SINPO (што гэта – скажу крыху пазьней) – прыблізны зьмест праграмы ў часе прыёму – любая важная дадатковая інфармацыя, напрыклад перашкоды ад іншых станцыяў, глушэньне, зьнікненьне сыгналу і падобнае
Усё гэта запісваецца ў рапарце і рапарт дасылаецца адпаведнай службе станцыі. Некаторыя станцыі патрабуюць даслаць разам з рапартам гэтак званыя міжнародныя купоны паштовай аплаты – гэта ўнівэрсальная паштовая валюта, за якую ў любой краіне можна набыць маркі – такім чынам дасылку карткі QSL аплачвае сам дыэксіст.
Ацэнка якасьці сыгналу выстаўляецца спэцыяльным SINPO-кодам, які складаецца з 5 лічбаў – ацэнак сілы сыгналу, інтэрфэрэнцыі, атмасфэрных шумоў, згасаньня і агульнай ацэнкі (Signal, Interference, Noise, Propagation, Overall merit – SINPO – гэта першыя літары гэтых словаў). Найлепшы бал – 5, найгоршы – 1.
Першая лічба – сіла сыгналу.
5 – выдатны сыгнал. Калі ёсьць індыкатар – максымальны ўзровень. 4 – добры сыгнал. Усё выдатна чуваць, але індыкатар паказвае крыху менш за максымум. 3 – сярэдні сыгнал. Нармальна чуваць голас, усе словы зразумелыя. Музыка чутна, але невыразна. 2 – слабы сыгнал. Голас чуваць, часам можна нешта зразумець. 1 – жахлівы сыгнал. Голас чуваць зусім троху, зразумець нічога нельга.
Другая лічба – інтэрфэрэнцыя або перашкоды ад іншых станцыяў 5 – ніякіх перашкодаў. 4 – лёгкія перашкоды, якія амаль не замінаюць слухаць выбраную вамі станцыю. 3 – перашкоды сярэдняй сілы. Ваша і “чужая” станцыі гучаць з аднолькавай сілай. 2 – моцныя перашкоды. Ваша станцыя ледзь чутная пад сыгналам “чужой”, часам можна нешта разабраць – або проста пачуць, што ваша станцыя таксама працуе на гэтай частаце 1 – вельмі моцныя перашкоды. Ваша станцыя накрытая наглуха.
Трэцяя лічба – шумы 5 – ніякіх шумоў. 4 – лёгкі шум, які не замінае слухаць праграму. 3 – сярэдні шум, які часам заглушае праграму. 2 – моцны шум, за якім вельмі цяжка нешта разабраць, але сыгнал станцыі яшчэ можна пачуць. 1 – вельмі моцны шум, за якім зусім не чутна ваша станцыя.
Чацьвертая лічба – згасаньне сыгналу 5 – ніякага згасаньня, сіла сыгналу не мяняецца. 4 – сыгнал стабільны, зь лёгкім згасаньнем, якое не перашкаджае чутнасьці. 3 – сыгнал хісткі, часам слабне, часам згасае зусім. 2 – моцнае згасаньне, аж да поўнага зьнікненьня сыгналу. 1 – вельмі моцнае згасаньне, бальшыню часу сыгнал адсутнічае.
Пятая лічба – агульная ацэнка 5 – выдатна. Ідэальная чутнасьць. 4 – добра. Час ад часу праблемныя моманты, або нейкая лёгкая праблема ўвесь час. 3 – сярэдне. Слухаць можна, але без асаблівай прыемнасьці, часам даводзіцца напружваць слых і нэрвы. 2 – дрэнна. Часам можна нешта разабраць, а часам – нічога. 1 – зусім ніяк. Неяк яшчэ можна здагадацца, што ваша станцыя тут працуе, але пачуць нічога немагчыма.
Вось жа, прыкладам, сыгналу FM-станцыі часьцей за ўсё можна даць адзнаку 55555. Што да кароткіх хваляў – там такая адзнака будзе вельмі рэдкая, як рэдкая якасьць сыгналу блізкая да FM-нага для станцыі на кароткіх хвалях.
Калі сыстэма пазначэньня якасьці кодам SINPO вам падаецца занадта складанай – можаце ў рапарце апісаць якасьць сыгналу сваімі словамі.
Вось і ўсё, што датычыць складаньня рапартаў аб прыёме. У канцы кастрычніка мы пераходзім на зімовыя частоты – гэта час, калі інфармацыя аб якасьці прыёму для нас асабліва важная. Чакаем вашых рапартаў!
***
Як мы паведамлялі раней, у рамках перадачы “Настрой на Свабоду” цяпер штомесяц будзе праводзіцца конкурс для нашых слухачоў. Кожны месяц у вас будзе магчымасьць выйграць наш прыз – партатыўны радыёпрыймач зь лічбавай настройкай Grundig YachtBoy-P2000.
І зараз – увага! – умовы нашага кастрычніцкага конкурсу. У праграмах Беларускай Свабоды ўжо некалькі гадоў гучыць перадача “Сучасныя мэмуары”. Калі ласка, назавеце – хто за гэтыя гады ўжо выступаў на нашых хвалях са сваімі ўспамінамі? Больш шанцаў выйграць прыз будзе мець той, хто ня толькі назаве аўтараў мэмуараў, але і прыпомніць – як называлася сэрыя ўспамінаў таго або іншага аўтара. Вось, напрыклад, цяпер свае ўспаміны завяршае чытаць пісьменьнік Уладзімер Арлоў, ягоная сэрыя мае загаловак “Полацкі вецер”. Жадаем Вам посьпехаў!
Дык вось, хобі гэтае – прыём далёкіх і блізкіх радыёстанцыяў – называецца DX-інгам (дыэксінгам), а тыя, хто на гэтую хваробу хворы – дыэксістамі. Гадоў 20 таму бадай што не было ніводнай саліднай радыёстанцыі зь міжнародным вяшчаньнем, якая б ня мела ў сваёй праграме перадачы для аматараў далёкага прыёму, для дыэксістаў. У такіх перадачах перадаваліся DX-навіны – пра зьяўленьне новых станцыяў, пра зьмены частотаў, пра новыя мадэлі прыймачоў ды шмат чаго іншага. Цяпер сьвет дыэксістаў значна зьменшыўся, на кароткіх і на сярэдніх хвалях з кожным годам застаецца ўсё менш і менш станцыяў, аднак хобі гэтае ўсё яшчэ жывое, месцам кантактаў дыэксістаў сталася сусьветнае Сеціва – там існуе мноства сайтаў з самай разнастайнай DX-інфармацыяй.
***
Дасьведчаны дыэксіст можа распазнаць ці ня сотню розных моваў зямлі, а некаторыя словы і выразы – вітаньні, ідэнтыфікацыйныя абвесткі, лічбы – і сам можа агучыць на дзясятках моваў. Або можа пазнаць станцыю паводле студыйнага фону. Або круціць ручку настройкі і ня гледзячы на шкалу называць частоты. Ну і ўсякае такое.
Ёсьць у гэтым хобі і свой матэрыяльны калекцыянэрскі момант – зьбіраньне картак-пацьверджаньняў рапартаў аб прыёме. Выглядае гэта так: дыэксіст ловіць нейкую экзатычную станцыю, тады складае спэцыяльны рапарт аб прыёме, дасылае яго станцыі і празь нейкі месяц, або часам і праз год, атрымвае адмысловую картку пацьверджаньне або на радыёжаргоне – картку QSL. Цяпер можаце сабе ўявіць – колькі картак ад розных станцыяў сьвету можна сабраць за 5, 10 або 20 гадоў.
Дарэчы, Беларуская Служба Радыё Свабода была апошняй і доўгія гады адзінай службай нашага радыё, якая дасылала QSL-карткі ў адказ на рапарты аб прыёме. Самі карткі ў нас, на жаль, ужо скончыліся, але мы спадзяемся ў найбліжэйшым часе выдрукаваць новыя і аднавіць нашу DX-традыцыю. Тым слухачам, якія даслалі і дасылаюць нам свае рапарты, мы абяцаем выслаць карткі, як толькі мы зноў іх будзем мець, а тым, хто яшчэ нам нічога не даслаў, я раскажу – як складаецца тыповы рапарт аб прыёме радыёстанцыі.
***
Дыэксісты, якія шлюць рапарты рэгулярна і ў вялікай колькасьці, маюць на гэта спэцыяльныя блянкі, але тут ніякай абавязковай формы няма. Аднак рапарт мусіць утрымваць пэўную абавязковую інфармацыю. І вось якую:
– месца прыёму – марка і мадэль прыймача – тып і характарыстыка антэны – час прыёму – частата, на якой прымалася станцыя – якасьць прыёму ў кодзе SINPO (што гэта – скажу крыху пазьней) – прыблізны зьмест праграмы ў часе прыёму – любая важная дадатковая інфармацыя, напрыклад перашкоды ад іншых станцыяў, глушэньне, зьнікненьне сыгналу і падобнае
Усё гэта запісваецца ў рапарце і рапарт дасылаецца адпаведнай службе станцыі. Некаторыя станцыі патрабуюць даслаць разам з рапартам гэтак званыя міжнародныя купоны паштовай аплаты – гэта ўнівэрсальная паштовая валюта, за якую ў любой краіне можна набыць маркі – такім чынам дасылку карткі QSL аплачвае сам дыэксіст.
Ацэнка якасьці сыгналу выстаўляецца спэцыяльным SINPO-кодам, які складаецца з 5 лічбаў – ацэнак сілы сыгналу, інтэрфэрэнцыі, атмасфэрных шумоў, згасаньня і агульнай ацэнкі (Signal, Interference, Noise, Propagation, Overall merit – SINPO – гэта першыя літары гэтых словаў). Найлепшы бал – 5, найгоршы – 1.
Першая лічба – сіла сыгналу.
5 – выдатны сыгнал. Калі ёсьць індыкатар – максымальны ўзровень. 4 – добры сыгнал. Усё выдатна чуваць, але індыкатар паказвае крыху менш за максымум. 3 – сярэдні сыгнал. Нармальна чуваць голас, усе словы зразумелыя. Музыка чутна, але невыразна. 2 – слабы сыгнал. Голас чуваць, часам можна нешта зразумець. 1 – жахлівы сыгнал. Голас чуваць зусім троху, зразумець нічога нельга.
Другая лічба – інтэрфэрэнцыя або перашкоды ад іншых станцыяў 5 – ніякіх перашкодаў. 4 – лёгкія перашкоды, якія амаль не замінаюць слухаць выбраную вамі станцыю. 3 – перашкоды сярэдняй сілы. Ваша і “чужая” станцыі гучаць з аднолькавай сілай. 2 – моцныя перашкоды. Ваша станцыя ледзь чутная пад сыгналам “чужой”, часам можна нешта разабраць – або проста пачуць, што ваша станцыя таксама працуе на гэтай частаце 1 – вельмі моцныя перашкоды. Ваша станцыя накрытая наглуха.
Трэцяя лічба – шумы 5 – ніякіх шумоў. 4 – лёгкі шум, які не замінае слухаць праграму. 3 – сярэдні шум, які часам заглушае праграму. 2 – моцны шум, за якім вельмі цяжка нешта разабраць, але сыгнал станцыі яшчэ можна пачуць. 1 – вельмі моцны шум, за якім зусім не чутна ваша станцыя.
Чацьвертая лічба – згасаньне сыгналу 5 – ніякага згасаньня, сіла сыгналу не мяняецца. 4 – сыгнал стабільны, зь лёгкім згасаньнем, якое не перашкаджае чутнасьці. 3 – сыгнал хісткі, часам слабне, часам згасае зусім. 2 – моцнае згасаньне, аж да поўнага зьнікненьня сыгналу. 1 – вельмі моцнае згасаньне, бальшыню часу сыгнал адсутнічае.
Пятая лічба – агульная ацэнка 5 – выдатна. Ідэальная чутнасьць. 4 – добра. Час ад часу праблемныя моманты, або нейкая лёгкая праблема ўвесь час. 3 – сярэдне. Слухаць можна, але без асаблівай прыемнасьці, часам даводзіцца напружваць слых і нэрвы. 2 – дрэнна. Часам можна нешта разабраць, а часам – нічога. 1 – зусім ніяк. Неяк яшчэ можна здагадацца, што ваша станцыя тут працуе, але пачуць нічога немагчыма.
Вось жа, прыкладам, сыгналу FM-станцыі часьцей за ўсё можна даць адзнаку 55555. Што да кароткіх хваляў – там такая адзнака будзе вельмі рэдкая, як рэдкая якасьць сыгналу блізкая да FM-нага для станцыі на кароткіх хвалях.
Калі сыстэма пазначэньня якасьці кодам SINPO вам падаецца занадта складанай – можаце ў рапарце апісаць якасьць сыгналу сваімі словамі.
Вось і ўсё, што датычыць складаньня рапартаў аб прыёме. У канцы кастрычніка мы пераходзім на зімовыя частоты – гэта час, калі інфармацыя аб якасьці прыёму для нас асабліва важная. Чакаем вашых рапартаў!
***
Як мы паведамлялі раней, у рамках перадачы “Настрой на Свабоду” цяпер штомесяц будзе праводзіцца конкурс для нашых слухачоў. Кожны месяц у вас будзе магчымасьць выйграць наш прыз – партатыўны радыёпрыймач зь лічбавай настройкай Grundig YachtBoy-P2000.
І зараз – увага! – умовы нашага кастрычніцкага конкурсу. У праграмах Беларускай Свабоды ўжо некалькі гадоў гучыць перадача “Сучасныя мэмуары”. Калі ласка, назавеце – хто за гэтыя гады ўжо выступаў на нашых хвалях са сваімі ўспамінамі? Больш шанцаў выйграць прыз будзе мець той, хто ня толькі назаве аўтараў мэмуараў, але і прыпомніць – як называлася сэрыя ўспамінаў таго або іншага аўтара. Вось, напрыклад, цяпер свае ўспаміны завяршае чытаць пісьменьнік Уладзімер Арлоў, ягоная сэрыя мае загаловак “Полацкі вецер”. Жадаем Вам посьпехаў!
