Ня так даўно, перабіраючы старыя вершы, я натрапіла на адну сваю студэнцкую нататку, у якой – на дзіва – ужо пісала, у што я веру: я веру словам Ігната Абдзіраловіча. Нагадаю іх: “Чалавечая душа, што прыйшла ў сьвет адбіць радасьць ігры жыцьцёвых косаў, напіцца іх цяплом і ласкай, павінна разьвярнуць усю моц свае творчасьці, каб зьліцца ў творчым тэмпе сусьветнага дыханьня, сусьветнай гармоніі, прысутнасьць якой адчувалі зорныя душы пітагарэйцаў, каб потым у жыцьцявым стамленьні схіліцца ўзноў на ўлоньне вялікай Маткі-Матэрыі, Маткі-Невыразнасьці, Маткі-Непачатасьці, поўнай сілы й моцы, поўнай смутку й нераджонага жыцьця… Цяпер жыцьцё поўна нядолі, бо мы ня ўмеем быць тварцамі… Сапраўднай падставай жыцьця можа быць толькі творчасьць. Творчасьць на кожным кроку: у штодзённай працы, у сямейных адносінах, у грамадзкім руху”. Дзіўна, бо я веру гэтым словам і да сёньня.
І я пачала ствараць сваё, ствараць так, як умела. Вершы – яны неяк самі адышлі ў нябыт, яшчэ за студэнцкім часам: мне ня хочацца іх пісаць, мяне ня цягне. Затое проза – павабіла, зьягліла, як магнус. Працаваць над рытмікай сказу, слоўнай палітрай акордаў засьценьваць штосьці няўлоўнае, нябачнае, празрыстае, эфэмэрнае, інтуітыўна-несьвядомае… Гэта сапраўдная асалода!
І цяпер, не забываючыся на словы філёзафа, я дакладна ведаю: я веру ў сваю творчасьць. А калі Я ў гэта ВЕРУ, значыць і чытач мой паВЕРЫЦЬ…
Вось акурат гэтымі днямі завяршаю шматгадовую працу над раманам. Ня варта пужацца: тое не чарговая “апупея”, а ўсяго караценькі раман-агапэ. Хоць вылежаў ён насамрэч багата – быў час, калі я гадамі не дакраналася да яго, як мой лірычны герой да свайго каханьня. І як жа была я ўсьцешаная, калі пачула ад Барыса Пятровіча, майго шчырага рэдактара, наступныя словы: “Я чытаю й веру ў тое, што вы напісалі”.
Як Богу ўпадабаецца, мой караценькі раман зь лінгвістычнаю назваю “Артаграфія бяз правілаў”, выразнае адлюстраваньне маёй душы, пабачыць сьвет напачатку прышлага году. Пакуль працытую адно заканчэньне, бо я веру ў тое, што я пішу:
“Адвечным ранкам з-за хмар пазірала хваравітае сонца. Яно адчайна крычэла да хрыпкі ўвушшу пра сваю прагу мілосьці, якую хціва спавілі нябесныя злодзейкі. Яны хацелі пакінуць сонца толькі сабе, дзесь далёка, дзесьці за сёмым небам – там, адкуль не прабіваецца няземнае шчасьце, там, дзе пачынаецца пекла й змрок. І зямля ня ведала, ці здолее сонца, што абяцала сьвяціць толькі ёй, прарвацца скрозь ейную крыўду і ўгрэць-залагодзіць яе сваім ядвабным цяплом… Але асмужанае неба, якое таксама злавалася на хмары, ужо ткала свае нябесныя красёнцы, нацягваючы іх да зямлі срэбна-гулкім павуціньнем. Пад сонечным зьзяньнем яно павінна было задрыжэць чароўнай мэлёдыяй танкаструнных гарфаў, якія колісь гралі зямлі вальс нябеснае пекнаты… Зямля затоена чакала пяшчоты квецені, што адродзіць сонечнае праменьне на росных струнах. Уваскросіць і залюляе на крышталёвых хвалях сваёе мілосьці. Уваскросіць, насуперак усім правілам жорсткае артаграфіі. Уваскросіць, бо іначай – няма сэнсу, няма жыцьця”.
***
Надзя Старавойтава – выкладчыца беларускай мовы, дацэнт эканамічнага ўнівэрсытэту, літаратарка. Жыве ў Менску.
І я пачала ствараць сваё, ствараць так, як умела. Вершы – яны неяк самі адышлі ў нябыт, яшчэ за студэнцкім часам: мне ня хочацца іх пісаць, мяне ня цягне. Затое проза – павабіла, зьягліла, як магнус. Працаваць над рытмікай сказу, слоўнай палітрай акордаў засьценьваць штосьці няўлоўнае, нябачнае, празрыстае, эфэмэрнае, інтуітыўна-несьвядомае… Гэта сапраўдная асалода!
І цяпер, не забываючыся на словы філёзафа, я дакладна ведаю: я веру ў сваю творчасьць. А калі Я ў гэта ВЕРУ, значыць і чытач мой паВЕРЫЦЬ…
Вось акурат гэтымі днямі завяршаю шматгадовую працу над раманам. Ня варта пужацца: тое не чарговая “апупея”, а ўсяго караценькі раман-агапэ. Хоць вылежаў ён насамрэч багата – быў час, калі я гадамі не дакраналася да яго, як мой лірычны герой да свайго каханьня. І як жа была я ўсьцешаная, калі пачула ад Барыса Пятровіча, майго шчырага рэдактара, наступныя словы: “Я чытаю й веру ў тое, што вы напісалі”.
Як Богу ўпадабаецца, мой караценькі раман зь лінгвістычнаю назваю “Артаграфія бяз правілаў”, выразнае адлюстраваньне маёй душы, пабачыць сьвет напачатку прышлага году. Пакуль працытую адно заканчэньне, бо я веру ў тое, што я пішу:
“Адвечным ранкам з-за хмар пазірала хваравітае сонца. Яно адчайна крычэла да хрыпкі ўвушшу пра сваю прагу мілосьці, якую хціва спавілі нябесныя злодзейкі. Яны хацелі пакінуць сонца толькі сабе, дзесь далёка, дзесьці за сёмым небам – там, адкуль не прабіваецца няземнае шчасьце, там, дзе пачынаецца пекла й змрок. І зямля ня ведала, ці здолее сонца, што абяцала сьвяціць толькі ёй, прарвацца скрозь ейную крыўду і ўгрэць-залагодзіць яе сваім ядвабным цяплом… Але асмужанае неба, якое таксама злавалася на хмары, ужо ткала свае нябесныя красёнцы, нацягваючы іх да зямлі срэбна-гулкім павуціньнем. Пад сонечным зьзяньнем яно павінна было задрыжэць чароўнай мэлёдыяй танкаструнных гарфаў, якія колісь гралі зямлі вальс нябеснае пекнаты… Зямля затоена чакала пяшчоты квецені, што адродзіць сонечнае праменьне на росных струнах. Уваскросіць і залюляе на крышталёвых хвалях сваёе мілосьці. Уваскросіць, насуперак усім правілам жорсткае артаграфіі. Уваскросіць, бо іначай – няма сэнсу, няма жыцьця”.
***
Надзя Старавойтава – выкладчыца беларускай мовы, дацэнт эканамічнага ўнівэрсытэту, літаратарка. Жыве ў Менску.
