Дэпутатка Эўрапарлямэнту Малгажата Гасеўская выступіла са зваротам ад імя Бюро дэлегацыі Эўрапарлямэнту ў сувязях зь Беларусьсю.
«У дадатак да абвяшчэньня аб так званых прэзыдэнцкіх выбарах у Беларусі, якія павінны адбыцца 26 студзеня 2025 году, мы пацьвярджаем нашу непахісную падтрымку сувэрэнітэту і незалежнасьці Беларусі і нашу поўную падтрымку дэмакратычнага права народу Беларусі выбіраць сваіх прадстаўнікоў на свабодных і справядлівых выбарах, якія праводзяцца без умяшаньня, запалохваньня і пад эгідай АБСЭ/БДІПЧ у поўнай адпаведнасьці зь міжнароднымі стандартамі», — адзначаецца ў звароце, які цытуе «Парлямэнцкі канал».
Таксама ў звароце адзначаецца, што пасьля «ашуканскіх» выбараў 2020 году сытуацыя з правамі чалавека ў Беларусі істотна пагоршылася. Дзясяткі тысяч мірных пратэстоўцаў былі арыштаваныя, і каля 1300 палітычных зьняволеных, у тым ліку апазыцыйных палітычных дзеячаў, па-ранейшаму ўтрымліваюцца ў беларускіх сьледчых ізалятарах. Дзясяткі тысяч таксама былі вымушаны пакінуць краіну.
«Мы рашуча асуджаем сыстэматычныя, шырока распаўсюджаныя і грубыя парушэньні правоў чалавека, якія зьдзяйсьняюцца ў Беларусі, уключаючы катаваньні і іншыя жорсткія, бесчалавечныя ці прыніжальныя для годнасьці віды абыходжаньня і пакараньня ў дачыненьні палітычных зьняволеных, якія могуць быць прыроўненыя да злачынстваў супраць чалавечнасьці, паводле дакладу Ўпаўнаважанага ААН у правах чалавека.
Мы падкрэсьліваем, што выбары, якія праводзяцца ў цяперашняй атмасфэры страху і рэпрэсій, ва ўмовах, якія супярэчаць усім міжнародна прызнаным стандартам, без магчымасьці для беларусаў, якія жывуць за мяжой, рэалізаваць сваё права галасаваць і балятавацца ў якасьці кандыдата на выбарах, без празрыстай сыстэмы падліку галасоў і без удзелу міжнародных назіральнікаў, ня могуць лічыцца справядлівымі і вольнымі».
Рэжым Лукашэнкі заклікалі ў поўнай меры паважаць правы чалавека, права на свабоду аб’яднаньняў, у тым ліку палітычных партый, пакласьці канец усім формам рэпрэсій, перасьледу і запалохваньняў і вызваліць усіх палітычных зьняволеных.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Такое рашэньне ўхвалілі на пасяджэньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка ўжо заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на пяць год. Гэта будуць ужо сёмыя выбары для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Напярэдадні абвяшчэньня даты галасаваньня амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў сказаў, што расейскі бок дапаможа Менску ў выпадку «спробаў дэстабілізацыі» ў часе выбараў, калі Беларусь зьвернецца па такую дапамогу.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што цяперашняя электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Раней дэмакратычныя сілы Беларусі ўжо неаднаразова заяўлялі, што будуць дабівацца непрызнаньня гэтых выбараў міжнароднай супольнасьцю.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не былі прызнаныя міжнароднай супольнасьцю, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі.
- Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца да гэтага часу.
- У турмах Беларусі застаецца каля 1,3 тысячы чалавек, якіх праваабаронцы прызналі палітвязьнямі (колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна большая). З 2020 году праваабарончаму цэнтру «Вясна» вядомыя прозьвішчы сама меней 7400 фігурантаў крымінальных палітычных спраў у Беларусі, заведзеных з палітычных матываў. Зь іх 6013 чалавек ужо асудзілі (як мінімум 2336 чалавек — на пазбаўленьне волі, 681 — на «хімію»). Больш за 50 тысяч чалавек затрымлівалі з палітычных матываў.
- У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў: сацыёляг Генадзь Коршунаў у траўні 2024-га ацэньваў маштаб палітычнай эміграцыі ў 500-600 тысяч чалавек, намесьнік кіраўніка МУС Карпянкоў у кастрычніку 2023 году казаў, што з 2020 году зь Беларусі зьехалі 350 тысяч чалавек.
- У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, засталіся толькі 4 праўладныя партыі. Агулам грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў ужо сама меней 1838 некамэрцыйных арганізацыяў (сярод іх грамадзкія аб’яднаньні, прафсаюзы, палітычныя партыі, фонды, недзяржаўныя ўстановы, асацыяцыі, рэлігійныя арганізацыі і інш.).
- Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, арыштамі, ператрусамі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы. За кратамі ў Беларусі цяпер застаюцца 36 прадстаўнікоў мэдыя.
Форум