Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Вугоршчына пераняла старшынства Эўразьвязу. Ці будуць нечаканасьці?


Віктар Орбан, архіўнае фота
Віктар Орбан, архіўнае фота

Эўрапейскі рэдактар Радыё Свабода Рыкард Юзьвяк апісвае, чаго можна чакаць ад таго, што Вугоршчына з 1 ліпеня стала на чале Эўразьвязу.

1 ліпеня, паводле прынцыпу ратацыі, старшынства ў Эўразьвязе пераймае афіцыйны Будапэшт. Вугорцы на чале са сваім прэм’ер-міністра Віктарам Орбанам сыстэматычна выступаюць супраць вайсковай дапамогі Ўкраіне, крытыкуюць санкцыі супраць Масквы і Менску, сумняваюцца ў мэтазгоднасьці эўраінтэграцыі Ўкраіны.

Вугоршчына, «нелібэральная дэмакратыя», была пакараная за тое, што афіцыйныя асобы ў Брусэлі лічаць адступленьнем ад дэмакратыі. Пры гэтым ЭЗ замарозіў 6 мільярдаў эўра (6,4 мільярда даляраў) сродкаў, прызначаных для гэтай краіны ў Цэнтральнай Эўропе. Але паўгода старшынства Вугоршчыны не выглядаюць настолькі драматычнымі, як многім можа здавацца. Паводле некалькіх крыніц у Брусэлі, гэта не выклікае вялікага хваляваньня ў іншых краінаў. Шмат у чым гэта зьвязана з двума чыньнікамі: рэальнай роляй прэзыдэнцтва ЭЗ і асаблівасьцямі палітычнага календара.

Кантраляваць парадак дня і кіраваць ім Будапэшт ня зможа, бо з 2004 году дзейнічае рашэньне, згодна зь якім усе важныя саміты праводзяцца ў Брусэлі.

Што канкрэтна застаецца рабіць Вугоршчыне? Іншыя іх міністры, напрыклад адказныя за сельскую гаспадарку або юстыцыю, па-ранейшаму будуць старшынстваваць на пасяджэньнях радаў у сваіх галінах, а вугорскія дыпляматы будуць рабіць тое ж самае ў падрыхтоўчых рабочых групах. Уся ідэя ратацыйнага старшынства заключаецца ў тым, што дзейныя старшыні павінны быць сумленнымі пасярэднікамі і імкнуцца да кансэнсусу паміж дзяржавамі-ўдзельніцамі.

Замест таго, каб ствараць непрыемнасьці, Вугоршчына таксама можа вырашыць паводзіцца добра. У гутарках з афіцыйнымі асобамі з розных дзяржаў-удзельніц некаторыя зь іх адзначылі, што хаця Вугоршчына, безумоўна, мае свой парадак дня — і такі, які часта супярэчыць кансэнсусу, — яе афіцыйныя асобы паводзілі сябе прафэсійна напярэдадні старшынства, падкрэсьліваючы, што ўсё будзе зроблена згодна з правіламі.

Другі чыньнік, які можа абмежаваць вугорскія амбіцыі навязаць свой парадак дня, — палітычны каляндар. Рэальнасьць такая, што ў наступныя паўгода ў Брусэлі мала што адбудзецца з пункту гледжаньня новага заканадаўства. Таксама адбылася ў значнай ступені пасьпяховая спроба папярэдніх старшыняў — Бэльгіі — ачысьціць прастору перад тым, як Вугоршчына пераняла гэтую ролю. Гэта азначала падпісаньне шэрагу новых дакумэнтаў. Чарговы пакет санкцый супраць Расеі прынялі 24 чэрвеня; 26 чэрвеня адбылося ўзгадненьне абмежавальных захадаў у дачыненьні Беларусі. Акрамя таго, Малдове і Ўкраіне далі зялёнае сьвятло на старт перамоваў аб уступленьні ў ЭЗ.

Напярэдадні старшынства Вугоршчыны ЭЗ нават здолеў накіраваць вайсковую дапамогу на суму 1,4 мільярда эўра (1,5 мільярда даляраў), каб падтрымаць Украіну ў абароне ад Расеі. Гэтыя грошы паходзяць з прыбыткаў ад расейскіх актываў, замарожаных у Эўразьвязе. Прычым Брусэль абышоў вэта Будапэшту, адзначыўшы, што Вугоршчына ўстрымалася ад першапачатковага рашэньня выдзеліць гэтыя грошы, таму юрыдычна яна ня мела права голасу ў тым, як гэтыя грошы будуць выкарыстаныя.

Потым ёсьць пытаньне грошай і тых замарожаных сродкаў ЭЗ, прызначаных для Вугоршчыны. У той час як 1,4 мільярда эўра для Ўкраіны былі прынятыя, вэта Вугоршчыны ўсё яшчэ вісіць на сямі іншых траншах вайсковай дапамогі на суму амаль 7 мільярдаў эўра для разбуранай вайной Украіны.

Віктар Орбан і Ўладзімір Зяленскі. Брусэль, 27 ліпеня 2024
Віктар Орбан і Ўладзімір Зяленскі. Брусэль, 27 ліпеня 2024

Вугоршчына прывыкла таргавацца з Брусэлем і можа паспрабаваць зьвязаць сваю падтрымку дапамогі Ўкраіне з 6 мільярдамі эўра сродкаў ЭЗ, якія яна хоча, каб Брусэль вызваліў. Калі да канца году Будапэшт ня выканае патрабаваньняў ЭЗ у галіне вяршэнства права, краіна назаўсёды страціць 1 мільярд эўра. Гэта адно з пагадненьняў, да якога вугорцы будуць імкнуцца.

  • 16x9 Image

    Рыкард Юзьвяк

    Рыкард Юзьвяк — эўрапейскі рэдактар Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода ў Празе. Спэцыялізуецца на асьвятленьні дзейнасьці Эўрапейскага Зьвязу і NATO. Раней ён працаваў карэспандэнтам РСЭ/РС у Брусэлі, дзе асьвятляў мноства міжнародных самітаў, выбараў у Эўропе і рашэньняў міжнародных судоў. Ён рабіў рэпартажы з большасьці эўрапейскіх сталіц, а таксама з Цэнтральнай Азіі.

Форум

Камэнтаваць тут можна праз Disqus. Калі вы ў Беларусі, любы камэнтар можа быць падставай для перасьледу з боку ўладаў.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG