Прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін прыняў рашэньне аб поўнамаштабнай вайне з Украінай у канцы лютага — пачатку сакавіка 2021 году, гаворыцца ў расьсьледаваньні расейскага незалежнага выданьня «Вёрстка».
Журналісты выданьня паразмаўлялі з крыніцамі, блізкімі да расейскага кіраўніцтва. Паводле інфармацыі, якую выданьне атрымала ад крыніцаў, рашэньне аб падрыхтоўцы да апэрацыі было прынята ў канцы лютага — пачатку сакавіка 2021 году, за год да вайны.
Па словах суразмоўцаў, нэгатыўнае стаўленьне да Ўкраіны ў Пуціна фармавалася шмат гадоў, але апошняй кропляй нібыта стала закрыцьцё мэдыяактываў дэпутата Вярхоўнай Рады Ўкраіны, кума Пуціна Віктара Медзьведчука, піша «Вёрстка». Прычынай уварваньня ва Ўкраіну, паводле суразмоўцаў, для Пуціна ў значнай ступені сталі нейкая «асабістая крыўда і жаданьне помсты».
Вырашальную ролю ў тым, што Пуцін прыняў рашэньне пачаць уварваньне, адыграў ягоны сябар, бізнэсовец Юры Кавальчук, паведамілі крыніцы выданьня. Ён, па словах блізкага да Крамля суразмоўцы выданьня, пераканаў Пуціна, што Эўропа падзелена супярэчнасьцямі і зараз найлепшы час для хуткай апэрацыі.
Сама падрыхтоўка да вайны праходзіла ў строгай сакрэтнасьці, але ўжо зь лета 2021 году размовы аб магчымай вайне сталі агульнымі сярод людзей, блізкіх да Крамля, піша выданьне. У ліпені 2021 году сайт Крамля апублікаваў артыкул Пуціна «Аб гістарычным адзінстве расейцаў і ўкраінцаў». Паводле дадзеных «Вёрсткі», артыкул мяняўся шмат разоў, і ў адным з варыянтаў была наўпроставая пагроза пачаць ваенную апэрацыю, але ў канчатковы варыянт пагроза ня трапіла.
Яшчэ адна крыніца распавяла журналістам, што на дыскусійным клюбе «Валдай» у кастрычніку 2021 году адзін з прысутных там прадстаўнікоў сілавых ведамстваў у прыватных размовах сьцьвярджаў, што Расея хоча зьмяніць рэжым у Кіеве. Пры гэтым гаворка ішла пра гатоўнасьць дасягнуць гэтай палітычнай мэты менавіта сілавым спосабам, гаворыцца ў расьсьледаваньні.
Паводле яшчэ аднаго суразмоўцы, у сьнежні 2021 году, за тры месяцы да поўнамаштабнага ўварваньня, у Расеі абмяркоўвалі, як будуць дзяліць Украіну паміж буйнымі карпарацыямі.
Паводле дадзеных расьсьледвальнікаў, міністар абароны РФ Сяргей Шойгу не спрачаўся, а нават узрадаваўся рашэньню Пуціна ўварвацца на тэрыторыю Ўкраіны. Адзін з суразмоўцаў, якога журналісты называюць «старым прыяцелем Пуціна», паведаміў, што Шойгу не разумеў, у якім стане знаходзіцца расейскае войска. Кіраўнік Мінабароны нібыта думаў, што ваенная апэрацыя будзе ня больш сур’ёзная за анэксію Крыму.
Крыніца ў адміністрацыі расейскага прэзыдэнта сьцьвярджае, што да працяглай вайны расейскія ўлады не рыхтаваліся. На вайну з Украінай кінулі групоўку колькасьцю 160 тысяч вайскоўцаў, а гэтага мала для захопу краіны, у якой жыве 44 мільёны грамадзян.
Былы чыноўнік Крамля ў размове зь «Вёрсткай» зазначыў, што практычна ўся палітычная і вайсковая эліта Расеі выступае супраць вайны. Пры гэтым прадстаўнікі найвышэйшых эшалёнаў улады ў прыватных гутарках гавораць, што павінны працаваць у камандзе. Адзін і суразмоўцаў выданьня распавёў, што буйны чыноўнік Дзярждумы ня змог сысьці ў адстаўку: пасьля таго, як ён паведаміў аб намеры звольніцца, да ягонай жонкі і сына прыйшлі прадстаўнікі ФСБ.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
