Год таму Расея пачала інтэнсіўны абстрэл Марыюпалю і заблякавала ўкраінскую гуманітарную дапамогу жыхарам гораду. Менавіта ў гэтыя дні год таму няспынныя абстрэлы Расеі прывялі да поўнай блякады ўкраінскага гораду, які застаўся безь сьвятла, вады і прадуктаў харчаваньня.
Журналісты агенцтва Reuters наведалі акупаваны Расеяй украінскі Марыюпаль і зьнялі, як жывуць марыюпальцы пад расейскай акупацыяй і як выглядае горад праз год пасьля блякады, руйнаваньня і захопу расейскім войскам.
6 сакавіка 2022 году з Запарожжа ў Марыюпаль Данецкай вобласьці выехала першая гуманітарная калёна з прадуктамі харчаваньня і вадой для жыхароў гораду. Расея спачатку дазволіла «зялёны калідор», а потым пачала інтэнсіўны абстрэл гораду.
Расейскія войскі цалкам захапілі Марыюпаль у траўні 2022 году пасьля жорсткіх абстрэлаў і дамоўленасьці аб выхадзе ўкраінскіх абаронцаў гораду з апошніх абарончых пазыцый на прамысловай пляцоўцы заводу «Азоўсталь».
З траўня 2022 году дагэтуль працягваюцца перамовы пра абмен абаронцаў Марыюпалю — яны выйшлі з «Азоўсталі» і трапілі ў расейскі палон. Апошні іх абмен на расейскіх палонных адбыўся 16 лютага.
6 сакавіка стала вядома, што міністар абароны Расеі наведаў Марыюпаль. Аднак дакладнай даты ягонай паездкі ў Данецкую вобласьць не назвалі. У Міністэрстве абароны Расеі паведамілі, што Сяргей Шайгу «ў рамках працоўнай паездкі ў зону спэцыяльнай ваеннай апэрацыі праверыў працу Вайскова-будаўнічага комплексу Мінабароны Расеі ў аднаўленьні інфраструктуры Данбасу».
Паводле зьвестак украінскай улады, Сяргей Шайгу наведаў Марыюпаль 3 сакавіка.
У Расеі паведамілі, што ў захопленым Марыюпалі пабудавалі «шматфункцыянальны мэдычны цэнтар, ратавальны цэнтар і 12 пяціпавярховых жылых дамоў».
Цяпер нібыта будуюць вялікі вадавод, які мае аб’яднаць Растоўскую і Данецкую вобласьць для забесьпячэньня гэтага рэгіёну вадой.
Паводле неафіцыйных зьвестак, у Марыюпалі за год вайны маглі загінуць да 100 тысяч жыхароў. У жніўні 2022 году ўкраінскія журналісты атрымалі інфармацыю, што ў адным з моргаў задакумэнтавалі 87 тысяч загінулых.
Праз ваенныя дзеяньні і абмежаваньні для працы прадстаўнікоў СМІ ў Марыюпалі праверыць гэтыя зьвесткі немагчыма.
Да вайны ў Марыюпалі пражывалі больш як 400 тысяч грамадзян. Большая частка змагла эвакуавацца ў Запарожжа і іншыя ўкраінскія гарады. Колькасьць жыхароў, якія дагэтуль застаюцца ў акупаваным Марыюпалі, невядомая. Акупацыйныя ўлады не ўдакладняюць гэтую інфармацыю.
Расейцы цалкам зьмянілі выгляд цэнтру гораду. Большасьць разбураных будынкаў зносяць, у тым ліку і гістарычныя аб'екты. Такім чынам, сьцьвярджае законная гарадзкая ўлада, што цяпер знаходзіцца ў Запарожжы, зьнікае рэальная гісторыя Марыюпалю.
Цяпер выехаць з Марыюпалю магчыма толькі праз расейскую тэрыторыю. У ваколіцах гораду расейцы ствараюць пункты кіраваньня сваёй арміяй і базы вайсковай тэхнікі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
